Nâliş Nedir Şiirlerimizde Nâle

Nâliş  ve Nâle  Nedir Şiirlerimizde Nâliş ve Nâle

Osmanlıca yazılışı: nâliş: نالش

Osmanlıca yazılışı : nâle : ناله

Osmanlıca yazılışı: nâlân: نالان

Nâliş, Farsça kökenlidir ve dilimize de bu dilden girmiştir. Sözlüklerdeki anlamları: İnleme, inilti, inleyiş şekillerindedir bu nedenle İnleyen, sızlayan, figân eden. İnleme, sızlama anlamlarındaki nâlân söçzcüğü ile yakın anlamdadır.  ( bkz Nâlân Nedir Şiir Dünyamızda Nâlân )

Nâliş sözcüğü edebiyatımızda genellikle sevgilisine av olmuş, sevgilisine kavuşma derdinde olan, sevgilisi elinden yaralanmış,  ondan eziyet gören aşığı temsil eder.

Aşığı temsil eden naliş veya nâlân eylemleri aşk belası ile muzdarip olan,  sevgilinin gözleri, kirpikleri, kaşları, saçları zülüfleri vb ile oklanmış, mızraktanmış,  sevgilisi önüne idamlık gibi düşmüş; saçının tellerine, zülüflerine sicimlerle asılmış,  darağacı önünde cellâdına yalvaran, inleyen biçare bir aşığın halini ifade eder.  Nalişler içindeki âşık sevgisine kavuşmak için hicranıyla yanıp tutuşan, ağlayıp inleyen, fiğan eden, bir zavallıyı betimler. Âşık bu hali kendisini bülbül veya neye benzetir.  ( BkzGül ile Bülbü -Kara Fazlı ve Gül ile Bülbül Mesnevisi)

Nâlişümden géceler yummaz gözini nüh-felek
 Âh ki ol meh ‘âlemi éncitdi yérden göge dek     Ahi Benli Hasan

Bu naleden sana bülbül kelâl gelmedi mi?
Dimağ-i şevke dahi ihtilal gelmedi mi?        Nabi 

Deşt u kûha varalum nâle vü feryâd idelüm
 Kays ile Kûh-kenün rûhlarını şâd idelüm        Şeyhülislam Yahya

Görse bülbül nāleler eyler cemālini gülüñ
Hùş olupdur gül işitmege fiğānın bülbülüñ  Adlî II. Bayezit Şiirleri

Assılalar eylemişsin geldi değdi nâleler
Eylemişsin merd-i da'vâ bezmde itdi eser    Kıbrıslı Âşık Kenzî

Benim velvele-i nale vü ahım
Esen rüzigara benzer de benzer
Halka halka tüten dud-u siyahım
Gerdiş-i devvara benzer de benzer     Aşık Ömer