Recep Bilginer Hayatı ve Edebi Kişiliği
Recep Bilginer, (d. 1922, Adana – ö. 17 Haziran 2005, Ankara), Gazeteci ve tiyatro yazarı.
15.05.1922’de Adana'da doğan Recep Bilginer, Tatarağası ( Osmanlı posta hizmetleri) unvanlı bir ailenin çocuğudur. İlkokulu Adana’da, ortaokul ve liseyi Konya ve Konya Lisesi'ni bitirdikten sonra, (1940) İstanbul Gazetecilik Enstitüsü'ne devam etti. Yayın hayatına şiirle başladı. İstanbul’a geçince Yeniçağ dergisini yayınladı. Eskişehir’de çıkan günlük Eskişehir gazetesinde köşe yazılarıyla adının duyulmasını genişletme yanında Söz Milletin adlı siyasî sabah gazetesini çıkarmaya başladı.[1]
Eskişehir’de genç bir grupla birlikte çıkardıkları Türk’e Doğru ve Bozkır adlı edebiyat dergileri yanında, kendi adına Düşünce dergisini de çıkardı.
Mezuniyetinden sonra, devrin en ünlü gazetesi olan Vatan Gazetesinde çalışmaya başladı. 1944 İstanbul’da göreve başlamasının ikinci günü Eskişehir’deki Söz Milletin gazetesinde yayınlanan bir şiirinden dolayı İstanbul’da tutuklandı. Hapishane izlenimlerini Utanç Dünyası adlı piyesinde anlattı. . Bu piyesten dolayı 1970 yılında kendisine “ en iyi yazar ödülü “ verildi.
Günlük Akın gazetesini çıkardıktan sonra, Vatan Gazetesine geçen yazar. Bu gazetede uzun yıllar çalıştı. 1946 yılında Demokrat Parti’ye katıldı. Demokrat Partisine girdikten sonra 1950-1955 yılları arasında belediye meclisi ve vilâyet daimi encümen üyeliği yaptı.[2]
1961-1963 yılları arasında günlük Hakikat-i Tasvir gazetesini çıkarmaya başladı. Bu gazetede yaptığı çalışmalar, “gazetenin köşe yazarlığından sayfa sekreterliğine kadar işlerini büyük ölçüde üzerine alan bir patron oluşu” nedeni ile, birçok kimsenin hayranlığına yol açtı. Bu gazete kapandıktan "Ekspres", "Son Havadis" gazetelerinde köşe yazarı vb olarak çalıştı.[3]
1954 yılında Yönetim Kuruluna girdiği Türkiye Gazeteciler Cemiyetinde yaklaşık 40 yıl süreyle Genel Sekreterlik ve Genel Başkan Yardımcılığı görevlerinde bulundu.
Tiyatro Yazarları Derneğinin kurucularından olan Recep Bilginer, derneğin uzun süre Genel Sekreterliğini, 1996’dan ölümüne kadar da Tiyatro Yazarları Derneği Başkanlığını yaptı. 1978-2002 yılları arasında UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Yönetim Kurulu Üyeliği, 1985-1991 yılları arasında da İLESAM Kurucu Üyeliği, Yönetim Kurulu Üyeliğinde bulundu. 1982’de "Parkta Bir Sonbahar Günüydü" (1976 ) adlı eseri televizyon dizisi olarak filme alındı. Atatürk Yüksek Kurumunun bağlı kuruluşu Atatürk Kültür Merkezinin Bilim Kurulu (1989-2000) ve Yürütme Kurulu Üyeliklerini yaptı.[4]
Pek çok şehirde “İnsan Atatürk” konulu konuşmalar yapmış, köşe yazıları, tiyatro ve senaryo yazıları ile halka yararlı olmayı amaçlamıştır.
Yazar üç kez evlendi. 17 ağustos 2005 [5]17 Haziran Cuma günü saat 17.00’de[6] bir konferansa katılmak için gittiği Ankara’da vefat etti[7] Naaşı Ankara’dan ambulansla İstanbul’a götürüldü Teşvikiye Camiinde kılınan namazın arkasından Zincirlikuyu’da toprağa verildi.
EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
Asıl şöhretini gazeteci olarak yayınlamış olduğu "Akın", "Hakikati Tasvir" gazetelerini, "Düşünce" ve "Yeniçağ" dergileri ile Vatan Gazetesi ve Son Ekspres gazetelerindeki yazıları ile kazandı. Gazeteciliğinde “Ahmet Emin Yalman ekolünden gelen R.Bilginer “ otuzdan fazla yayınlanmış edebî ve fikrî eseri ile tiyatro ve senaryo yazarlığı ile de tanındı. Recep Bilginer Türkmenistan Yazarlar Birliği tarafından “aktelpek ve kaftan” giydirilen “yaşuluğ” unvanıyla şeref üyeliği [8]almış olan bir yazar olarak da Edebiyat dünyasında yer almıştı.
İstanbul Şehir Meclisi'nde görev alan Bilginer, Akın ve Tasvir gazeteleri ile Düşünce ve Yeni Çağ isimli dergileri çıkartan yazar, edebiyata şiirle başlamış, tarihsel oyunlar yazan bir tiyatro yazarı olmakta karar kılmıştı. Tarihi anlamak, yorumlamak düşüncesi ile birçok tarih konulu piyes yazdı. Gazetecilikten edebiyatçı kimliğine yazdığı tiyatro oyunları ile geçti. Bu eserlerin hemen hepsi defalarca profesyonel ve amatör sanatçılarla sahnelendi; bazıları filme çekildi ve ödüller aldı
Recep Bilginer yazdığı oyunları ile Yunus Emre İlme Hizmet Vakfı Ödülü, “Utanç Dünyası" adlı eseri ile İlhan İskender “En Başarılı Oyun Yazarı “ Armağanı ve Türk Dil Kurumu Oyun Ödülü[9] sahibi oldu. Bazı oyunları Devlet Tiyatrosu ve şehir tiyatroları tarafından sahnelendi. 1998 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Devlet Sanatçısı unvanı da aldı.
Recep Bilginer hakkında, iki mastır, üç bitirme tezi yapılmış, tiyatroculuğu ve eserleri hakkında da makaleler hazırlanmıştır.
“Recep Bilginer’in ilk eseri Beyşehir ve Eşrefoğulları başlıklı bir uzak tarih incelemesidir. Son eseri ise Üç İktidar Üç Hayal Kırıklığı adını taşıyan yakın tarihin olay ve kişileriyle ilgili bir özel tarih denemesidir. Birinci özelliğinin ikinci alt grubunda yer alan (Zaferden Sonra; Savaştan Barışa Aşktan Kavgaya) eserler ise, Atatürk’ün askerî, siyasî ve idarî dehasını, fikrî derinliğini, şahsiyet bütünlüğünü ortaya koyan eserlerdir. Bu eserler büyük ölçüde gözlemlenmemiş (şahidi olunmamış) bir zamanın olayları ve kişileri olması açısından tarih konulu edebiyat eserleridir.”
Oyun yazarı olarak ün kazanmasında “Gazeteciden Dost” adlı oyunun rolü büyüktür. Oyunlarının konusu genellikle tarihi konular olmuş, çağdaş konulu oyunlarında ise daha çok Güneydoğu Anadolu’da geçen olayları işlemiştir.
Bilinen oyunları arasında "İsyancılar", "Sarı Naciye", "Yunus Emre", "Mevlana", ve kitapları arasında da "Politikada Bir Sarı Çizmeli", "Hapisliğim", "İnsan Bir Düşüncedir", "Hapiste Bir Gazeteci", "Zenginler Hükümeti", "Soruların Gündeminde", "Unutulmasınlar Diye" sayılabilir. Anı: Hapisliğim Roman: Politikada Bir Sarı Çizmeli (Yunus Emre Üstün Hizmet Ödülü) Şiir: Bir Zamanlar
Recep Bilginer Hayatı ve Edebi Kişiliği
ESERLERİ
· Zaferden Sonra: Mustafa Kemal’in Yaşamından Bir Kesit, Ankara 1993,
· Mavi Tango (kızı T. Bilginer’le, belgesel),
· Kör Öfke, dizi için dört bölüm (kızı T. Bilginer’le, belgesel-drama),
Tiyatro eserleri:
· Gazeteciden Dost, Oyun, İstanbul 1962,
· İsyancılar, Oyun-İstanbul, 1964, 1997,
· Ben Devletim, Oyun, İstanbul,1965,
· Karım ve Kızım, 1985,
· Oyun Bitti, Ankara 1988,
· Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Oyun, Ankara 1988,
· Sevdiğim Adam, Oyun, Ankara 1990,
· Mevlana Aşık ve Maşuk Oyunu Oyun, Ankara 1992; 2.bs.2000,
· Ben Kimim?, Ankara 1994,
· Sarı Naciye, Oyun, Ankara 1997,
· Kıskanç, Oyun, Ankara 1997,
· Lâle Bahçesinde Bir Şair, Ankara 1999,
· Yunus Emre, Oyun, İstanbul 1979, 2. bs., Ankara 2001 (Türk Dil Kurumu en iyi piyes ödülü),
· Sırat Köprüsü, Ankara 2000,
· Sevgi ve Barış, 1989; 2. bs. Ankara 2001,
· Utanç Dünyası, Oyun, Ankara 2001,
· Savaştan Barışa Aşktan Kavgaya, Oyun,Ankara: Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara 1999; 2.bs. 2001 (Eser ATAM ödülünü almıştır),
· Cihan Padişahının Kalp Ağrıları, Ankara 2003.
Opera eserleri
· Manas: Ölümsüz Kahraman; Opera 2 bölüm, Ankara: Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara 2001.
Diğer Eserleri:
· Politikada Bir Sarı Çizmeli
· Hapisliğim
· İnsan Bir Düşüncedir
· Hapiste Bir Gazeteci
· Zenginler Hükümeti
· Soruların Gündeminde
· Unutulmasınlar Diye
KAYNAKÇA
[1] Dr. Sadık TURAL ATATÜRKÇÜ YAZAR RECEP BİLGİNER , (Ölüm Yazısı: Nekroloji) https://www.atam.gov.tr/dergi/
[2] Dr. Sadık TURAL, agy
[3] https://www.dogankitap.com.tr/yazar/Recep+Bilginer-353
[4] Dr. Sadık TURAL, agy
[5] https://www.uludagsozluk.com/k/recep-bilginer/
[6] Dr. Sadık TURAL, agy
[7] ] Dr. Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler, Ankara, Kasım 2005, shf 118
[8] Dr. Sadık TURAL, agy
[9] https://tr.wikipedia.org/wiki/Recep_Bilginer
