Telvih Söz Sanatı Telvih Nedir Kökeni Anlamları

Telvih

Osmanlıca yazılışı Telvîh: تلويح

Telvih Nedir Kökeni Anlamları

Telvih sözcüğünün çoğulu telvîhâttır.   Arapça kökenli bir sözcük olduğu belirtilen telvih sözcüğünün,   tabla, masa, tablo anlamlarıa gelen, özellikle “Musa"nın on emrinin yazılı olduğu levha “ anlamında sözcükler üretilen  “ lwḥ “ kökünden gelmiş olması ihtimali bulunmaktadır.

Telvih kelimesi sözlüklerde “işaret etme, açıklama.  Lüzumlu şeylerden söz etmek amacı ile yapılan kinaye, posa hâline getirme[1] anlamları ile tanımlanır.

Telvih Söz Sanatı

Telvih Edebiyatta “ telvih söz sanatı “ anlamında bir terimdir.  Telvih sanatı  farklı kaynaklarda:  “Gerçek anlamla kinaye mânası arasındaki ilgi vasıtalarının çok olduğu kinaye türü.” , “  gerekli şeylerden bahsedip maksadı dolambaçlı olarak anlatmak sûretiyle yapılan ve bir kinâye” türü olarak tarif edilir.  Telvik sanatı eski edebiyatta beyân ilmi ile ilgili bir söz sanatı olarak görülür.

Telvih sözcüğü işaret, başka türlü açıklama, lüzumlu şeylerden bahsetmek maksatlı, mananın dolambaçlı ifade edilmesi anlamları ile ifade edilebilecek bir söz sanatıdır.  Telvih, aralarında uzaklık, yakınlık, zıtlık gibi çeşitli alakalar bulunan sözcükleri nükteli, kinayeli, farklı anlamlara da gelecek şekilde ve dolambaçlı olarak ifade etme sanatıdır.  İfadenin izahı gereği yapılması lazım gelen bir kinaye türü olarak da tarif edilebilir.

Örneğin “ Hatice Teyzenin kapısı hep açıktır ve ocağında ateş sönmez “ denildiğinde Hatice Teyzenin misafirperverliği, cömertliği , konukları için sürekli yemek pişirdiği kinaye edilmiş olur.

Onların her biri beyden sayılırsa da lîk

Birinin hanesi meftûh birinin cebi delik [2]

İkisi de Bey sayılır ama birinin hanesi misafir dolu (meftûh) , birisinin cebi delik.

 “Ali Ağa’nın gönlü de kesesi de boldur..” Dendiğinde Ali Ağa’nın  iyiliği, zenginliği, cömertliği, ifade edilmiş olur.

·         Kinaye Nedir Örneklerle Kinaye Söz Sanatı

·         Meknianh ve Meknibih Nedir Kinaye Sanatının Yönleri

·         Kinaye Nedir Tanımları Kinaye Örnekleri

KAYNAKÇA

[1] https://www.osmanice.com/osmanlica-32445-nedir-ne-demek.html

[2] Tahir ül Mevlevi, Edebiyat Lüğati, Enderun , 1973, s. 159- 160