Kasîde Der-Medh-i Sultân Süleymân

Kasîde Der-Medh-i Sultân Süleymân

 [Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün]

 Fazl-ı Hakdan bu güzel ‘âlem olur fasl-ı bahâr

 Kim olur bâ’isi ‘ıyş u tarabuñ leyl u nehâr

 ‘Âlemi fasl-ı bahâr itdi müzeyyen şöyle

 Ki;oldı gülzâr-ı cihân cennet-i firdevs-âsâr

 Felek altında zemîn gül gibi yapraklarla

 Döndi bir sırça sarâya ki;ola pür-nakş u nigâr

 Arzı eşcâr-ı pür-ezhâr-ıla kim kapladı çarh

 Döndi bir şîşe ile nahl-i dilârâya ki var

Zeyn olub sahn-ı çemen nergis-ile döndi hemân

 Tabak-ı sebz-i cilâya ki ola sîm ü zer-kâr

 Döndi gülşen şu nigâra ki yüzinde gülden

 Gün gibi berk urur nûr-ı nebî-yi muhtâr

 Bâg bir hûba dönübdür kim aña göz nergis

 Sünbül ü gül aña ol vech-ile hem zülf ü ‘izâr

 Gülsitân ten gibidür gül aña cânân gibi cân

 ‘Ömridür sünbül anuñ nite ki şol zülf-i nigâr

 ‘Ârız-ı yâr gibi bâga semen-i rûz-ı sefîd

 Zülf-i dildâr gibi sünbül olubdur şeb-i târ

Şol nebâtâta memât irmiş-iken irdi hayât

Münkir-i haşr-ı cesed tâ ide terk-i inkâr

 Yine cânlandı çemen âb-ı revân birle revân

 Ten-i hâk olmış-iken geldi cihâna tekrâr

 Bezm-i gülşende dönüb çînî kabaga sûsen

 Döndi zerrîn kadehe nergis-i bâg u gülzâr

 Gelene gidene gülşende selâma turuban

 Ellerin gögsine kor elleri ta’zîme çenâr

 Döndi her bir şecer ezhâr-ı sefîd-ile hemân

 Yüce taglar başına kim depesinde tura kar

Bâd her dem ki siler süpürür oldı bâgı

 Bâga sultân-ı bahâr itdi anı hizmet-kâr

Oldı tâ leşker-i ezhâra çemende gül şâh

 Eyledi gonceleri anlara baş baş serdâr

 Tâ ki tonandı çiçeklerle vü yapraklarla

 Câmeler aldı dü-renk egnine sankim eşcâr

 Tâ ki çûb üzre dönüb sakfa göge beñzedi tâk

 Dönse ‘unkûd-ı ‘ineb ‘ıkd-ı süreyyâya ne var

 Yâsemen şâh-ı şecer üzre temâşaya çıkub

 Her nesi var-ısa gül bezmine eyler îsâr

Rûy-ı hâk üzre düşüb itdi benefşe yaka çâk

İştiyâkın ide gül şâhidine tâ izhâr

 Gonce-i lâle çemende yine mestânelere

 Görinür oldı letâfetle habâb-ı mey vâr

Külli nâr oldı derûnı sanasın kim bâguñ

 Tutdı sahn-ı çemeni şöyle açıldı gülnâr

 Vardurur nisbeti çün hüsn-ile gül yüzlülere

 Başlar üstinde o yüzden yir ider hep ezhâr

 Kevni gül aşagadan yukaru her subh tutar

 Jâleden taşlara avuc kayalarına her bâr

Bâgda havz-ı çemen seyre gelen kimselere

Oldı câm-ı tarab âyîni ile âyine-dâr

Şol kadar buldı safâ âb-ı revân kim bir ân

 Ol safâdan idemez hâsıl bir yirde karâr

 Dili dîdâr-ı bahâr-ıla gelür cûşa revân

 Oldurur leyl u nehâr oldugı pür-cûş enhâr

 Mâ’i-i cârî olınur bâgda kim gâhî bend

 Mâcerâ ortada bu ki eyler o yolsuz reftâr

 Gonçe ebkârınuñ ayagına mâ’-i cârî

 Su döker tas habâb-ıla gelüb cârîye-vâr

Gülşenüñ dirhem-i ezhârın ider turmaz cer

 Mâ’-i cârî ki var ol cerde cerî bir cerrâr

 Mâ’-i cârî yüzini tutdı ol ak başlu habâb

Şol çeri gibi ki;ola haylî cerî Rûmî var

 Muttasıl bâg kenârını tutar âb-ı revân

 Dâyim ol yüzden ider şâhid-i gül-zârı kenâr

 Pullu cevşenle döner cûy hemîn mâhîye

 Düşe su üzre ki her sû katarât-ı emtâr

 Dem-be-dem geçmemek olmaz hele bir resm-ile nakş

 Eylese âb-ı revân cânibine bâd güzâr

Her ne demler ki gele cânib-i gül-zâra nesîm

 Bûy-ı gülden olur âşûfte o dem bülbül-i zâr

 Her seher sihr idüb elhân-ı latîfiyle olur

 Savt-ı eşcâr-ıla dem-sâz nesîm-i eshâr

 Dûd-ı âhı gibidür bülbül-i zârûn gül içün

 Bâd öñince ki gider leyl u nehâr ebr-i bahâr

Şevk-i hengâm-ı bahâr-ıla idüb hengâme

 Medh okur her gül içün bülbül-i gûyende hezâr

Mahfil-i bâgda kumrı ki olubdur mukırı

 Her nefes hûb nefes eyleyüb eyler eshâr

Bülbüle gül dem-i sa’d-ıla gülistân aydur

 Mantıku’t-tayr okıdur kuşlara gûyâ ‘Attâr

 Ter düşüb agladugından yüzine gülmekdür

 Bülbüle itdügi gül bâgda ‘arz-ı dîdâr

 Hâr bakmazdı ebed bülbüle gül gülşende

 Hem-dem olmasaydı her dem eger kim güle hâr

 Savt-ı bülbülden olur ‘âşık olanlar hayrân

 Kim ider ‘aşk-ı derûnîden o keşf-i esrâr

 Gül dil-i bülbüle gül-zârdan urub âzer

 Azar azar anı çok demdür ol eyler âzâr

Savt-ı murgân-ı hoş-elhân-ıla pür oldı cihân

 Sırr-ı ‘aşkını bu dem her biri itdi izhâr

 Sırr-ı ‘aşkı tuyururlar ebed itmezler setr

 Kuşlara didi tuyûr anı meger kim settâr

 Sahn-ı gülşende tuyûr açdı du’âya dehenin

 Ser-be-ser götürübdür götüri şâh-ı çenâr

 Sahn-ı gülşende ne dem gelse hoş-elhâna tuyûr

 Fâhte fâtiha-hvân olmaga turur her bâr

 Savt-ı ney şevk-i semâ’-ıla olubdur her bâg

 Mevlevî hâne-i pür-hâlet Monlâ-hünkâr

Yazmaga ol gül-i gülzâr-ı hilâfet medhin

İtdi gül niçe tabakü’l- varaklar ihzâr

 Ya’nî kim şâh-ı Süleymân şeh-i ‘âlem kim anuñ

 Hâtır-ı ‘âtırıdur güllerle fasl-ı bahâr

 Güldurur kendü letâfetde anuñ ‘askeridür

 Bâg-ı dehrüñ şeref ü zîneti olan ezhâr

 Oldurur ol şeh-i ‘âlem o Süleymân-ı zamân

 Kim olubdur bu cihân hep aña fermân-ber-dâr

 Rezm-gâh aña hemîn rûz-ı vegâda yekser

 Hûn-ı a’dâdan olur pür-gül-ile bir gülzâr

Dürlü bayraklar-ıla nîzeleri ‘askerinüñ

İder ordusını yapraklar-ıla pür-eşcâr

 Siper ü tîg olur sûsen ü gül her süñü serv

 Cündî cem’iyyeti bir gülşene döner her bâr

 Pullu cevşenler-ile ‘askeri tonandukça

 Nahle döner ki;ola güllerle müzeyyen bî-hâr

 ‘Askeri esble meydân-ı vegâda anuñ

Berg-i ezhâra döner bâgda bâd-ıla uçar

 ‘Askeri birle döner kendü çiçeklerle güle

 Gonçe-i zanbaka öñince solakları ki var

Dahı zerrîn kadehüñ ‘aynî olur yeñiçeri

 Altun üsküfler-ile ki;eyler öñince reftâr

 Peykler tâc-ı zer-ile atı öñince revân

 Berg-i nergis gibi san bâd öñine düşdi kaçar

Şol kızıl börk-ile ardınca iç oglanları hem

 Gonçelerdür ki güle hem-dem olubdur hem-vâr

 Sûretâ savtı döner ‘askeri içre her dem

 Bülbülüñ bâgda şevk-ıla sadâsına hezâr

 Tabl-hâne götüri itdügi dem savt u sadâ

 Bezm-i bâguñ döner ol zemzemesine her bâr

Çün sürer fasl-ı bahâr-ıla safâlar ‘âlem

 Budur ol bâbda ben itdügüm ekser iksâr

 Başlar üzre yir ider tâc-ı sa’âdet gibi gül

 Hâtır-ı ‘âtıruña beñzemegin bir mikdâr

 Pâdişâhâ nazar eyle bu bahâriyyeye kim

 Senüñ evsâf-ı pür-eltâfuñı eyler iş’âr

 Nazmî irgürdi bugün hadd-ı kemâle nazmı

 Didi bî-hadd o ki şol nazmı dürer- bâr eş’âr

 Oldı evsâf-ı bahâr itmede bu nazmı anuñ

 Medhüñ iş’ârı ile hoş ferah u şevk-ı şi’âr

Bu bahâruñ dem-i ferhundesi evsâfı ile

 Eylemişdür ayaguñ tozına bu nazmı nisâr

 Bu bahâriyyede bu nazmı göreydi Hvâcû

 Nahl-i bend-i şu’arâ dirdi aña şübhe mi var

 Zât-ı ferhunde-sıfâtuñ ki şehâ vasf oluna

 Gül ü gülşen gibi olur ferah-ı câna medâr

Şevket-i saltanatuñ vasfı olunmaya edâ

 Tâ dem-i haşr olunub şerh kılınsa güftâr

 Hüsrevâ medh olunur olsa kemâl-ile tapuñ

‘Ömre sürer uzanur söz nite kim zülf-i nigâr

Her bahâr oldugı demler niçe kim gülşende

 Eyleye şâhid-i gül bülbüle ‘arz-ı dîdâr

 Bâg-ı ‘âlemde ki her gül gibi bir hvâre geçer

 Lutf-ı Bârî ide her bâr tapuñ ber-hûrdâr

 Hasmıñuñ varını hem-var idüb kahr-ıla yok

İde Bârî seni her bâr murâdât-ıla var

Yrd. Doç. Dr. Sibel ÜST, EDİRNELİ NAZMÎ DÎVÂNI (İNCELEME-METİN) T. C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, 2012 www.kulturturizm.gov.tr

 Edirneli Nazmi Hayatı

Pend-i Attâr Tercümesi

Mecma'un-Nezâ'ir'i

Divanı ve Türki Basit Ekolü