Kutadgu Bilig

---------

840-1212 yılları arasında hüküm süren Karahanlılar devleti devrinde, Türkler ilk kez İslamiyeti, devlet bünyesinde kabul etmiş ve toplu halde Müslüman olmaya başlamışlardı. 
Günümüz Türkçesine “Mutluluk Veren Bilgi” ya da “Kutlu olma Bilgisi” diye çevrilen eser, XI. yüzyılda Balasagunlu Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. Bu eser, yukarıda da kısaca değindiğimiz gibi; Türklerin İslamiyeti kabulünden sonraki dönemin, yazılan ilk eserlerindendir. Siyasetname türünde ilk eser olmasıyla birlikte, Kutadgu Bilig’e sadece “Siyasetname” gözüyle bakmak insafsızlık olacaktır. Kutadgu Bilig, içinde; fazilet, erdem, doğruluk, insanlara faydalı olma,bilimin değeri, halkın yolu vb. çeşitli konuları barındırır:
—
6645 beyit ve 85 bölümden oluşan bu büyük hacimli eser,4 temel sembol üzerine kuruludur. 

1)Kün-Togdı(Gün Doğdu): Kün Togdı, eserde hakandır ve adaleti simgelemektedir.
2) Ay-Toldı (Ay Doldu): Ay Toldı, eserde vezirdir ve mutluluğu simgelemektedir.
3) Ögdülmüş (Övülmüş): Ölgülmüş vezirin oğludur ve aklı simgelemektedir.
4) Odgurmış (Uyanmış): Ogdurmış bir derviştir ve yaşamın sonunu simgelemektedir.
– –
Eserde göze çarpan bir diğer unsur ise; Türkçe’nin hakimiyetidir. Dinî öğelerde Arapça’nın yerine, Yusuf Has Hacib’in Türkçe kelimeler vermesi, şüphesiz Hacip’in Türkçe şuuruyla ilgilidir. Örneğin; “Allah” sözcüğü eserde bir kez bile kullanılmamıştır. Genellikle Türkçe “Tanrı”, “İdi”, “Bayat” ve seyrek olarak da Arapça “Rab” sözcükleri kullanılır.

Kutadgu Bilig Hakkında Bilgiler Fergana ve Mısır Nüshaları

KUTADGU BİLİG NÜSHALARI VE SEÇMELER

Kutadgu Bilig

YAŞNAME ÖRNEKLERİ ( Kutadgu Bilgi- Yusuf Has Hâcib )

KUTADGU BİLİG’DEN SEÇMELER - GELENEKLER

Az ve öz konuşmak aklın alâmetidir.
Dile hâkimiyet başın selâmetidir.
* * *
Çok dinle fakat az konuş.
Sözü akılla söyle ve bilgi ile süsle
* *
Helâlin adı kaldı onu gören yok,
Haram kapışıldı hâlâ doyan yok
* *
Her şeyde örtü olur göz için,
Yalnız gönüle örtü yok bilinsin.
* *
Tanrı’nın verdiğini halk alamaz zorla;
Kara yer,mavi gök derilse de öçle.