Misis Köprüsü ve Lokman Hekim Efsanesi

 

Yazıda, Çukurova’ Ceyhan nehri ve Misis Köprüsü üzerindeki Lokman Hekim le ilgili efsaneden söz edilecek, Hayat ve Asi nehrindeki Lokman Hekim efsanesi,  Kuran’da adı geçen Lokman ile Lokman Hekim ve diğer Lokmanlardan söz edilecek, Misi Köprüsü üzerindeki Lokman Hekim Efsanesi aktarılacaktır.

 

Edebiyatta, halk efsanelerinde, şiirlerde, Kuran’da  ve dini metinlerde adı geçen birçok Lokman vardır. Bu Lokmanlardan birisi “ Hicretten yüzlerce yıl evvel Umman’da yaşamış olan ve  hayvan hikayeleri dahi yazmış olan Lokman” dır.  Lokman veya Lokmanlardan bir diğeri de “Davud aleyhisselam zamanında, Arabistan’ın Umman tarafında yaşadığı düşünülen ve Davud aleyhisselamla görüşüp ondan ilim öğrenen, , Davud aleyhisselama peygamberlik bildirildikten sonra fetvâ vermeyi bırakan”[Lokman’dır. Dini metinlerde geçen Eyyup Peygamber’in akrabası olarak da gösterilen bu  Lokman ile Lokman Hekim’in kimliği  dii metinlerde birleştirilmiş bulunmaktadır. ^[1]

Nitekim bazı kaynaklarda ise Lokman Hekim ile Danyal Peygamber aynı kişi gibi görülmekte bazı rivayetlerde ise Lokman Hekim Danyal Peygamberin defterini bulan efsanevi bir hekim olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu Lokman ve Lokman Hekimlerin aynı kişi veya farklı kişiler olduklarını düşünmeden; Yemen, Umman veya Çukurova vb de yaşayan Lokman ve Lokman hekimler olarak ayırt etmeden düşündüğümüzde hakkında oluşan efsanelerin en yaygın şekli şudur.

  Lokman Hekim ölümsüzlüğü bulmuş ve bir kitaba yazmış, ama köprü üstünden geçerken Cebrail gelerek Lokman’ın koluna çarpıp kitabı nehre düşürttürüp kaybettirmiştir[2]

 

Bu efsane Hatay da ve Çukurova ; Asi Nehri ile Ceyha Misis Köprüsü mekânla olmak üzere   birbirlerine oldukça benzeyen iki  varyant şeklinde karşımıza çıkmaktadır.  ( Hatay varyantı için tıklayınız Hatay Efsaneleri Asi Nehri ve Lokman Hekim Efsanesi )

Misis köprüsü Ceyhan nehri üzerinde kurulmuş en eski ve en görkemli köprülerden biridir. Bu köprünün iki yakasında da İskender öncesinden beri var olan antik bir kent bulunur. Bu köprü ve antik kent, Pers, Makendonyalılar, Roma ve Osmanlı dönemlerinde de çok önemli bir geçit ve köprü olarak kullanılmıştır. Eski Adana Halep karayolunu bir birine bağlayan Misis’teki bu köprünün Anadolu’daki  ilk Roma Köprüsü olduğu MS. 4. Yy da yapıldığı ama daha öncesinden beri de burada daha küçük köprüler ve su geçitleri olduğu bilinmektedir.

 

 

Lokman Hekim, bütün otların çiçeklerin nebatların dilinden anlayan bir hekimdir. Bitkiler ve nebatlarla konuşarak hangi bitkinin hangi derde çare olduğunu bilmekte, her çiçek, her ot, Lokman’a hangi hastalığı iyi edeceğini söylemekte, Lokman’da bu bilgilere göre hasatlıklar için ilaçlar yapmaktadır.

Bir rivayete göre Hz Danyal’ın defterini bulmuş, o defterdeki ölüme çare olacak ilacı yapmak için gereken bitkiyi bulmak için dünyayı dolaşmış en sonunda da Çukurova’ya gelmiştir.

Çukurova’da her şeyin yetiştiğini gören Lokman Hekim, Misis şehrine yerleşip her derde deva olan bitkiyi aramaya başlar. Bu arada da Misis ve civarında hasta insan bırakmaz herkesi iyileştirir.  Bir yandan da ölümsüzlük ilacını arayan Lokman bir çınarın altında uyurken gaipten bir ses duymuştur.

 “ Lokman, bunca zamandır arayıp durduğun ölüme çare olan bitki benim “ diyen bir ses duymuş. Lokman kendisi ile konuşan otu görüp o ottan ilacın nasıl yapılacağını da öğrenmiş. O otun tariflerini de elinde gezdirdiği şifa defterine yazmış. O  otu da kopararak Ceyhan Nehri üzerindeki Misis Köprüsü’ne gelmiş elinde defter ile tam köprüden geçer iken Cebrail kanat çırparak Lokman’ın elindeki defteri Ceyhan nehrine düşürtmüş.   Defter ’in düştüğü yeri günlerce arayan Lokman hem ölümsüzlüğün tarifini hem de şifa bulduğu birçok derdin devasını da kaybetmiş.  Araya araya ancak defterin sadece tek bir sayfasını bulmuş. Bu gün bilen ilaçlar da bulunan o sayfadan bilinen ilaçlarmış.

 

 

---