Cahit Zarifoğlu Hayatı ve Eserleri

12.09.2011

Cahit Zarifoğlu Hayatı ve Eserleri




 CAHİT ZARİFOĞLU 

 (d. 1 Temmuz 1940 / ö. 7 Haziran 1987) Kafkas göçmeni bir aileden gelen Kahraman Maraşlı şair ve çevirmendir.

AİLESİ 

Aslen Maraşlı olan şairin ceddi kendi anılarında da belirttiği gibi Kafkasya’dan Maraş’a gelip yerleşen bir Kafkas Göçmeni bir ailedir.  Babası öğretmen iken hâkimliğe geçen Maraşlı Zarifzâdelerden Niyazi Bey annesi ise Maraşlı Evliyazâdelerden Şerife Hanım’dır. Şairin geldiği sülaleye soyadını veren büyük dedesi Zarif üç asır önce Kafkasya’dan Maraş’a gelip yerleşmiş olan bir zattır. Şairin Yedi Güzel Adam adlı şirinde de belirttiği gibi dedesinin adı Mustafa’dır. [1]

Şairin babası Niyazi Bey öğretmen 1938 yılına kadar öğretmenlik yapmış bu tarihten sonra defterdarlıkta memur olarak çalışmaya başlamıştı.  Cahit Zarifoğlu, Babası defterdarlıkta memur olarak çalışırken ve Hukuk Fakültesinde de öğrencilik yaparken 1940’da Ankara’da doğmuştur. Cahit Zarifoğlu’nun babası Niyazi Bey, Hukuk Fakültesini bitirip hâkim olduktan sonra Silvan, Baykam, Siirt, Siverek ve Tunceli’de hâkimlik görevlerinde bulunmuş,  Cahit Zarifoğlu daha doğmadan önce iki evlilik yapmıştı. Cahit Zarifoğlu babasının ikinci evliliğinden ve Şerife Hanım’dan dünyaya gelen üçü erke dört çocuktan biriydi. Zarifoğlu’nun Sait adında bir abisi Âbid bir küçük kardeşi Fevziye adında bir kız kardeşi vardı. [2]

EĞİTİM YILLARI HAYATI 

İlkokula 1947 ‘de Siverek’te başlamış ancak babası Niyazi Bey, Siverek Hâkimi iken annesinin üzerine bir kuma getirmişti. Bu evlilik sonrasında Zarifoğlu’nun kendisi ve ailesinde pek huzur kalmayacaktı. 2. sınıfı Maraş’ta, 3.4. ve 5. sınıfları ise Ankara’da İsmet paşa ve Necatibey ilkokullarında okudu. Babasının görevi nedeniyle sürekli yer değiştiren şair Ortaokula ise Kızılcahamam'da başlamıştı.

 Liseyi ise Maraş'ta tamamlar. Lise yıllarında, Alâeddin ve RASİM ÖZDERÖREN, Erdem Bayazıt H, Ali Kutay, MEHMET AKİF İNAN ile ömür boyu sürecek kıymetli bir dostluk kurmuştur.[3] Bu dostlukları ömür boyu süreceği gibi edebi hayatına da gerçek bir yön verecektir. Bu yıllarda daha sonra Maveracılar olarak adlandıracak olan pek çok şair yetişmektedir. İlk şiirleri işte bu ortam içinde filizlenir ve ilk şiirleri lise yıllarında iken Maraş’ta çıkmakta olan Hamle dergisinde yayımlanır.

Kaynaklardan alınan dağınık bilgilere göre lise yıllarında güreş sporuna ilgi duymuş,. Maraş Güreş Kulübüne kaydolmuştur. Lise son sınıfta ise Pilot olma sevdasına kapılmış,  Türk Kuşu Kampı´na katılıp; üç ay kurs gördükten sonra C brövesini almıştır. Şair, Planörle uçarak ve motorsuz uçak kullanabilmeyi öğrenmiştir.[4]

Lisede olduğu yıllar Maraş’ta, Erdem Bayazıt , Cahit Zarifoğlu, Rasim Özdenören, Alâeddin Özdenören, Ali Kutlay gibi şairler bulunmaktadır. Üstelik bu kuşaktaki şairlerin Maraş’taki edebi ortamlarını besleyen Bahattin Karakoç ile kardeşi Abdurrahim Karak bu yıllarda popüler hale gelen Maraşlı şairler ( bkz : Erdem Bayazıt Hayatı Eserleri ve Edebi Kişiliği) Maraş'ta çıkan dergilerde ve gazetelerde yazılarını yayımlamaktadır. Demokrasiye Hizmet, Hamle gibi yayın organlarında bir araya gelmektedirler.

Maraş Lisesi´ni arkadaşlarından üç yıl gecikmeli olarak bitirir. Erdem Beyazıt İstanbul Hukuk Fakültesinde öğrencidir ve arkadaşı Zarifoğlu'nu oraya davet etmektedir.  1961 yılında İstanbul´a gelir; Lise den sonra İstanbul Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne kayıt yaptırarak 1961 Erdem Bayazıt'ın Eyüp'teki öğrenci evine yerleşmiştir. Zarifoğlu  bu okuldan da gecikmekle olarak mezun olmuş, İÜ Edebiyat Fakültesi Alman Filolojisinden mezun olması on yıl gibi uzun bir süreye yayılmıştır. Bu düzensiz tahsil hayatının altında şüphesiz ki çocukluk yıllarında yaşadığı anne, kuması ve baba çatışmalarından kaynaklanan buhranlar ve travmalar yatmaktadır. Öğrencilik yıllarında çalışarak okumak zorunda olmasından dolayı muhtelif gazetelerde sayfa sekreteri olarak çalışırken sürekli olarak şiir yazmaya devam etmiştir. [5] Rasim Özdenören, şair Erdem Beyazıt, şair Alâaddin Özdenören ile lise de başlayan dostluğu Yükseköğrenimi sırasında devam etmiş ancak onlar okullarını bitirdiği halde kendisi uzatmak zorunda kalmıştır. Öğrencilik yıllarında ilkokullarda öğretmen vekilliği, çeşitli gazete ve haftalık dergilerde musahhih ve teknik sekreterlik, bazı özel şirketlerde tercümanlık, muhasebe yardımcılığı yapmıştır. 

Yol Dergisi´nde musahhihlik yapar (1964). Bâb-ı Âli´de Sabah Gazetesi´nde teknik sekreter olarak çalışır (1967) Ancak okulu çok uzayında dil kursu için iki aylığına Almanya’ya gider ve serüvenci bir ruha sahip olan şair Avrupa’yı otostop yaparak dolaşmayı hayal etmiştir. Ve bu çılgın fikrini de yerine getirerek otostopla Avrupa’nın çeşitli şehirlerini dolaşır. 1967. Bu maceradan sonra İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirmeyi başarıp çevirmenlik yapmaya başlar.

Fakülteyi bitirip önce Dalaman Kâğıt Fabrikasında çalışır. Sonra a İstanbul’da özel bir lisede Almanca öğretmenliği yapar (1972-1973). 1973 yılında ikinci kez ve iki aylığına yeniden Almanya’ya. Goethe Enstitüsü’nün dil kurslarına katılmak için gitmiştir

 Fakat yıllardır erteletmeyi başardığı askerlikten kaçamayacak hale gelmiştir. 1973-75 yılları arasında İstanbul Tuzla, Sarıkamış ve Kıbrıs’ta askerlik görevini tamamlar.[6] 1975’de Makine Kimya Endüstrisi Kurumu’nda mütercim olarak çalışmaya başlar.  Daha sonra TRT'de çevirmen olarak görev alır. Son olarak TRT İstanbul Radyosu'nda denetçilik yaptı.

Necip Fazıl ve Sezai Karakoç ile de yakından tanışmaktadır. Hatta onlarla iyi bir dostluk da kurmuştur. 1976’da TRT Genel Müdür Mütercim Sekreteri görevine atanır. Aynı kurumun değişik ünitelerinde rapor yazıcı, araştırma görevlisi, uzman ve şef olarak çalışır. Ağustos 1976 yılında Necip Fazıl Kısakürek (1905-1983)’in aracılığı ile Arvasî ailesine mensup Berat Hanım’la evlenir. Şairin bu evlilikten Betül, Ayşe Hicret, Arife adlarında üç kızı ve Ahmet adında bir oğlu olacaktır.

Şiirleri Sezai Karakoç’un çıkardığı dergilerde yayımlanmaya başlar.  Diriliş Dergisinde çeşitli şiirleri okurlarla buluşmuştur.  Sanat hayatının bir bölümünde şiirleri Papirüs, Türk Dili, Yeni Dergi’de yayımlayarak sürdürmeye çalışan şair  [7] 1976 yılında Ankara’da arkadaşları ile birlikte Mavera dergisini ve Akabe Yayınevini kurarlar.

Mavera  dergisi okuyucu mektuplarına verdiği cevaplarla birçok yazarın şairin yetişmesine vesile olmuştur. Zaman Gazetesi ve Mavera Dergisi’nde 'Okuyucularla' başlığıyla sohbet köşeleri düzenlemiştir. 1983'te TRT İstanbul Radyosu'nda görev alarak  Radyo oyunları  da yazan bir şairdir. Çocuklar için yazdığı kitaplardan biri olan "Yürekde de Ve Padişah " adlı eseriyle 1984'te Türkiye Yazarlar Birliği'nce çocuk edebiyatı dalında yılın yazarı seçildi. 1986´da ise, şairin son şiir kitabı olan "Korku ve Yakarış" yayınlanır.

Zarifoğlu, 07 Haziran 1987'de vefat etti. [8]Mezarı İstanbul Beylerbeyi'nde Küplüce Mezarlığı'ndadır.

EDEBİ KİŞİLİĞİ

Zarifoğlu, kendisine özgü şiiriyle tanınan otostopla Avrupa’yı dolaşacak kadar plansız ve çılgın düşünebilen kayıkçı ve balıkçı kahvelerinde sıradan insanlarla dostluklar kurmayı seven bir kişiliğe sahip bir şairdir.

Çeşitli gazetelerde müstear isimlerle günlük yazılar yazmış, şiir ve yazılarında Abdurrahman Cahit, Abdurrahman Cem, ACZ, Âdem Yaşar, Ahmet Sağlam, Vedat Can, Zarifoğlu gibi adlar kullanmıştır.

İlk şiirleri Maraş’ta yayımlanmış olgunluk dönemi şiirleri ise Sezai Karakoç'un yayınladığı "Diriliş ", Nuri Pakdil ve arkadaşlarının yayınladığı "Edebiyat " , Erdem Beyazıt, Rasim Özdenören, Akif İnan ve Nazif Gürdoğan'nın kurucuları olduğu "Mavera "dergilerinde şiir ve yazıları yayımlanmıştır.

Maraş'ta Açı adında bir dergi çıkaran şair Mavera dergisi ve Akabe Yayınlarının kurucuları arasında olmuştur. Şiirden başka, öykü, roman, günlük, oyun ve çocuk edebiyatı alanlarında ürünler veren şairin ilk romanı olan "Savaş Ritimleri" 1985'te yayınlanmıştır.

Tanıdıklarının değerlendirmelerine göre İçe kapanık, dalgın, zeki ve oldukça inatçı birisidir. Zarifoğlu’nun şiiri dıştan çok içe dönük bir anlatıma yönelmiş daha ziyade ferdiyetçi bir şair özelliği göstermiştir. Buna rağmen şiirlerinde bariz bir toplumsal duyarlık vardır. Toplumsal konuları dahi kendi iç dünyasındaki yansımalarla dile getirmiştir.  “İç ürpertileriyle, hayretle başlayan şiiri metafizik ürpertiyle bilgeliğe ulaşır.”  Hikâye, roman ve günlük türünde yazdığı kitaplarında  da şiirsel bir özellik bulunur. “Çocuklar için yazdığı kitaplarda fantezi ile olağanüstü gerçekler dünyası ile hayaller dünyası iç içelik gösterir.”

Zarifoğlu'nun şiirleri,  kapalı bir anlatıma sahip ama her dize üzerinde özenle durulmuş bir titizlik yansıtır. Dizlerdeki mesajın kapalı sembollerle ifade dilmesi bakımından Behçet Necatiğil’in şiirlerini andıran bir niteliktedir.  Şiirlerin de Fazıl Hüsnü Dağlarca,  Cemal Sürey'ya  Ece Ayhan ve Sezai Karakoç  'a yakın, daha ziyade  II. Yeni Şiiriine yatkın özellikler göstermektedir.

 

Şiirlerinin Alman Şair Rilke'nin şiirlerine de benzetilmesi üzerine “Rilke'yi okuma ihtiyacı hissettiğini “İ ifade eden şair kendine özgü üslubu ve sıcak sevecen şiir dili ile dikkat çeker. Toplumsal konulara duyarlı İslamcı kesimlerin hissiyatını duyumsatan ve aktaran savaşlar, yoksulluk ve zulüm içindeki Müslümanlar için taşıdığı acıları tema olarak işleyen Afganistan’ için yazdığı çok sayıda şiir olduğu için bir vakitler Afganistan şairi olarak adı çıkan bir şairdir.

Cahit Zarifoğlu, Zarifoğlu, Abdurrahman Cem, Ahmet Sağlam, Vedat Can ve Adem Yaşar müstearlarını yazılarında kullandı. Kitaplarına girmemiş şiirleriyle birlikte vefatından sonra "Bütün Eserleri I"/Şiirler adı altında yayınlandı. Günlüklerini "Yaşamak " adıyla topladı.

ESERLERİ

Şiir:

·         İşaret Çocukları (1967)

·         Yedi Güzel Adam (1973)

·         Menziller (1977)

·         Korku ve Yakarış (1986)

·         Gülücük (1989)

·         Ağaç Okul (1990)

Günlük:

Yaşamak (1980)

Masal ve Romanlar:

·         İns (1974)

·         Serçekuş (1983)

·         Ağaçkakanlar (1983)

·         Katıraslan (1983)

·         Yürek Dede ile Padişah (1984)

·         Savaş Ritmleri (1985)

·         Motorlu Kuş (1987)

Tiyatro:

·         Sütçü İmam (1987)

Denemeler:

·         Bir Değirmendir Bu Dünya (1987)

·         Zengin Hayaller Peşinde (2006)

Diğer:

·         Okuyucularla (2009)

·         Mektuplar (2010)

·         Cahit Zarifoğlu Şiirleri

·         Erdem Bayazıt Hayatı Eserleri ve Edebi Kişiliği

·         İsmet Özel Hayatı ve Şiirleri

·         Sezai Karakoç Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri

KAYNAKLAR

[1] PROF. DR. YILMAZ DAŞCIOĞLU, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zarifoglu-cahit

[2] PROF. DR. YILMAZ DAŞCIOĞLU, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zarifoglu-cahit

[3] Ali Haydar Haksal, Zarif Şair Cahit Zarifoğlu, İstanbul 2016

[4] İSTANBUL - BEYLİKDÜZÜ - BEYLIKDÜZÜ CAHIT ZARIFOĞLU ANADOLU LISESI, Cahit ZARİFOĞLU Kimdir?, https://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/3

[5] https://tr.wikipedia.org/wiki/Cahit_Zarifoğlu )

[6] Ali Haydar Haksal, Zarif Şair Cahit Zarifoğlu, İstanbul 2016

[7] https://www.siraze.net/antoloji/cahitzarifoglu/index.htm )

[8] https://www.msxlabs.org/forum/edebiyat-tr/10172-cahit-zarifoglu-cahit-zarifoglu-kimdir-cahit-zarifoglu-hakkinda.html

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar