Makam Nedir Edebiyat Musiki ve Tasavvufta Makam

 

Makam

 

Makam Osmanlıca yazılışı- مقام.

Yazıda makam kelimesinin sözlük anlamları, Osmanlıca yazılışı, Osmanlıca anlamı, makamın kökeni, musikide makam, tasavvufta makam, konularına değinilmiştir. 

Makam sözcüğü Arapça kökenlidir. Dilimize de Arapçadan girmiştir. Ayakta durulan anlamına gelen Kıyam ile aynı kökten gelir.

Sözlük anlamları: Durulan yer, durak; mevki, kat, memuriyette mertebe şeklindedir.

 Musikide makam: musikide ahenk ile söylenen sesler topluluğu, Hicaz makamı, Kürdîlihicazkâr makamı, Nihavent makamı gibi

Edebiyatta ve tasavvufta makam:  Kulun kendi gayretiyle yükseldiği yerdir,  tasavvufa girenlerin taliplikten insanı kâmil mertebesine kadar ulaşabilecekleri mertebelere de makam denir. Tasavvufta bu yedi mertebeden başka bir de kırk makam vardır. Bu makamlar dört kapı ve üç makam vardır.  Dört kapı şeriat, tarikat, marifet ve hakikat, üç makam ise Adab, Ahlâk, Ahval dir.

Şeriat, tarikat, marifet ve hakikatten oluşan dört kapının her birinin içinde onar makam bulunur.  Bu dört kapı içinde onar onar dağıtılmış kırk makam vardır. 

Ben bâğ-ı hüner sünbiilüyem sünbiile-beste
Nâbî'nin usûlünde makam ise Ruhâvî    Sünbülzâde Vehbî

Bu makama kim ere üş bu nakdi kim dere
Varlığın Hakka vere cümle âlem içinde       SAİD EMRE 

Aşk makamı alidir aşk kadim ezelidir
Aşk sözünü söyleyen cümle kudret dilidir      Yûnus Emre Şiirleri

Aşk makamı alidir aşk kadim ezelidir
Aşk sözünü söyleyen cümle kudret dilidir   Yûnus Emre Şiirleri

Dört kapıdan kırk makamdan olmayan
Dede derviş sultan desek yalandır
Ettiği hizmetin aslın bilmeyen
Faydası yok yalan yere dolandır  Şarkışlalı Aşık Veli Şiirleri

Ne hoş yerde makamın var
Senin hey Murtaza Ali
Kudretten gelir yayılır
Hanın hey Murtaza Ali         Pir Sultan Abdal

Ya Rab makamında benim gözüm yok,
Gökler senin yerler senin il senin,
Haşa senin birliğinde sözüm yok,
Dünya senin ahret senin hal senin.     / Ali İzzet Özkan- 

 

İLGİLİ LİNKLERİMİZ 

• Tasavvufun Maksadı, Düşüncesi ve Vahdet i Vücut
•  Tasavvuf ve Düşüncesi,
• Tasavvuf Mutasavvuf Nedir? Kuramı ve Kavramları
•  ÖNEMLİ TASAVVUFİ TERİMLER
•  Muhib Nedir Tasavvuf ve Divan Şiirinde Muhip
• Menzil - Dünyevi ve Tasavvufi Menzil Nedir?
•  Mârifet Nedir Tasavvufta Marifet Makamı ve kapısı
• Makam Nedir ( Edebiyat Musiki ve Tasavvufta Makam )
• Makam Nedir ( Edebiyat Musiki ve Tasavvufta Makam )