Yazıda, Monte Kristo Kontu adlı roman ve  Alexandre Dumas hakkında bilgiler, eserin özeti,   konusu, ana fikri,   kahramanları, olay örgüsü,  yazarı,  Monte Kristo Kontu adlı eserin şahıs kadrosu    Alexandre Dumas’ın hayatı,  “  eserden alıntılar yer alır.  Eser hakkında yorumlar,  romanın anlatım tekniği, yazarın bakış açısı, romanın tekniği, romanın türü, çevrildiği diller, eserin basım yılı, basım hikâyesi, yazar ve eseri arasındaki, eserle yazarın biyografisi arasındaki alakalar incelenmiştir.

ROMAN HAKKINDA 

Monte Kristo Kontu, Fransız asıllı romancı Alexandre Dumas’nın Üç Silahşörler[1] adlı romanı ile birlikte en önemli romanıdır. “Dumas, bu eserini 1844 yılında bitirmiş yazımını bitirmesinden sonraki 2 yılda, 18 bölümden oluşan bir seri olarak yayınlanmıştır.”[2]  Konusu  1800'lü yıllarda Fransa’da geçen bu roman pek çok dile çevrilmiş yüzlerce ülkede en çok sevilen ve okunan eserlerden birisi olmuştur.

 Roman serüvenden serüvene akan macera türü bir romandır. Romanın en kesin teması intikamdır Dantes, eşsiz bir zenginliğe kavuşmasına rağmen bu duygudan asla vazgeçmeyecek ihanetine uğradığı herkesten acımasızca intikam alacaktır.

Romanın diğer bir özelliği tüm karakterlerin güçlü ve iradeli oluşudur. Fakat Dantes diğerlerine hep baskın çıkar. Çünkü hepsinden daha iradeli hırlı ve çok güçlü bir intikam duygusuna sahiptir.

Hemen her dile çevrilen Monte Kristo Kontu romanı dünya edebiyatında pek çok yazarı etkilemiş, defalarca her dilde baskılar yapmıştır. Fransız Edebiyatının ve Dumas’ın en önemli eseri olan roman pek çok sinemaya uyarlanmış defalarca filmi çekilmiştir. Bu filmler arasında en çok tanınmış olanlarından birisi de 2002 yapımıdır.

Monte Kristo Kontu, Türk edebiyatındaki ilk çeviri romanlarından birisi olma özelliği de taşır.  Ayrıca romanda Tepedelenli Ali Paşa’dan söz edilmiş olması da bizler açısından da eseri önemli kılmaktadır.

Konu

Kaptan Edmond Dantes, nişanlısı Mersedes ile evlenmeyi düşünürken dostlarının kurduğu bir tuzak sonucu Napolyon ajanı olduğu gerekçesi ile düğün günü Savcı Villefort tarafından tutuklanır ve İf Şatosu'na atılır. Krala yakın olan Saint- Meran ailesinin kızı Renee ile evlenen savcı, daha sonra krala gider ve Napolyon'un harekete geçtiğini bildirir.

Hapishanede Abbe Farya'yla tanışan Dantes, her şeyi daha berrak görmeye başlar ve intikam hırsıyla dolar. Farya, ona gizli kalmış bir hazineden de söz eder. 14 yıl sonra hapisten kaçarak kurtulan Dantes, hazineyi ele geçirir. Knedini Monte Kristo kontu  olarak tanıtmaya başlayan Dantes, kendisini hapse attıranların, zaaflarını bulup cezalandırmaya başlar.
 

ZAMAN

Olaylar Tepedelenli Ali Paşa’nın Balkanlarda, Napolyon’un ise Fransa’ya hâkim olduğu yıllarda geçmektedir. Bu bakımdan romandaki olayların zamanının 1810- 1840 yılları arasındaki bir zaman aralığı olarak belirlemek yanlış olmayacaktır.

MEKÂNLAR

Romandaki olaylar Fransa, İtalya ve Akdeniz adalarında geçer.  O tarihlerde Osmanlı İmparatorluğu'nu epey meşgul etmiş Tepedelenli Ali Paşa'nın romanda adının sık sık geçmesi, batılıların Türklerle ilgili algılamalarına dair ipuçları taşımış olması romanı Türk okuyucuları açısından ilginç hale getirebilmektedir.

Karakterler

Edmond Dantes: 19 yaşında genç bir gemiciyken iftiraya uğrayarak İf Şatosu'na atılmış intikam hissine kapılmıştır. Monte Kristo adasındaki defineyi ele geçirerek kendini her yerde farklı adlarla tanıtmaya ve öcünü almaya başlar. Eskiden saf bir delikanlı olan Edmon Dantes, düşmanlarına kendisini Monte Kristo Kontu olarak tanıtan, intikam hırsıyla dolmuş, hırslı, iradesi  güçlü, sabırlı bir insan olmuştur. Tüm servetini intikam almak için harcayan aslında maddiyata da değer vermeyen cömert bir insandır.

  Gerard de Villefort: Paris'te genç bir savcıdır. Dantes’in suçlu olmadığını anladığı halde babası Nuvardiye de Villefort'u kurtarmak için Dantes'i duruşma yapmadan İf Şatosu'nun zindanlarına yollar.  Başsavcılığa kadar yükselir. Kuşkulu entrikalara ve gayrı meşru iliklilere girip çıkan ahlaksız bir savcıdır.

 Pierre Morrel: Firavun ve diğer pek çok geminin sahibi bir armatördür. Dantes’i İf Şatosu'ndan kurtarmaya çalışsa da Savcı Villefort'un tepkisi yüzünden kurtaramaz.  Tüm gemileri batar ve borçlarını ödeyemez duruma gelince Dantes onu bu durumdan kurtarır Fakat. Morrel  kurtarıcısının kim olduğunu asla öğrenemez.

 Danglars: Morrel firmasına ait Firavun gemisinin ikinci kaptanı ve hesap müdürüdür. Kaptan ölünce denizcilik kurallarına göre kaptan olması gerekirken Dantes kaptan olunca hazmedemez ve Fernand'la birlik olup Dantes'i Napolyon ajanı olmakla itham eden bir mektup yazar. Kısa sürede ticaretle uğraşıp zengin olur. Fransa'nın en büyük bankeri olduğu söylenir. Hermine Danglars'tan Eugenie adında bir kızı olur. Romanda paraya düşkünlüğüyle tanımlanan Danglars, Fernand gözden düşünce kızı Eugenie'nin Albert'le nişanını bozar.

  Fernand de Morcef: Katalan bir balıkçı olan Fernand, Dantes hapse girdikten sonra kuzeni Mersedes'le evlenir. Uzun süre Yanya valisi Tepedelenli Ali Paşa'ya hizmet veren Fernand, burada savaş suçu işleyerek Ali Paşa'nın yakalanmasını sağlar. Bu işten yüksek bir rüşvet almıştır. Kendini soylu bir aileden gelmiş gibi göstermek için Morcefsoyadını alır. Hakkında açılan vatana ihanet suçlamasında Ali Paşa'nın kızı Haydee'nin tanıklığıyla suçlu bulunur.

Mersedes de Morcef: Dantes'in nişanlısıdır. Evlenecekleri gün Bonapartçılık suçlamasıyla Dantes savcının huzuruna götürülür. Uzun süre Edmond'dan haber beklese de umudunu keser ve Fernand'la evlenir. Fernand'dan Albert de Morcef adlı bir oğlu olur. Dantes'i Monte Kristo Kontu kimliğinde görünce tanır ancak belli etmez.

Gaspar Kadrus: Dantes'in terzi komşusudur. Dantes için ihbar mektubu yazıldığında Danglars'la Fernand'ın yanındadır ancak sarhoştur. Edmond düğün günü götürüldüğünde Danglars onu konuşmaması için tehdit eder, yoksa kendisi de Napolyon ajanı olarak itham edilecektir. Kadrus asla zengin olamaz, bir han açar ve kaderi onu kötü işlere sürükler.

Albert de Morcef: Fernand ve Mersedes'in oğlu. Kont onu yaptığı bir oyunla önce kendisine bağlı haydut Luigi Vampa'nın eline düşürür, sonra kurtarır. İlk başlarda kontla ilişkileri kuvvetli olsa da bu ilişki babasıyla kont arasındaki mücadeleyi anlayınca bozulur. Kitabın sonunda orduya katılır.

Abbe Farya: İtalya kökenli bir rahiptir. Şans eseri Monte Kristo adasındaki bir hazineden haberi olmuştur. Yaptığı çalışmalar yanlış anlaşılmış ve İf Şatosu'na atılmıştır. Burada gardiyanlar onun hazine konusundaki saçmalıklarına gülerler. Tünel kazıp kaçmayı düşünürken yolu Dantes'le kesişir. Dantes, Monte Kristo Kontu kişiliğini onun sayesinde kazanır.

Benedetto: Savcı Villefort ile Hermine Danglars'ın oğlu. Bertuccio'nun büyüttüğü Benedetto, daha sonra evden kaçar ve çeşitli suçlara bulaşır. Kont tarafından Paris'e Andre Kavalkanti adıyla getirilir. Alt rütbeli yabancı bir asker olan Bartolomeo Kavalkanti de Benedetto'nun babası rolünü oynar. Danglars'ın kızıyla nişanlanır.

Giovanni Bertuccio: Monte Kristo kontunun İtalya kökenli hizmetkarı. Savcı Villefort ağabeyini haksız yere idam ettirir, böylece Bertuccio Villefort'un peşine düşer. Villefort'u, Hermine Danglars'la buluştuğu evin bahçesinde öldü sandığı bebeğini gömerken bıçaklar ve bebeği alıp kaçar. Villefort kurtulur, bebeği yengesiyle büyütür ancak bebek kötü doğasını büyüdükçe belli eder. Kont, onun geçmişini öğrenip yanına alır.

Haydee: Tepedelenli Ali Paşa'nın kızıdır. Fernand de Morcef onu esir tüccarına satmış, daha sonra kont tarafından bulunup himayeye alınmıştır, kont onu cariyesi olarak tanıtır. Aradaki yaş farkına rağmen Haydee zamanla kontun kişiliğinden etkilenip ona aşık olur. Romanın sonunda Dantes, artık yeni bir hayata başlamanın gerekliliğini fark eder ve ona karşılık verir.

Nuvardiye de Villefort: Savcı Gerard de Villefort'un babası. Uzun süre Napolyon'un en sadık adamlarından olmuş, Napolyon ikinci kez hükümeti devraldığında geçici hükümette yer almıştır. Yaşlanınca felç geçirir ve oğlunun evine taşınır.

Franz d'Epinay: Kitapta ilk olarak Albert de Morcef'in arkadaşı olarak görünür. Albert'i kontla Vampa'nın elinden alan Franz, ayrıca istemese de verdiği bir şeref sözünü tutmak için Villefort'un kızıyla nişanlanır. Nişan, Nuvardiye'nin babasını yıllar önce öldürdüğünün anlaşılmasıyla bozulur. Zaten Valentin uzun süredir Morrel'in oğlu Maximillen Morrel'le gizlice görüşmektedir.

Louis Dantes: Edmond Dantes'in babası. Firavun Marsilya'ya ulaştığında Edmond ilk babasının yanına gitmiştir. Kitapta oldukça gururlu olduğu belirtilen Louis Dantes, oğlunun yokluğunda kimseden borç almaya yanaşmamıştır. Oğlu duruşmaya götürüldükten sonra uzun süre haber alamayınca kendini asar.

Napolyon: Fransa'nın ünlü lideri Napolyon'un adı kitapta geçer ancak görünmez. 2002 yapımı Monte Kristo filmindeyse Alex Norton tarafından canlandırılmıştır. Elbe Adası'nda sürgündeyken buradan Fransa'ya hareket edip hükümeti devirir. İkinci kez iktidara gelişinden kısa süre sonra İngiltere'ye teslim olur.

ROMANIN ÖZETİ 

SERİM

Pierre Morrel’in sahibi olduğu gemide 2. kaptan olarak çalışan Edmond Dantès’in Firavun adlı gemisi Akdeniz'deki son seferinin geri dönüşündedir. Geminin I. Kaptanı hastalanıp ölünce Dantès' Firavun gemisinin I. Kaptanı olur. 

 Geminin kaptanı ölmeden önce Dantes’e eğer kendisine bir şey olursa, Dantès'den Elbe Adası'na uğramasını söyleyerek kendisi için bir takım işler yapmasını tembih eder. Kaptanın son isteğini karşılamakta tereddüt etmeyen Dantès, sürgünde olan ve Napoleon’a taraftar olduğu bilinen Elbe adasına giderek kaptanın isteklerini yerine getirir.

Tecrübesiz olmasına rağmen fırtınalı bir havada gemisini Marsilya limanına demirlemeyi de başarır. Dantès, kendisini büyük bir özlemle bekleyen babasına ve nişanlısı Mersedes’e kavuşmak için sabırsızlanmaktadır. Gemi sahibi Morrel olayları öğrenmiş, fırtınaya rağmen gemisini Marsilya’ya ulaştırabilen Dantes’e  çok iyi bir iş teklif eder.  Böylece yıllardır maddi sorunlar yaşayan Dantes ve nişanlısı Mersedes’ için bu haber büyük bir müjde olmuştur. Dantes ve Mersedes bu haber üzerine evlilik düşleri kurmaya başlamıştır. Dantès  bir sonraki seferde geminin kaptanı olacaktır.

Dantès yıllardır, Katalan bir ailenin kızı olan Mercedes'i sevmekte, Mercedes de ilgisine karşılık vermektedir. Ancak kardeşi gibi sevdiği kuzeni Fernand onları kıskanmaktadır. Dantès’nin gemisinde çalışan bir muhasebeci olan Danglars, yolda aralarında çıkan bir tartışma yüzünden Dantès'den nefret etmektedir. Elbe adasına çıkışlarının sebebini çok iyi bildiği halde, bunun arkasında başka şeyler varmış gibi patronu Morrel'e anlatır ve ona Dantès'nin adadan Paris'e teslim etmek için aldığı bir mektuptan söz eder.

Dantès yıllardır beklediği düğününün olduğu akşam, çözemediği bir iftira ile kendisini pençesinde, kendisini savcının karşısında bulmuştur. Dantes, düğün günü salondan alınarak savcının karşısına çıkartılır. Krala karşı Napoleoncularla işbirliği yapmakla suçlanmaktadır. Savcı, Elbe Adası'nda sürgünde olan imparatorun destekçilerinden Paris'e yolladıkları bir mektuptan söz etmektedir.

Tek suçunun "kaptanının son isteğini yerine getirmek için Elbe'ye gitmek" olduğunu söyleyen Dantes, savcıya tüm bildiklerini anlatır. Elbe'de bizzat Napoleon'la görüşmüş ve imparatorun adamlarından, Paris'teki arkadaşlarına teslim edilmek üzere, bir mektup almıştır. Mektubu aynen savcıya teslim eder.

Savcı, eski bir Napoleon destekçisinin oğlu olan Villefort'tur. Babasının bu durumu artık Kral'a hizmeti tercih eden savcı için çok kötü bir durum olacaktır.  Gerard de Villefort daha da yükselmek babasını ve kendisini kurtarmak için bu mektubu yok etmek durumu ile karşı karşıya kalmıştır. Dantès'nin Savcxı Gerard de Villefort’a  verdiği mektup, yakında Kral'a karşı ayaklanma başlatacak olan Napoleoncuların planlarını içermektedir. Savcı Gerard de Villefort babasına gönderilen bu mektubu yırtacak ama haberi gidip bizzat Kral'a söyleyerek Kralın güvenini kazanacaktır. Ve bu sayede mesleğinde ilerlemek şansını çok yükseltecektir.

Kendi babasının adının geçtiği için Dantès'den onu sorgulayacak olanlara asla bu mektuptan söz etmemesini ve yakında kendisini bu beladan kurtaracağına söz verir. Fakat kurtulmak umudunda olan Dantes İf Şatosu denilen bir adaya mahkûm olarak yollanır.

DÜĞÜM

Önceleri savcının kendisine vereceği sözü tutacağını ve İf’teki günlerinin kısa olduğunu düşünen Dantès,  tam 14 yıl boyunca hapis kalacaktır. Napoleon üç aylık kısa bir dönemin ardından Kral'a karşı yaptığı savaşı kaybeder. Bu bakımdan da Dantes’in kurtulma umudu kalmamıştır.

İmparatorun kısa iktidarında da Dantès hapishaneden kurtulamaz. Babası imparatorun destekçisi olan Villefort, bu dönemde de gücünden bir şey kaybetmez. Dantès'ye tüm bu olanlardan sonra bile destek vermeyi sürdüren patronu Morell ve Mercedes'te tüm çabalarına rağmen, onu hapsolduğu adadan kurtaramaz.

Dantes, hapishanede Abbe Farya adında İtalya kökenli bir rahiple tanışır. Rahip boş vakitlerinde Dantes’i eğitmektedir.  Ve ona Monte Kristo adasındaki bir hazineden söz etmektedir. Ve bu adadaki definenin yerini ve planlarını Dantes’e iyice açıklamıştır. Beraber kaçacak ve adadaki defineyi bulacaklardır.

Yaptığı çalışmalar yanlış anlaşılmış ve İf Şatosu'na atılmıştır. Gardiyanlar onun hazine konusundaki saçmalıklarına gülmektedir. Abbe Farya, tünel kazarak kaçmayı düşünmektedir.. Dantes, Monte Kristo Kontu kişiliğini onun sayesinde kazanmış ve her konuda eğitimli birisi olmuştur. Farya ile hücrede geçirdiği zamanlar saf, tecrübesiz Dantes için adeta bir okul olmuş, hayatı, onun gerçeklerini tanımasında mühim rol oynamıştır. Üstelik bu yıllar boyunca her şeyi düşünerek kendisine ihanet edenleri ve yaptıkları oyunları tek tek çözümlemiştir.

 Dantes bu yaşlı ihtiyar ile hapishaneden kaçmak için tünel kazmaya devam eder.  Tünelin bittiği gün ihtiyar ölür. Bir denizin ortasındaki şatoda ölen mahkûmlar torbaya konularak denize atılmaktadır.  Farya'nın yerine torbaya giren Dantes , Farya zannedilerek denize atılır. Torbadan çıkan Dantes bir kaçakçı gemisi bulur ve gemiye binerek kurtulur.

 Hapishaneden kurtulmayı başaran Dantes için yeni bir dönem başlamıştır.

Dantes’in nişanlısı Mersedes, savcıya götürülen Dantes gelmeyince kraliyet başsavcısı muavini Wilfor'la görüşerek ve nişanlısının akıbetini sormuştur. Wilfor' ona yalan söyleyerek Dantes'in bir kraliyet düşmanı ve Bonapartçı olduğu için hapse atıldığını söyler.  Mersedes de çaresiz bir şekilde evine döner. Bu arada Danglars’da Dantes'i kurtarmak için teşebbüse geçer fakat Savcı Wilfor' Danglar'ı tehdit eder. Danglar da vicdan azabıyla hiç bir şey yapamadan durmak zorunda kalmıştır.

Dantes, kaçakçı gemisinde kendine güven duyulmasını sağlar ve gemidekilere sözünü dinletmeye başlar. Kendisini gemisi batmış bir kaptan olarak tanıtır. Zaten çok iyi olan denizcilik bilgileri gemidekilerin ona inanmalarının sebep olmaktadır. Dantes, gemidekilere hazineden ve Monte Kristo adasından söz eder. Definenin olduğuna inandırdığı gemicileri adaya götürmeye ikna eder.

Adaya geldiklerinde defineyi bulamazlar gemidekiler ona çok öfkelenmişlerdir. Dantes ayağı kırılmış gibi yaparak adada kalır gemiciler onu bırakarak giderler.  Dantes, yaptığı araştırmalardan sonra hazinenin yerini bulur ve onu alır. Dantes artık bu hazine sayesinde, istediği her yere gidebilecek, her şeyi yapabilecektir. En önemlisi de onu bu duruma düşürenlerden öcünü alabilecektir. Dantes hazineyi elde edince, Monte Kristo kontu olur. Dantes zaten kaçakçı gemisine ilk çıkışından itibaren farklı isimler kullanacaktır.

ÇÖZÜM

Dantes ilk olarak babasının evine gider ama babası Louis Dantes, oğlunun yokluğunda kimseden borç almaya yanaşmamış, oğlu duruşmaya götürüldükten sonra uzun süre haber alamayınca kendini asarak intihar etmiştir.

Nişanlısı Mersedes ise ortada yoktur. Burada kendisini Lord  Vilmor olarak tanıtır. Mercedes’in akıbetini soruşturan Dantes, Mercedes’in en yakın dostu olan Kuzeni Fernand de Morcef ile evlendiğini öğrenmiştir. Fernand de Morcef,  Dantes hapse düştükten sonra evvelden beri sevdiği bir kadın olan Mercedes’i evlenmeye ikna etmiştir.  Uzun süre Edmond'dan haber bekleyen ve umudunu kesen Mersedes, artık zengin bir adam olan Fernand'la evlenmiş Fernand’dan Albert de Morcef adlı bir oğlu olmuştur.  Dantes'i Monte Kristo Kontu kimliği ile Mercedes ile tanışır. Mercedes onu görünce tanır, fakat Edemond Dantes Mercedes’e kimliğini açıklamaz, Kendisinin Edmond Dantes değil, Monte Kristo kontu olduğunu söyler.

Tepedelenli Ali Paşa'ya hizmet veren Fernand, Ali Paşa'ya ihanet ederek Tepedelenli Ali Paşanın yakalanmasını sağlamış ve bu ihanetinden dolayı da yüksek bir rüşvet alarak zengin olmuştur.

Daha sonra eski düşmanları Danglar, Fernand ve onu suçsuz olduğunu bile bile hapse attıran Kraliyet savcı muavini Wilfor'u bulup kazandığı hazine sayesinde onlardan öcünü almak için uğraşmaya başlar. Dantes, kuzeni Fernand ve Mersedes'ten intikam almak için önce Fernand’ın üzerine yürür.

Fernand ve Mercesdes’in oğulları olan Albert de Morcef’i,   kendisine bağlı bir haydut olan Luigi Vampa'ya kaçırttırır. Sonra da bu haydutların elinden o çocuğu kurtararak Fernand ve Mercedes’in güvenini kazanır.

Tepedelenli Ali Paşa'nın kızı olan Haydee’yi Fernand de Morcef esir tüccarına satmış, kont ise onu bulup himayesine almıştır. Kont onu cariyesi olarak tanıtmaktadır. Haydee zamanla konta âşık olur ve Fernand’ın babasına yaptığı ihaneti Konta anlatır.

Savcı Villefort ile Hermine Danglars'ın oğlu olan Benedetto, evden kaçmış ve çeşitli suçlara bulaşmıştır. Kont Savcıyı güç duruma düşürmek için oğlu Benedetto’yu buldurup Paris'e Andre Kavalkanti adıyla getirtir. Kont, Savcı Vilefort’u tuzaklara düşürmüş, tüm kirli ilişkilerini birer birer açığa çıkarmıştır.

Kont ise bunun üzerine Fernand’ın Tepedelenli Ali Paşa’ya ihanet ederek servet edindiğini ve Fernand’ın savaş suçu işlediğini ortaya çıkartmaya başlar. Kendini soylu bir aileden gelmiş gibi göstermek için Morcefsoy adını alan Fernand vatana ihanet suçlaması ile karşı karşıya kalır. Tepedelenli Ali Paşa'nın kızı Haydee'nin tanıklığıyla suçlu bulunarak Vatana İhanet suçlamasıyla idamına karar alınmıştır.

Kont iflas etmiş olan eski patronu Mösyö Morel’i iflastan kurtarır. Hapse girince ona yardımcı olmak için uğraşan eski patronuna yardım etmiş ama Morrel kendisini kurtaran kişinin kim olduğunu bir türlü öğrenemeyecektir.

Savcı Vilefort, Danglar, Mercedes ve Fernand teker teker cezalarını çekmişlerdir. Kont teker teker bütün düşmanlarından intikamını aldıktan sonra bir mektup bırakarak bir gemiye binip ortalıktan kaybolmuştur.

SEÇKİN ROMAN İLGİLİ LİNKLERİMİZ

Monte Kristo Kontu ve Özeti A. Dumas

Üç Silahşörler İnceleme ve Özet Alexandre Dumas

Kamelyalı Kadın Romanı Hakkında A. Dumas

Siyah Lale Hakkında ve Özeti Alexsandre Dumas

Demir Maske Özeti ve Alexandre Dumas Hakkında

Martın Eden ve Özeti Jack London

Vahşetin Çağrısı ve Özeti Jack London

Demiryolu Serserileri Romanı Ve Özeti Jack London

Demir Ökçe Romanı Hakkında ve Özeti Jack London

Yüzbaşının Kızı Hakkında ve Özeti A. Puskin'in Hayatı

 KAYNAKÇA

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/uc-silahsorler-inceleme-ve-ozet-alexandre-dumas/84303

[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Monte_Kristo_Kontu