Yaşar Kemal Üç Anadolu Efsanesi Hakkında Özet

02.03.2019

ESER HAKKINDA BİLGİLER

Üç Anadolu Efsanesi, Anatolian Tales, Yaşar Kemal'in Ağrıdağı Efsanesi ve Binboğalar Efsanesi adlı romanları ile birlikte temelini efsanelerden aldığı romanlarından biridir.

Üç Anadolu Efsanesi adlı eserini 1967 yılında bitirmiş, eserin ilk baskısı il Ararat Yayınevi tarafından 1967 yılında yapılmıştır. Üç Anadolu Efsanesi, birbirlerinden bağımsız üç öyküden oluşur. Bunlar - Köroğlunun Meydana Çıkışı, Karacaoğlan, Alageyik'dir.

Yaşar Kemal romanlarında efsanelere çok yer veren hatta efsaneleri roman haline getirmeyi seven en tanınmış romancımızdır. Köy konulu diğer romanlarında da efsanelerden yararlanmış, çeşitli vesileler ile Anadolu halkının efsanelerle olan irtibatını dile getirmekten çok hoşlanmış bu eserinde ise Efsane haline gelen Karacaoğlan ile Köroğlu hikâyesi ile kendi kurgusu olan alageyik efsanesini konu olarak ele almıştır.

Yaşar Kemal, bu öyküleri ve efsaneleri Çukurova’da duymuş veya derlemiş, bu eserini de bu öyküler ve Köroğlu Destanından esinlenerek kurmaca bir anlatı haline getirmiştir. Eserdeki üç öykü içinde sadece Köroğlu hikâyesi efsanelerde ve destanla da görmeye alışık olduğumuz motifleri ve efsanelere has diğer özellikleri taşır. Buna rağmen Köroğlu hikâyesi dahi efsaneden ziyade herkes tarafından malum olduğu üzere destansı bir halk hikâyesidir. Hatta Köroğlu Hikayesi Kolları ve Varyantları destandan ziyade kahramanlık konulu ve teşekküllü bir halk hikâyesi sayılmaktadır.

Netice olarak bu kitapta yer alan ve" Üç efsane" olarak gösterilen anlatılardan hiç birisi esasında efsane niteliği de taşımaz.

Bu kitapta yer alan Ala Geyik ile Karacaoğlan öyküleri ise efsane niteliklerini taşımayan daha ziyade teşekküllü bir halk hikâyesi özelliğine gelemeyen halk hikâyeleri şeklindedir. Hatta Karacaoğlan ve Ala Geyik Hikâyeleri yaşanmış olması muhtemel olan birçok unsuru da taşır. ( Geniş Bilgi ve özet için Yaşar Kemal'in Ala Geyik Hakkında Özet İnceleme) Nitekim Karacaoğlan'ın Elif adının geçtiği birçok şiiri bulunmakta, Ala Geyik ise gerçekten yaşanmış bir olay olduğu hissini uyandırmaktadır.

ALAGEYİK FİLMİ

Üçlemenin içindeki Alageyik Efsanesi filme de alınmış, senaryosunu Yaşar Kemal ve Erdoğan Tünaş'ın hazırladığı 1969 yapımı Türk yapımı filmin başrollerinde Cüneyt Arkın, Mine Mutlu, Bilal İnci ve Aliye Rona başrolleri paylaşmışlardır. [1]

ESER HAKKINDA NE YAZDILAR

“”Halk söylencelerine, efsanelere duyduğu hayranlıkla Köroğlu, Karacaoğlun ve Alageyik efsanelerini kendine has tarzıyla kamele alan Yaşar Kema, anlatım gücünü besleyen bereketli topraklara olan vefa borcunu da Üç Anadolu Efsanesi ile öder.”[2]

“Yaşar Kemal, Anadolu aşık-hikayelerinin geleneğine göbek bağıyla bağlanmış bir yazar. Onu ta çocukluğundan başlayarak Anadolu sözlü geleneğinin destansı türleri büyülemiş." -Pertev Naili Boratav[3]

KÖROĞLU DESTANI

Kitapta aktarılan ilk destansı hikâye Köroğlua Destanı'dır. Bu destanda Köroğlu 'nun ve kıratının ortaya çıkışı ve Bolu Beyi ile giriştiği mücadele anlatılır. (( bkz Köroğlu Hikayesi Hakkında ve Bolu Varyantı Özeti)

Osmanlı Sultanlığı Bolu Beyi’nden güzel atlar bulup göndermesini istemiştir. Bolu Beyi de ünlü at yetiştiricisi Koca Yusuf’u çağırıp kendisine eşi benzeri olmayan üç güzel at bulup getirmesini emreder.

Koca Yusuf, gezip dolaşıp en iyi cins üç atı bulmak için çabalar. Fakat bulduğu atlar çok bakımsız yetişmiş üçü de cılız zayıf ve gösterişsiz taylardır. Tayların üçü de çok kötü gözüktüğünden Bolu Beyi öfkelenip Koca Yusuf’un gözlerine mil çektirip, kovar.

Koca Yusuf’un oğlu olan Ruşen Ali ise diğer çocuklardan dayak yiyen elindeki ekmeği bile başkalarına kaptıran korkak bir çocuktur. Bu halinden hiç de hoşnut olmayan Ali, bir gün çelimsiz bir köpeğin yakaladığı eti kaptırmamak için kendinden büyük köpeklerle yaptığı mücadeleyi seyrederek bu zayıf köpeği kendine örnek alır.

Koca Yusuf, oğlu Ruşen Al’yi Bolu Bayinde kalan üç atın içinden kır atı alıp getirmesi için Bolu Bey’ine gönderir. Bolu Beyi işine yaramaz olarak gördüğü kır tayı Ruşen Ali’ye verir. Koca Yusuf bu ata çok iyi bakar. Bu kıratı öyle bir yetiştirir ki dillere destan bir at olur. Bir gün Koca Yusuf, rüyasına yaşlı bir adam girer ve ona bir köpük gösterip i bu köpüğü içersen gözlerin açılacak der. Ruşen Ali köpükleri almaya gider ve yolda köpükleri içer. Bu köpükler Ruşen Ali’yi bir kahraman haline getirmiştir. Çamlıbel’e yerleşerek eşkıya Köse Kenan’ı emri altına almış, Bolu Beyi’ ve adamları ile mücadeleye de girişmiştir. Ayvaz ile de tanışan Ruşen Ali’nin adı artık Köroğlu olmuştur. Beşik Kertmesi olan Bolu Beyi’nin kız kardeşi Telli Nigar ile de evlenen Köroğlu zengin kervanları soyup fakirlere yardım eden namlı bir Eşkıya olmuştur.

KARACAOĞLAN

Karacaoğlan isazını ele alıp diyar diyar dolaşmaya karar verir. Obasından çıkıp yollara ilk düştüğünde Deli Hüseyin adlı bir adamla karşılaşır. Deli Hüseyin’e büyük iyiliği dokunan Karacaoğlan, Deli Hüseyin ile kan kardeşi olur.

Oba yolunda Bey’in devesi yerden bir türlü kalkmayınca Karacaoğlan sazıyla deveyi yerden kaldırır. Bunun üzerine olayı seyreden Bey’in kızı Elif, Karacaoğlan’a, sazına ve söyleyişlerine hayran kalır. Bunun üzerine Karacaoğlan Bey kızını alıp kaçar. İki âşık obadan kaçar ama Karacaoğlan’ın kan kardeşi Deli Hüseyin, Elifi bulur ve onu evine yollar. Karacaoğlan’ında canını bağışlar.

Karacaoğlan , Elif’i kaybettiği için yemeden içmeden kesilir. Elif ise babasının durumu öğrenmesi nedeniyle evden kaçıp tekrar Karacaoğlan’ın yanına gelir. Karacaoğlan ile Elif obadan obaya kaçarak saklanırlar.

ALAGEYİK ( Geniş Bilgi ve özet için Yaşar Kemal'in Ala Geyik)

Gökdere köyünden Karaca Ali’nin ailesi ile Sarıcalı köylü Halil’in ailesi arasında uzun zamandan beridir devam eden bir kan davası vardır. Halil'in en büyük aşkı sözlüsü Zeynep, en büyük tutkusu ise dağlarda geyik avlamaktır.

Halil ile Zeynep ile yavukludur ama yörenin zalim beyi Karaca Ali Zeynep'e ilk görüşte âşık olmuştur. Halil geyik avına çok düşkün bir avcıdır. Karaca Ali, Halil’den kurtulup Zeynep ile evlenmek için bir plan yapar.

Karaca Ali, geyik avına giden Halil’i ava çıkarttırıp geyik avındayken vurup öldürmeyi planlar. Ama o planı suya düşmüş Halil’i vuramamıştır. Dağlarda ala bir geyiğin peşine düşen Halil günlerce o geyiğin peşinden koşturmaktadır. Halil geyik avındayken Karaca Ali, Zeynep’i kendisine ister. Gücünü kullanıp köylüleri zorlayarak ve köydeki hiç kimse Karaca Ali ile düşman olmak istemediğinden buna karşı çıkamaz ve Karaca Ali, Zeynep'i kendine nişanlatmayı başarır.

Geyik avından dönen Halil olanları duyar ve yapılan düğün hazırlıklarını görür. Halil durumu öğrendiğinde çılgına döner ve sözlüsünü geri almak için Karaca Ai'nin karşısına çıkar. Dedikodudan ve beyliğinden utanan Karaca Ali, Halil ile Zeynep’in evlenmesine izin vermiş ama çok da kinlenmiştir. Karaca Ali onca olaydan sonra köyde aleyhine birçok laf edildiğini duyunca Halil ile barış yapmaya mecbur kalmıştır.

Karaca Ali, sürekli olarak Halil’i kışkırtmak için geyiklerin sesini taklit ettirmekte taklidi yaptırır. Karaca Ali’nin çıkarttırdığı geyik seslerini duyan Halil düğün gününde bile dağa avlanmaya çıkar.

Halil, evlendikten sonra da ala geyiğin seslerini duymakta alageyiğin onu çağırdığını hissetmektedir. Zeynep, ise ava gitmemesi için Halil’e yalvarmaktadır. Fakat alageyiğin sesini ve kokusunu duyan Halil gitmekten vaz geçemez. Halil ava çıkınca Zeynep de peşinden gider.

Karaca Ali onu yine pusuya düşürür. Halil, Karaca Ali’yi öldürür ve kendisi de av dönüşü uçurumdan düşerek ağır yaralanır. Zeynep ise uçurumun başında atlayarak Halil ile birlikte ölür.

İLGİLİ BAŞLIKLARI TIKLAYIN

Yaşar Kemal Hayatı ve Roman Sanatı

İnce Memed Hakkında Özet ve İnceleme Yaşar Kemal

Ölmez Otu Hakkında Konu Özet Yaşar Kemal

Orta Direk Hakkında İçerik Özet İnceleme Yaşar Kemal

Yer Demir Gök Bakır Hakkında İçerik Özet Analiz Yaşar Kemal

Demirciler Çarşısı Cinayeti Hakkında Özet Analiz Yaşar Kemal

Yusufçuk Yusuf Hakkında İnceleme Özet Yaşar Kemal

Yılanı Öldürseler Hakkında Konu Özet Analiz Yaşar Kemal

Kuşlar da Gitti Hakkında Konu Özet Yaşar Kemal

Binboğalar Efsanesi Hakkında Konu Özet İnceleme Yaşar Kemal

Yaşar Kemal'in Ağrıdağı Efsanesi Hakkında Özet İnceleme