Osmanlıca yazılışı: Lika’ :  لقاء 

Lika’   لقاء   Arapça kökenli bir sözcüktür: Sözlüklerdeki anlamları: “  yüz, çehre, sima “ [1]  “ karşılaşmak, görüşmek, kavuşmak,  rast gelip buluşmak. Yalnız görüşme” gibi anlamlarda kullanılır. Lika’   لقاء   sözcüğü hadis ilminde lukıyy ve mülâkāt kelimeleri ile birlikte bir terim olarak kullanıldığında şeyhten veya âlimden yüz yüze hadis öğrenmek anlamına gelir.

 

Edebiyatta Lika’

 

Edebiyatta lika’ ise çehre, sima yüz anlamları ile diğer kelimelerle birlikte birleşik kelimeler kurar. [2] ( bkz MELEK MEHLIKÂ VE KÖPEK RAKI )  Edebiyatta sevgili yüzü, siması, çehresi yönünden Ay’a ve Güneş’e benzetilir. Çünkü sevgilinin yüzü Güneş ( hurşid) ve Ay ( mah- meh - kamer ) kadar ışıltılı ve parlaktır.  

• Meh-lika: Ay yüzlü. Ay simalı
• Hurşid-lika: Güneş yüzlü, yüzü Güneş gibi parlak
• Bed-lika: çirkin yüzlü.
• Likâ-yi âfâk: Gökyüzü. Ufuklar

Sevgilinin yüzüne parlaklığı nedeni ile bakabilmek mümkün olmaz bu parlaklık aşığın gözlerini kamaştırır. Sevgiliden söz edilirken Ay, Kamer, Mah, Meh,  Hurşit, Güneş hatta yıldızdan söz edilirse sevgilinin yüzünün parlaklığı anlatılıyor demektir.

Ağyarı görse meclise gelmez ol mehlikâ
Bir yerde kelp olunca nuzûl-ü melek abes       Ayni

Dil vermeseydim ol senem-i mehligaye men 
Asude yerde düşmez idim min belaye men Eli Ağa Vahid 

Karañu oldı ‘âlem gözüme ey mehlikâ sensüz

San ol pervâneyem zulmetde kaldum şem‘-i rûşensüz Vizeli Behişt

 

Mehlika Sultan'a âşık yedi genç 
Kara sevdalı birer âşıktı. 

 

Hurşid inerdi meclisime sagar istesem

Tûbâ olurdu hâknişin nevber istesem

Ey Necati  o güneş çehreli çok sevdiğimin
Döyemez göz kamaşır  yüzüne bakmağa biraz.         Necati Bey        

 

Hûrşîde baksa gözleri halkuñ tola gelür
Zîrâ görince hâtıra ol meh-likâ gelür                Baki'

 

Çün cihân ol meh-likâya müşterîdir ey güneş
Satamazsın hüsnünü germ olma kim bâzâr yok         

 

KAYNAKÇA 

 

[1] https://www.osmanice.com/osmanlica-16666-nedir-ne-demek.html

[2] LIKÂ MÜLAKAT YÜZYÜZE HADIS ÖĞRENMEK NEDIR  https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/