Sait Faik Haritada Bir Nokta Metni ve Değerlendirme

22.10.2019

Haritada Bir Nokta Hakkında Düşünceler

Haritada bir nokta adlı hikâye, Sait Faik’in 1952 yılında yayımlanan Son Kuşlar adlı öykü kitabı içinde yer alan bir hikâyesidir.

Siat Faik iyi bir gözlemci olan ve gözlemlerini, şahidi olduğu olayları veya durumları öykülerine yansıtan bir yazardır. Yazarın bu hikâyesi Alemdağ’da Var Bir Yılan adlı öykü kitabında yer alacak olan hikâyelerin habercisi olması ile dikkati çeker.

Sait Faik, Haritada Bir Nokta adlı öyküsü ile kentli insanların ve bireyin iç dünyasına yönelen öyküler de yazmaya başlamış, yazar bu öyküsü ile önceki öykülerinden farklı bir çizgiye yönelmiştir. Haritada bir nokta adlı öyküsünde yazar anlatıcının aynı zamanda kendisi olduğunu açıkça hissettirmiş, kentlerden sıkılan ve harita da bulduğu bir adada huzur içinde yaşayıp ölmeyi arzulayan kentli bir adamın iç sıkıntıları n dile getirmiştir.

Yazarın önceki öykülerinde de gözüken bu durum anlatıcının yazarın kendisi ola bilemeyeceği ihtimalini yaratırken yazar bu öyküsünde ben merkezli olarak anlatıcının ve kahramanın da kendisi olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Yazar bu hikâyesinde anlatıcının kendisi olduğunu kahramanın da kendisi olduğunu net bir şekilde ortaya koyarak yazmaktan bile vazgeçip huzurlu bir adada mutlu bir aile kurmak ve orada ölmek dileğini öyküsüne aktarmıştır. Bu öykü hayatı boyunca hiç evlenmeyen yazarın sıcak bir aile, kentin sıkıcı ve boğucu havasından uzak bir adada ölmek arzusu konusunu işleyen bir öyküsü olmuştur.

Bu öykü ben merkezli öykülerin başlangıcı sayılabileceği gibi yazar anlatıcının kendi iç dünyası hayalleri, duyguları ve özlemlerini dile getirmesi açısından da önemlidir. Öykü Sait Faik’in yeni bir dil ve yeni bir anlatım metodu arayışında olduğunu da gösteren bir öykü niteliği taşır.

Haritada Bir Nokta Tam Metni

Çocukluğumdan beri haritaya ne zaman baksam, gözüm hemen bir ada arar; şehir, vilâyet, isimlerinden mavi sahile kayar Robinson Cruseu’yu okumuşumdur herhalde; unuttum, gitti. Onun zoruyla mavi boyaların üstünde bir garip ada ismini okuyunca hülyaya daldığımı sanmıyorum.

Romanlar yüzünden adaları sevdiğimi pek ummuyorum, ama belki de o yüzdendir. Haritada ada görmeyeyim. İçimde dostluklar, sevgiler, bir karıncalanmadır başlayıverir.

İşte çocukluğumun ve gençliğimin haritalarındaki adalar, beni, sonunda bir gün özlediğim gibi bir adaya tesadüfen bırakıverdiler. Yaşım orta yaşı bulmuştu ama, nihayet asıl yuvama dönmüştüm. Sanki on dört yaşında sarışın bir oğlanken basıp gitmiştim. Bir motor beni büyük şehirlere götürmüştü. Yaşamıştım Cebim para görmüştü. Kumar görmüştüm. Hırsızlık, mahpushane görmüştüm. Aç yatmıştım. Para çalmıştım. Sevmiş, sevilmiştim. İşte bitkin, yorgun, işte hepsini, hepsini yitirmiş; gittiğim motorla yine geri dönmüştüm.

Şimdi namuslu insanlar arasında başım önüme eğilmiş, gülmeden, eğlenmeden, müsamaha dolu kötülüğü göz kırpışından anlayınca cesaretten canavar kesilecek bir insan haliyle sessiz, sakin, ağzına vur lokmasını al bir hâlde balığa çıkacak, iyiliklere hasret duya duya ömrümün sonunu da kesik bir nefesle bahtiyar bitirecektim.

Sonbahar uzun ve güzel geçti. Çardaklardaki yapraklar kırmızının en son hâline doğru ağır ağır kızara kızara, kırmızının renk oyunları içinde, düşmeden evvel ne kadar sallanıp durdular.

Bir sabahtı. Kayık, hülyalarımdaki gibi balıktan dönmüştü. Nevaleler vapura verilmişti. Şimdi ağları denize çarpa çarpa yıkıyorlardı.

Balıkhanede hiç tutmayan, fiyat bile verilmeyen on, on beş dülger balığı, kayığın küpeştesinde hâlâ canlı, ince zar gibi kanatlarıyla titreşiyordu. Biraz sonra işlerini bitirmiş olacaklar, hepsi orta parmaklarına birer dülger balığı takarak çekip gideceklerdi. Umduğum gibi dülger balığı çorbası çok evlerde tütecekti.

Kayığı temizleyenler sekiz kişi idi. Yedisi bizim adadandı. Sekizincisini, zayıf, sarı, hastalıklı adamı hiç görmemiştim. Ne kadar dostça, ne kadar içten bir sevgi ile çalışıyordu.

Balığın bol çıkmaya başladığı duyulduğu zaman dışarıdan da insanlar gelirdi. Dışarıdan ırıba katılanlar almazlardı, gemi tayfası ile reis, gönüllerinden ne koparsa o kadar balık verirdi kendilerine

O adam da bir dülger alabilmek, bu balığı hak etmek için elinden geleni yapıyordu. Nihayet İş bitti. İki büyük dülger balığını reis kıç altına attı. Tayfalardan birine:

– Bunu bize götür sonra dedi, ötekileri de pay yap.

Üçer tane alanlar oldu. Dışarıdan gelen bir tane versinler diye bekledi. Yüzünde tatlı bir gülümseme ve çalışmaktan doğabilmiş hafif bir kırmızılık vardı. Bu kırmızılık pay dağıtan adamın elinde bir tek balık kalıncaya kadar adamın yanağında durdu. Sonra birdenbire uçtu. Yüzündeki gülümseme önce tehlikeli bir hâlde dondu. Sandım ki böyle, bütün ömrünce böyle donuk bir tebessümle kalıverecek adam. Etrafına bakındı. Kendine bakan birini gördü. Gülümseme, yüzünde birdenbire bir meyve gibi çürüyüverdi. Gözleri hayretle büyüdü. Son balığı kayıktaki adam, rıhtıma fırlatmıştı. Adamın yüz ifadeleri nerede ise yine eski temiz, memnun hâlini, taze meyve hâlini alıverecekti. İki adım attı. Elini balığa doğru uzatmak üzere eğildi. Ama ötekilerden, başparmağına irisinden bir dülger balığı takmış birisi, kocaman çizmeli ayağını dülger balığının sırtına bastı:

– Ne o? dedi; hemşerim. Dur bakalım. Dağdan gelip bağdakini kovmayalım.

Adam elini çekti. Bir şey söylemedi. Söyleyemezdi. Söyleyecek hâlde değildi. Rıhtım kahvesine doğru yürüdü.

Dışarıdan kahvenin önündeki seyircilerden bir seslendi:

– Bırak yahu! O adam da çalıştı. Veriver bir tane, ne olur? Kalkmış, nerelerden gelmiş işte.

– Ne yapalım, gelmesinler. Kırmızı mumla davet mi ettik biz onları? O balığın bir iki buçukluğu var. Balık çıkmadığı zaman yanaşmıyorlar ağı temizlemeğe hiç. Yağma yok hemşerim.

Kayıktakilerden hiçbiri kalkıp da:

– Ayıptır yahu, ver adama demedi.

Bir ikisi, en umduklarım konuşacak gibi oldular. Bekliyordum. Şimdi, umduklarımdan birisi payına düşen balıktan birini, en küçüğünü adama doğru fırlatacak diye bekledim. Reis kahvenin önünde kahvesini öttürüyor, kayığın asıl tayfasına keyifle bakıyordu.

Hadiseye karışan adam:

– Ayıptır yahu dedi, ayıp.

Bu sefer konuşacaklarını, hatta paylarına düşenden en küçüğünü fırlatacaklarını sandıklarımdan biri:

– Sen karışma bakalım babalık! Fazla söylenmeye başladın. Ayıp ne demek?

– Babanızın malı mı deniz, sizin?

– Onun babasının malı mı?

– Değil ama gelmiş kayığınıza çalışmış bir kere.

– Kim gel çalış demiş ona? Gelmeseydi…

Balık verilmemiş adam, kahvenin bir iskemlesine çökmüştü. Kahveci başına dikilmişti. Kahveciye:

– Kalkacağız, kalkacağız, dedi.

Ayağa kalktı. Kendisi için lâf işitmiş adama:

– Zararı yok, hemşerim dedi, zararı yok. Vermesinler. İstemez.

Gözüken vapura doğru yürüdü. Küçük adımlarla bir Şarlo gibi seğirterek uzaklaştı.

Söz vermiştim kendi kendime: Yazı bile yazmayacaktım. Yazı yazmak da bir hırstan başka ne idi? Burada namuslu insanlar arasında sakin ölümü bekleyecektim; hırs, hiddet neme gerekti? Yapamadım Koştum tütüncüye, Kalem, kâğıt aldım. Oturdum. Adanın tenha yollarında gezerken canım sıkılırsa küçük değnekler yontmak için cebimde taşıdığım çakımı çıkardım. Kalemi yonttum. Yonttuktan sonra tuttum

Hikâyelerinden Özetler

Sait Faik Abasıyanık Hayatı Edebi Kişiliği Eserler

Sait Faik 'in Lüzumsuz Adam Kitabı - İnceleme ve Öykünün Metni

Sait Faik’in Havuz Başı Öyküsü Konusu Metni ve Kitabı

Projektörcü Öyüküsü ve Sait Faik Abasıyanık

Sait Faik'in Hancının Karısı Adlı Öyküsü Hakkında ve Metni

Sait Faik'in Meserret Oteli İnceleme Özeti ve Metni

Semaver Kitabı ve Öyküsü Hakkında Özeti Metni Sait Faik Abasıyanık

Mahalle Kahvesi Hakkında Özeti Tam Metni Sait Faik Hakkında

Sait Faik 'in Lüzumsuz Adam Kitabı - İnceleme ve Öykünün Metni

Sarnıç Öyküsü Metni ve Kitabı İle Sait Fai

Sait Faik Abasıyanık Sinagrit Baba İncelemesi ve Tam Metni