İsmet Özel Hayatı ve Şairliği

İsmet Özel

 İsmet Özel, (d. 19 Eylül 1944, Kayseri) Türkl, ŞAİR,  Yazar ve düşünür.

AİLESİ

Aslen Sökeli bir polis memuru olan Ahmet Bey ile Sıdıka Hanımdan hayatta kalan altıncı çocuk olarak Kayseri Düvenönü’nde dünyaya geldi.

 İsmet Özel’in babası Polis olarak görev yapmış olan Ahmet Bey’dir. Baba tarafından dedesi olan Süleyman Çavuş ise Bağdat kökenlidir. İsmet Özel’in babaannesi ise Esma Hanım’dır. Dedesi Süleyman Çavuş ve ve babaannesi Esma Hanım, Kuş adasında evlenmişler, şairin babası Ahmet Bey, 1899 yılında Kuşadası’nda dünyaya gelmiştir.  Şairin anne tarafından dedesi Hasan Bey ise Söke’de Hacı Yüzbaşıgil olarak tanınan bir aileye mensuptur. İsmet Özel’in anneannesi olan Fadime Hanım’da Sökelidir.  İsmet Özel’in annesi Sıdıka Hanım üç çocuklu ailenin üçüncü çocuğu olarak 1902 yılında Söke’de dünyaya gelmiştir.[1]

İsmet Özel, babası Ahmet, annesi Sıdıka’dan doğan dokuz çocuğun hayatta kalan altı çocuğundan en küçük olanıdır.  Annesi ve babası eğitimli insanlar olan İsmet Özel’in babası Cumhuriyet döneminin ilk polis memurlarından biridir. [2]

EĞİTİMİ VE HAYATI 

İsmet özel, babasının görev yerlerini sık sık değiştirmek zorunda olması nedeniyle İlkokula 1950 yılında Kastamonu Abdülhak Hamit İlkokulunda başlar. 1955 yılında ilkokulu bitirince ailesi Çankırı’ya taşınır. Ortaokulu Çankırı ‘da bitirir. [3] Çankırı’da dört yıl kalan aile, daha sonra Ankara’ya taşınır. Bu nedenle de Liseyi ise Ankara’ da Gazi Lisesinde tamamlamıştır. 1955 yılında babası baş komiserlikten emekli olmuştu. Bunun üzerine tahsil hayatını Ankara’da sürdürmeyi tercih etti.

Liseden sonra 1962 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne devam etti.  Fakat okulda çok başarılı olduğu halde okuldaki siyasi çalkantılar nedeni ile 1966 yılında Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden ayrıldı. 1963’ten itibaren i yayımlanmaya başladığı şiirlerini de bu düşünceler etrafında yazarak yayımladı. O yıllarda popüler olan II. Yeni şiiri ve şairlerinin etkisi altındaydı.  Mülkiye’de okuduğu yıllarda kendinden önce mezun olan Mülkiyeli II. Yeni şairlerinin şiir tarzını benimsemişti.

Bu sırlarda Ataol Behramoğlu ile tanışıyor şiirle yakından ilgileniyordu. Ataol Behramoğlu 'yla birlikte Halkın Dostları dergisini kurdu ve yönetti.[4] Bu derdi yedi yıl boyunca  yayın hayatında kaldı. 1963’ten itibaren Şiirleri yayımlanmaya başlamıştı 1963 yılında muhtelif dergi ve gazetelerde yayımladığı şiirlerle dikkati çekmiş Halkın Dostları dergisi ile edebiyat dünyasında adını duyurmuştu.  İsmet Özel; yazın, düşün ve Sanat dünyasında adı anılmaya başlamıştı. İlk kitabı “Geceleyin Bir Koşu”yu 1966 yılında yayımladı. Geceleyin Bir Koşu adlı kitabı TİP’in teşkilatlarına dağıtıldı ve elde edilen gelir partinin kasasına aktarılmıştı.

1967 yılında askerliğe başlayan Özel,  sakıncalı onbaşı olarak Sivas, Konya, Elazığ ve Muş’ta toplam yirmi dört ay askerlik yaptı. 1969’da terhis olup İstanbul’a geldi. Muş’ta askerlik yaparken babası Ahmet Özel’i kaybetti.

 Büyük yankı uyandıran ikinci kitabı Evet, İsyanı ise 1969 yılında da yayımlandı. Halkın Dostları dergisini çıkarmak ve yönetiminde bulunmak için İstanbul’a gitti. Kısa bir süre Meydan Larousse Ansiklopedisinde ve Eros Cinsel Bilgiler Ansiklopedisinde çalıştı. Halkın Dostları dergisinin ilk 12 sayısını yönetti.  1970 yılında Ankara’ya dönmüştü.  Yakın arkadaş  Ataol Behramoğlu ile birlikte Ant ve Halk Dostları dergilerini çıkarıyor sosyalist düşüncelere uygun görüşler içinde sol kesim siyasi hareketlerine destek olan bir çizgide yazıyordu. [5] Halkın Dostları dergisi 12 Mart 1971 muhtırası ile on sekizinci sayısında sıkıyönetim tarafından kapatıldı. Marksist düşünceler içindeyken yazılarını Devinim 60, Papirüs, Yeni Dergi Şiir Sanatı, gibi dergilerde de yayınlamıştı. [6]

1971-72 yıllarında çaresiz kalınca Hacettepe Üniversitesine girmeden önce, bir eczanede kalfa olarak çalıştı. 1972 yılının sonunda Hacettepe Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümüne kaydoldu bu yıllarda yanı zamanda Ticaret Bakanlığında çalışmaya başlamıştı.  Mülkiye’den ayrılıp Hacettepe Fransız Dili ve Edebiyatı bölümüne geçtikten sonra da Siyasal Bilgilerdeki arkadaş çevresi ve politik düşünceleri savunmaya devam ediyor Ankara'daki şairler camiasını yakından izliyordu. Hacettepe’deki öğrencilik yıllarını annesi ile geçirmiş, babasından kalan emeklilik maaşıyla geçinmek zorunda kalmışlardı.  

1973 yılından sonra İslami hayatın doğruları ve gereklerine göre yasmaya başlaması ile yeni sorumluluklar da üstlenmişti. Solcu düşüncelerden uzaklaşarak İslami yönde düşünmeye yazmaya başlamıştı.    Hacettepe Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünde ve 1973 yılından sonra komünist, sosyalist düşünceden uzaklaşmaya, İslami bir çizgiye yönelmişti. Bu düşünce değişiklikleri 1974 'ten sonra belirginleşmiş hale gelmiş 1974 yılında Sezai Karakoç’un çıkardığı Diriliş dergisinde  “Amentü” adlı şiirle Müslümanlığı seçtiğini herkese ilân etmişti.  Böylece İslami düşünceler içine girip bu düşüncelere uygun bir hayat yaşamaya başlamıştı. [7]

Mezun olduktan sonra 1976 yılının başında Hacettepe Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünden sınıf arkadaşı Necla Aslandoğdu ile evlendi. Aynı yıl Ticaret Bakanlığında da çalışmaya başlamıştı. 1977 yılında Ticaret Bakanlığındaki görevinden de ayrıldı ve 18 yıl boyunca görev yapacağı Devlet Konservatuvarında Fransızca okutmanlığına başladı. Bu kurumun adı YÖK kurulduktan sonra Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuarı olarak değişmişti. Böylece olan Kültür Bakanlığı İstanbul Devlet Konservatuarında Fransızca okutmanı olarak görev yaptı.

1977 yılından sonra yayımlanan yazılarında İslami hayatın ve düşüncelerin üzerine yüklediği konuları işlemeye başlamıştı. İlk olarak Yeni Devir gazetesinde günlük Fıkralar yazmaya İslami düşünceler içerisinde hadiseleri yorumlamaya başlamıştı. Şair kendisindeki bu fikir dönüşümü şu şekilde açıklamıştır. " "Eğer bir insan komünist olmadan Müslüman’sa bu insanın Ümmet-i Muhammet’e yapmayacağı kötülük yoktur” [8]Yeni Devir gazetesinde ı gazetede Abdullah Çıdamlı müstear kimliği ile ile Pazar günlerine özel kültür sayfaları hazırlıyordu.

1982 yılında gazete yazarlığını bırakmıştı. Ama 1985 yılında Milli Gazete’nin yazarı olarak gazete yazılarına yeniden dönüş yaptı. Bu gazete de Cuma mektuplar başlığı ile yazılar yayımladı. 1987 yılında Yeni Şafak Gazetesindeki günlük Fıkralarına başlayıp yazılarını sürdürdü. [9]

 İslami düşüncelere girdikten sonra ise şiir ve yazılarını Diriliş Mavera Dergâh dergilerinde yayınlamaya başlamıştı. Milli Gazete ve Yeni Şafak gazetelerinde sosyo politik yazılar yazıyordu. Fakat 2003 yılında yeniden bir tutum değişikliğine girmişti. “ İslami gazete ve dergilerde bir daha yazı yazamayacağını ilan etti.  Bunu ilan ettikten sonra da Milli Gazetedeki köşe yazarlığından da ayrıldı. [10] 1988-1994 yılları arasında Çıdam Yayınlarını kurdu ve yönetti.  , Ocak 1995 yılından Eylül 1997’ye kadar üç yıl Kanal 7 ‘de İsmail Kara’nın sunduğu, “İsmet Özel’le Başbaşa” adlı programlarda konuştu. [11]1996’dan 2001 yılına kadar Yeni Şafak gazetesinde yazdı. Daha sonra Gerçek Hayat dergisine yazılar göndermeye başlamıştı.  1998 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuarındaki Fransızca Okutmanlığından emekliye ayrıldı.  Emekli olduğu sene Bilgi Üniversitesinde misafir öğretim üyesi olarak çalıştı. Bu okulda şiir ve teorisi üzerine dersler verdi.

Yazdığı deneme kitabı Taşları Yemek Yasak ile Türkiye Yazarlar Birliği Deneme Ödülünü ve Şilili Ozan Gabriel Mistreal Ödülünü kazandı 

Uzun yıllar çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yaptı. 2005’te Türkiye Yazarlar Birliği deneme ve üstün hizmet ödülünü kazandı. 9 şiir, 22 Deneme, Söyleşi, mektup ve 5 çeviri kitabına imza attı.

1978 yılında kaleme aldığı Üç Mesele (Teknik, Medeniyet, Yabancılaşma) en önemli kitaplarından biridir. 2007 yılında kurulan İstiklal Marşı Derneği'nin kurucusu ve hâlen genel başkanıdır. İstiklâl Marşı Derneğini çatısı altında konferanslar, paneller, söyleşiler ve basın toplantılar düzenledi.

Evli ve dört çocuk babası olan İsmet Özel Çengelköy’deki evinde düşünce ve sanat hayatına devam etmektedir.

EDEBİ KİŞİLİĞİ

Mülkiye yıllarında Marksist bir eğilim içinde olan şair II. Yeni şiirine heves duymuş II. Yeni şiirinin devamı olan kuşak içinde yer almıştır. Fikri dönüşüm yaşadıktan sonra şiirlerinde İslami düşünceleri savunan ve işleyen bir tema tercihlerine girmesine rağmen şiir, dili, zevki, sanat anlayışı ve biçimselliği bakımından II. Yeni Sonrası şiirlerinin tipik özelliklerine uygun olarak şiirler yazmayı sürdürmüştür.

İsmet Özel 1960 kuşağı şairleri içerisinde farklı imge anlayışı ve şiirlerinde aradığı çağrışım yaratma teknikleri ile özel bir yer tutar. Şiirde anlamsızlığa düşmeyi de istemeden anlamca kapalı şiirler yazmayı seven bir şair görüntüsü vermektedir.  Sonraki dönmelerde yazdığı şiirlerinde özellikle tema anlayışı olarak  Cahit Zarifoğl ve Sezai Karakoç çizgisine yakın durmuştur. Mavera dergisinde de şiirleri yayınlanan şairin sanat ve dil anlayışı Erdem Bayazıt H’ın da dâhil olduğu İslami çizgideki Post Modern bir şiir anlayışıdır denilebilir.

Şair kendi ifadesine göre Şiire çok küçük yaşlardan başlamıştır. Hatta Şiire dokuz yaşındayken başladığın ifade etmektedir.  "Eğer benim 40 yaşıma kadar yazdığım şiirlerin koleksiyonunu görmüşseniz “erbain” adını taşıyor. Orada ilk şiirin altındaki tarih 1953’tür. Benim de 1944 yılında doğduğumu düşünürseniz demek ki o zaman 9 yaşından beridir şiire karşı ilgim var." [12]

Bir mülakatında kendisi ve Şiir sanatı ile ilgili olarak şu bilgileri vermiştir. " Babam, 1955 yılında baş komiserlikten emekli oldu. Ailemdeki herkes iyi eğitim aldıkları için kitaplar yabancım olan bir şey değildi. En büyük ağabeyim resim öğretmeniydi. Daha ben okuma-yazma bilmeden büyük ressamların reprodüksiyonlarıyla karşılaştım. Böyle Sanat eserlerine ihtiyaç duyulan bir ortamda profesyonel olarak kimsenin bir şey yaptığı yoktu. Ama ben yetişme çağlarında kendime bir gelecek eylemek için aklımı çalıştırdığımda hangi Sanat dalıyla kendimi geliştirebileceğimi kendime sordum. Müzik ve  Resim çok masraflı olduğu için maliyeti en düşük olan şiirdi benim için. Bu yüzden şiir meşguliyet saham oldu. "

Kitapları

    Üç Mesele

·         Zor Zamanda Konuşmak

·         Taşları Yemek Yasak (It is Prohibited to Eat the Stones)

·         Bakanlar ve Görenler

·         Faydasız Yazılar

·         İrtica Elden Gidiyor

·         Surat Asmak Hakkımız

·         Tehdit Değil Teklif

·         Waldo Sen Neden Burada Değilsin?

·         Sorulunca Söylene

·         Cuma Mektupları -1,2,3,4,5,6,7,8,9,10

·         Tahrir Vazifeleri

·         Neyi Kaybettiğini Hatırla

·         Ve'l-Asr

·         Tavşanın Randevusu

·         Bilinç Bile İlginç

·         Şiir Okuma Kılavuzu

·         40 Hadis

·         Henry Sen Neden Buradasın-1

·         Henry Sen Neden Buradasın-2

·         Kalıntürk

·         Çenebazlık

·         Şairin Devriye Nöbeti 1 - Tok Kurda Puslu Hava

·         Şairin Devriye Nöbeti 2 - Bileşenleriyle Basit

·         Şairin Devriye Nöbeti 3 - Neredeyizim

·         Şairin Devriye Nöbeti 4 - Ebruli Külah

·          

Şiir

              Geceleyin Bir Koşu (1966),

·         Evet İsyan (1969),

·         Cinayetler Kitabı (1975),

·         Şiirler 1962-74 (1980),

·         Şiir Kitabı (1982),

·         Celladıma Gülümserken (1984),

·         Erbain (1987),

·         Bir Yusuf Masalı (2000).

·         Of Not Being A Jew (2005)

·         Of Not Being A Jew-İlaveler ve Vaat Edilmiş Bir Şiir- (2008)

·         Of Not Being A Jew (2011)

Deneme, Söyleşi, Mektup

              Üç Mesele (1978),

·         Şiir Okuma Kılavuzu (1980),

·         Zor Zamanda Konuşmak(1984),

·         Taşları Yemek Yasak (1985),

·         Bakanlar ve Görenler (1985),

·         Faydasız Yazılar (1986),

·         İrtica Elden Gidiyor (1986),

·         Surat Asmak Hakkımız (1987),

·         Tehdit Değil Teklif (1987),

·         Waldo Sen Neden Burada Değilsin? (1988),

·         Sorulunca Söylenen

·         Cuma Mektupları (1-10)(1995-2004),

·         Tahrir Vazifeleri

·         Neyi Kaybettiğini Hatırla(1994)

·         Ve'l-Asr,

·         Bilinç Bile İlginç,

·         Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar (1995),

·         Tavşanın Randevusu(1996)

·         Kırk Hadis(2004)

·         Henry Sen Neden Buradasın? 1-2 (2004)

·         Kalın Türk (2006)

·         Çenebazlık (2006)

·         Şairin Devriye Nöbeti 1 - Tok Kurda Puslu Hava

·         Şairin Devriye Nöbeti 2 - Bileşenleriyle Basit

·         Şairin Devriye Nöbeti 3 - Neredeyizim

·         Şairin Devriye Nöbeti 4 - Ebruli Külah

·         Şairin Devriye Nöbeti 5 - Evet mi Hayır mı? Sınıf Savaşı Evet, Milli Mücadele Hayır

·         Şairin Devriye Nöbeti 6 - Allah'ın Emri Zaid/Plus Peygamberin Kavli

·         Şairin Devriye Nöbeti 7 - Evlenseydik Boşanacaktık

·         Şairin Devriye Nöbeti 8 - Hayatın Manası Versus Manalı Bir Hayat

·         Şairin Devriye Nöbeti 9 - Karz-ı Hasen

·         Şairin Devriye Nöbeti 10 - Siper Beden

·         Şairin Devriye Nöbeti 11 - Muvazzaf

·         Şairin Devriye Nöbeti 12 - Başbaş Başbaşa Başabaş

Çeviri

   Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri - William Ebenstein
    Gariplerin Kitabı - Ian Dallas
    Osmanlı İmparatorluğu ve İslami Gelenek - Norman Itzkowitz
    Bilim Kutsal Bir İnektir - Anthony Standen
    Cihad- Bir Temel Tasarım - Abdülkadir Es-Sufi


Hakkında Yazılanlar

İbrahim TÜZER, "Şiire Damıtılmış Hayat", Dergâh Yay., İst., 2008, 608 s.
Hasan Aktaş, İsmet Özel'in Amentüsü (Metindilbilimsel Bir Çözümleme), Birey Yayınları, İstanbul, 2000

    Reşit Güngör KALKAN, "Ben İsmet Özel Şair...", Okur Kitaplığı Yay. İst. 2010, 430 s. (Bu kitap İsmet Özel hakkında şimdiye kadar hazırlanmış en kapsamlı biyografi özelliği taşımaktadır. Hazırlayanın büyük bir emek ve titiz bir inceleme neticesinde ortaya koyduğu eser,edebiyat çevrelerinde büyük yankı uyandırmış, hatta kitap için iftira, karalama kampanyaları düzenlenmiştir.)
    Hasan Aktaş, Celladına Gülümseyen Şair İsmet Özel(Metindilbilimsel Bir Çözümleme), Yort Savul Yayınları, Rize, 2011

 

KAYNAKÇA 

[1] PROF. DR. İBRAHİM TÜZER, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ozel-ismet

[2] PROF. DR. İBRAHİM TÜZER, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ozel-ismet

[3] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler,  Elips Yyaınları, Ank. 2005, shf-431-432

[4] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler,  Elips Yyaınları, Ank. 2005, shf-431-432

[5] Behramoğlu, Ataol (1975). “İsmet Özel Üzerine”. Militan, S.11. Kasım. s.34.

[6] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler,  Elips Yyaınları, Ank. 2005, shf-431-432

[7] İsmet Özel, https://t24.com.tr/haber/sair-ismet-ozel-insan-komunist-olmadan-musluman-olursa-yapmayacagi-kotuluk-yoktur/214079

[8] İsmet Özel, https://t24.com.tr/haber/sair-ismet-ozel-insan-komunist-olmadan-musluman-olursa-yapmayacagi-kotuluk-yoktur/214079

[9] PROF. DR. İBRAHİM TÜZER, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ozel-ismet

[10] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler,  Elips Yyaınları, Ank. 2005, shf-431-432

[11] PROF. DR. İBRAHİM TÜZER, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ozel-ismet

[12] İsmet Özel, https://t24.com.tr/haber/sair-ismet-ozel-insan-komunist-olmadan-musluman-olursa-yapmayacagi-kotuluk-yoktur/214079