Zeytindağı Görüşler Özet Alıntılar FalihRıfkı Atay

25.03.2015

Yazıda Falih Rıfkı Atay ’ın hayatı, doğumu, ölümü, çocukluğu, gençliği, evliliği, öğrenimi, eğitim yılları, ailesi, çalıştığı işler, mahkûmiyeti, yazarlığı, eserleri, romanları Falih Rıfkı Atay ’ın edebi kişiliği, etkilendiği yazarlar, siyasi kişiler ve düşünceler, etkilediği yazarlar, işlediği konular, Türk edebiyatındaki yeri, Falih Rıfkı Atay ’ın eserlerinden alıntılar, anekdotlar, anlatım tekniği, bakış açısı, romanların tekniği, romanlarının türü, eserleri, eserlerinin basım yılı ,basım hikâyesi, eserleri ile biyografisi arasındaki alakalar, aldığı ödüller vb incelenmiştir.

ESER HAKKINDA

Zeytindağı adlı eseri, Falih Rıfkı Atay'ın yedek subay olarak katıldığı Dünya Savaşı yıllarına ait anı ve izlenimlerinden oluşur. Eser Osmanlı İmparatorluğunun savaş yıllarında içine düştüğü kötü durumu ortaya koymaktadır.

Kitabın adı, Cemal Paşa’nın başında bulunduğu 4. Ordu Karargâhının yerleşik olduğu Kudüs’e yakın bir tepenin (Zeytindağı) isminden gelmektedir.[1]

Eser Osmanlı saltanatının son günlerinden Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk günlerine kadarki 1914 ten 1923 yılına kadar ki zaman dilimini ele almıştır. Yazar I. Dünya Savaşı başladığında yedek subay olarak orduya alınmış ve Cemal Paşa’nın Kudüs’e yakın bir yerdeki Zeytindağı’nda bulunan karargâhına tayin olmuştur. Yazar Cemal Paşa ile ilk ilişkilerini de bu karargâhta kurmuş olur.

Yazar bu görevi sebebiyle gittiği Cemal Paşa’nın Zeytindağı’ndaki karargâhını eserine ad olarak almıştır. [2]Eser yazarın bu görevi esnasında şahit olduğu, dinlediği, olaylara ve anılara dayanır

Kitabın ilk bölümlerinde İttihat ve Terakki Cemiyeti’nden söz edilmiş. Cemal Paşa, Talat Paşa ve Enver Paşa hakkında bilgiler vermiştir.. Cemal Paşa, yenilikçi, Enver ve Talat Paşa ise tutucu kişilerdir. Enver Paşa’nın Turancıdır. Falih Rıfkı Atay, Enver Paşa’nın bu fikirlerini benimsememekte Türkiye’nin kurtuluşunun Enver Paşa gibilerden kurtulmakla mümkün olduğu düşüncesindedir.

Falih Rıfkı Atay, Cemal Paşa ile beraber çalışmaya başladıktan sonra, olayları daha açık ve net bir şekilde gözlemleyebilmiş, Suriye, Filistin ve Hicaz’da yaşanılan çöküşü gözler önüne sermiştir. Cemal Paşa'nın emir subayı olan Falih Rıfkı, Zeytindağı kitabıyla tarihimize bir ibret belgesi bırakmayı başarmıştır. Yazar bu eserinde her biri bir destan olabilecek, askerlerin günlükleri ve adeta kumar masasında kaybedilen Ahmetlerin, Mehmetlerin tüyler ürperten hikâyelerini de dile getirmiştir.[3]]

Cemal Paşa taraftarı olarak damgalanan Falih Rıfkı Atay'da İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin fikir birliği içinde olmayışını eleştirmiş, yaşanılan bunalımdan kurtuluş un ancak birlik ve beraberlikle mümkün olabileceğini vurgulamıştır. Falih Rıfkı bu eserinde : Cehaletin ve hayalciliğin sonu hüsrandır. Cahil olmamalı, İlim ve vatan adamı olmalıyız. Bunalımlardan kurtuluş ancak birlik ve beraberlikle mümkündür, öz görüşlerini dile getirmektedir.

Falih Rıfkı Atay, bu kitabında "Büyük harpte Osmanlı hazinesinin büyük bir kısmını çöl ve Urban (Çöl Arapları) yemiştir." [4]Diyerek çöküşün başka bir yüzünü de gözler önüne sermiştir.[5]

ESER HAKKINDA YAZILANLAR

"...Falih Rıfkı'nın son eseri Zeytindağı. Cumhuriyet devri edebiyatının en büyük hâdiselerinden birini teşkil etti. Falih Rıfkı'nın bize hatırlattığı devir, Türk milletinin geçirdiği ve geçirebileceği felâket devirlerinin en alacalısı, en dehşetlisi ve ruha en çok bezginlik verenidir. Eğer, muharririn keskin ve yüksek zekâsı bu devir üstüne berrak bir aydınlık gibi aksetmemiş olsaydı, biz ona doğru başımızı çevirip tekrar bakmak arzu ve cesaretini kendimizde bulamayacaktık." Yakup Kadri Karaosmanoğlu

"...Zeytindağı 'nı seve seve okudum. Zaten başladıktan sonra bırakmak kabil değil. Bence bu yeni kitabında Falih Rıfkı'nın üslûbu, öbür kitaplarından daha göz kamaştırıcıdır ve zannedersem en güzel haline vâsıl olmuştur. Zeytindağı. Bugünkü Türkçe ile ne kadar kuvvetli anlatım yapılabileceğine sağlam bir delildir." NurullahAlaç

Fikir Hareketleri: 14 Şubat 1953; Matbuat Hayatı sütununda ZEYTİNDAĞI için yazılan yazıdan bir parça:

...Falih Rıfkı bunları yazmaya başlarken, Türk edebiyatına ve Türk vatanına bu kadar kıymetli bir yadigar bırakacağını ihtimal ki ümid edemedi. Buna tevazu belki mani oldu. Fakat Zeytindağında nasıl Türkün o acı günlerini bütün neşeleri, heyecanları ve ıstırapları ile yaşatmışsa kendi şöhret ve sanatını da Türk edebiyatında çok yükseklerde ve ilelebed diri tutacak bir abide yaratmıştır.Hüseyin Cahit YALÇIN

Osmanlı İmparatorluğunun çöküşüne dair birçok eser kaleme alınmıştır fakat Falih Rıfkı Atay tarafından kaleme alınan Zeytindağı kitabı kadar savaşın içinden detaylı bilgi verenini bulmam mümkün değildir.

Aynı zamanda Cemal Paşa'nın emir subayı olan Falih Rıfkı Mehmetçiğin içinde bulunduğu Yemen'deki, Gazze'deki ve Arap Çölleri'indeki savaşlarda yaşadıklarını, Mehmetçiğin acı veren hikâyelerini güzel bir Türkçe ile okurlarına sunuyor. [6]

ÖNSÖZ

Biz, şimdi kırkına yaklaşanlar, Osmanlı İmparatorluğunun son gençleriyiz. 1914de üç, beş, yedi yaşında bulunan çocuklar, bugün yeni Türkiye’nin gençleri olmuşlardır ve hatırlarında İmparatorluktan hiçbir iz kalmamıştı. İşte onlara, saltanatın, Suriye’de, Filistin ve Hicazdaki son yıllarını anlatmak istiyorum.

Bizden Belgrad’ı aldıkları zaman, düşman delegeleri Niş kasabasını da istemişlerdi. Osmanlı delegesi ayağa kalkarak:

-Ne hacet, dedi, İstanbul’u da size verelim.

Babalarımız için Niş, İstanbul’a o kadar yakındı. Biz eğer Vardar’ı, Trablus’u, Girit’i ve Medine’yi bırakırsak, Türk milleti yaşayamaz sanıyorduk.

Çocuklarımızın Avrupa’sı Marmara ve Meriç’te bitiyor.

Hür bir fikir eğitimi görmeyenlerle anlaşmak imkânı var mıdır? Onlar da gerçeğin yüzde yüz yergi ile yüzde yüz övgünün belki de tam ortasında olduğunu bilmez değillerdir. Fakat eski zamanların kulluk ahlakına esirdirler. Yerme yahut övme, iyilik yahut kötülük gördüğünüze göre, bu ikisini yapmakta, onların ahlakına göre, haklısınız. Tarihte gerçeğin ne lüzumu var?..

Osmanlı tarihi, bu sebeple, bir yalan âlemi olmuştur. Yalan, Şark’ta ayıp değildir. Zeytinyağında tarihin hakkını tarihe, Cemal Paşanın hakkını Cemal Paşaya verdim.

Falih Rıfkı Hakkında Linklerimiz

Falih Rıfkı Atay Hayatı Eserleri Edebi Yönü

Çankaya Hakkında Bilgiler Özet, Alıntılar Falih Rıfkı Atay

FALİH RIFKI ATAY'DAN ATATÜRK DÖNEMİNE IŞIK TUTAN ESER: ÇANKAYA -1-

Zeytindağı Hakkında Özet Alıntılar FalihRıfkı Atay

Zeytindağı Görüşler Özet Alıntılar FalihRıfkı Atay

KAYNAKÇA

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/zeytindagi-hakkinda-ozet-alintilar-falihrifki-atay/80215

[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Zeytinda%C4%9F%C4%B1_(kitap

[3] hJttp://www.idefix.com/kitap/zeytindagi-falih-rifki-atay/tanim.asp?sid=G946JDU7B61YDV1B2AT

[4] TDK Büyük Türkçe Sözlük

[5] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/zeytindagi-hakkinda-ozet-alintilar-falihrifki-atay/80215