Nermin Farukî Hayatı Heykel Sanatı
Nermin Faruki
(1904 - 1991)
İlk dönem yapıtlarında Alman neoklasikçiliğin etkisinde kalmış, sonraki çalışmalarında soyut bir anlayışa yönelmiş olan ve Sabiha Bengütaş ile birlikte Türkiye’nin ilk kadın heykeltıraşı.
Cumhuriyet'in ilk kuşağını oluşturan sanatçılar arasında bulunan Nermin Faruki Mısır'dan İstanbul'a taşınan bir aileden gelmektedir. Babası Türkiye’nin ilk parfümeri fabrikatörü olan Mısırlı Ahmed Faruki'dir. Kızının ülkemizde birçok ilke imza atmasında babasının rolü büyüktür. Küçüklüğünden beri Fransızca, Almanca, İngilizce dersleri almış, sanata merakının uyanmasına çalışılmıştır.
İlk okulu ve kızların devam ettiği rüştiyeyi bitirdikten sonra o zamanki adı Sanay-i Nefise Mektebi olan Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Heykel Bölümüne gitmiştir. Arkadaşı Sabiha Bengütaş ile birlikte İhsan Özsoy ’un öğrencisi olmuştur. [1]Sanayii Nefise Mektebi Âli’si Heykel Bölümü'nün başında olan Yervant Osgan, Osman Hamdi Bey ’in asistanlığını yaparken ölmüş, yerine İhsan Özsoy İl Bey geçmiş ve Nermin Faruki'de İhsan Özsoy'un başkanlığındaki heykel bölümünde Sabiha Bengütaş ile birlikte öğrenim gören ilk kadın heykelcilerimizden birisi olmuştu. [2]
İDGSA Resim Bölümü’nde okurken, Almanya’ya giderek, öğrenimini Berlin Güzel Sanatlar Akademisi’nde sürdürdü. Bu bölümde öğrenci iken Türkiye’den oraya giderek öğrenim gören başka heykelci ve ressam öğrenciler de vardı. Türkiye'nin ilk kadın heykeltıraşı olma onuruna sahip olan Nermin Faruki, [3] aynı zamanda Türkiye’nin ilk büst yapan sanatçılarından da birisidir. Geçiş döneminin sanatçı kadınları arasında yer alan resim yanında heykel ve seramik ile de ilgilenen bir sanatçıdır.
İlk kadın heykelcimiz olan Nermin Faruki, aynı zamanda Türkiye'de ilk heykel sergisini açan kadın heykeltıraşlardandır. Yurda döndükten sonra daha ziyade resim ve seramik üzerinde de çalışmalarda bulunmuş heykel alanında daha çok büst çalışmalarına ağırlık vermiştir Nermin Faruki’nin yaptığı büst çalışmaları arasında Hadi Bara, Ahmet Faruki ve çevresindeki renkli kişileri betimlediği büstleri ile tanınmıştır. Renkli bir kişiliği olan sanatçı Türkiye'nin ilk kadın cankurtaranı, ilk bronz, büstünü yapan kadın heykelci onuruna da sahiptir. Nitekim Ali Hadi Bara ’nın bronz büstünü yapmış, kimi sanatçılar bu bronz büstü ülkemizde yapılan ilk bronz büst olarak kabul etmişlerdi. Kendisinden 17 yaş büyük olan heykelci Nijad Sirel ile [4]evlenmiş onun yaptığı heykellere de yardımcı olmuştur. Büst ve figürsüz bakır levhaları ile ünlüdür.
Dansçılığıyla da kendini gösteren sanatçı yurt dışında almış olduğu eğitim ile Çağdaş Türkiye'nin ilk modern kadın tiplemelerinden birisi olarak Atatürk'ün yakın çevresinde bulunmayı başarmış birisidir. Atatürk'ün yakın çevresinde bulunduğundan ve Atatürk'ün dansa kaldırdığı kadınlardan birisidir. Pınar Bolel'in verdiği bilgiye göre 82 yaşında üçüncü evliliğin yapmıştır. (1986) 1991 yılında ölene kadar Çubuklu'da bir gecekonduda yaşamıştır.
Nermin Faruki, yeni-klasik bir anlayışta çalışırken, değişik teknik ve eğilimlere de yönelmiş bir sanatçıdır. Bakır levhalar üzerinde soyut biçimler de denemiştir. İlk kişisel sergisini 1957’de, İstanbul’da açmıştır. 1956’da Bahar ve Çiçek Bayramı nedeniyle düzenlenen yarışmada ve 2. İstanbul Festivali’nde birincilik ödülleri kazanmıştır. Resimlerinde doğa, yöresel karakterinden soyutlanmaksızın düşsel öğelerle pekiştirilmiş olarak işlemiştir.
Resim yapmayı da sürdüren Faruki, heykel alanında başlangıçta Alman ekolünün etkisiyle, planların ışıkla vurgulandığı anlayışta büstler yapmış; daha sonraki dönemlerinde bakır levhalar üzerine soyut formlar yerleştirmiştir. [5]
İLK HEYKEL SANATÇILARI
İhsan Özsoy, İlhan Koman , Ali Hadi Bara, Nurullah Berk , Abidin Dino , Zeki Faik İzer , İhsan Özsoy , İlhan Koman , NUSRET SUMAN , Nijad Sirel
KAYNAKÇA
[1] https://www.researchgate.net/publication/271731862_Inas_ve_Sanayi-i_Nefise_Mektebi'nin_Ilk_Kadin_Heykeltraslari
[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/ihsan-ozsoy-ilkturk-heykel-sanatcisi-ve-hocasi/79971
[3] Funda Özkan, Türkiye'nin geleceğini tasarlayanlara duyurulur,https://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=209914
[4] https://www.researchgate.net/publication/271731862_Inas_ve_Sanayi-i_Nefise_Mektebi'nin_Ilk_Kadin_Heykeltraslari
[5] https://www.sanalmuze.org/sergilereng/view.php?type=2&artid=585
