Cennetin Doğusu ve Özeti John Steinbeck

YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ İLE CENNETİN DOĞUSU  HAKKINDA

CENNETİN DOĞUSU adlı roman  Gazap Üzümleri , Fareler ve İnsanlar , İnci , Ay Battı ve Al Midilli  gibi romanların ve novellaların  yazarı olan Nobel ödüllü Amerikalı yazar John Steinbeck'in 1952 yılında yayınlanan bir romanıdır.  [1]

Özgün adı East of Eden olan  bu roman  dilimize Cennetin Doğusu  veya Cennet Yolu adları ile  çevrilmiş, Amerika ve tüm dünya da olduğu gibi ülkemizde de defalarca baskı görmüştür.  Yaza John Steinbeckr’ın  “Bugüne kadar yazdıklarım, bu kitap için bir hazırlık niteliğindeydi” diye işaret ettiği gibi bu romanı yazarın en çok sevilen ve yazarın en başarılı romanlarından biridir.

Roman, Amerikan Gerçekçiliği olarak da nitelendirilen bir yaklaşımla, yazarın kendi biyografisinden izler taşıyan realist bir romandır.  Gençliğinde ve üniversite yıllarına Salinas Vadisi inde tarım işçiliği yapan John Steinbeck bu romanı Salinas Vadisi’nde yaşayan çiftçiler, çalışmaya gelen göçmenler ve aileler arasında yaşanan olaylara dayanır.

Salinas Vadisi diğer birçok eserinde de anlatılan diğer birçok romanının da mekânı olan, kendisi ve ailesinin de yaşadığı bir yerdir. Steinbeck bu kitabı o tarihte biri 6.5, diğeri de 4.5 yaşında olan iki oğluna ithaf etmiş[2], kendisinin de doğup büyümüş olduğu Kaliforniya'daki Salinas Vadisi ve insanlarının dramlarını dile getirmiştir. Nitekim isimleri farklı olsa da romandaki pek çok kişi yazarın yakından tanıdığı insanlar olmaktadır.

John Steinbeck , bu romanında kendi ailesini de anlatmış hatta ailesindeki insanların adlarını dahi birebir kullanmıştır. Romandaki Hamilton ailesi,  yazarın kendi ailesi ve annesi Olive Hamilton'un ailesi olmaktadır.  Kitapta bahsi geçen Samuel Hamilton ise yazarın dedesidir.

Dünya klasikleri arasına da giren Amerikan Edebiyatının da başyapıtlarından birisi olan bu eser pek çok dile çevrilmiş yüzlerce ülkede pek çok baskı görmüştür. Bu roman yazarın kariyerindeki en değerli romanlardan birisidir.

Yazar, bu romanında Amerikan diline göre de yalın bir dil kullanmış, olayları ben diliyle I. tekil aktarıcı ile anlatmıştır. Romanın anlatımı olaya dahil olan, yaşayan kahramanın anlatımıdır.

Eserin yarattığı ilgiye kayıtsız kalamayan yapımcılar romanı bir kaç kez filme uyarlamışlardır. Cennet Yolu (East of Eden (1955 [3]),), East of Eden ( 1981 ) Elia Kazan imzalı 1955 yapımı film ödül de kazanmıştır.

  KONUSU

           Cennetin Doğusu adlı roman Salinas Vadisinde yaşayan Trask ve Hamiltonların mücadelesini içerir.  Roman, Habil ve Kabilden beri gelen iyilik kötülük kavramları ve çatışmaları irdeleyerek sevginin ve huzurun çıkardan üstün olduğunu anlatmaya çalışmıştır. Yazar bu romanda her iki aile ve fertlerinin düşünme ve eyleme sokma biçimlerinden hareketle iyi ve kötü olmanın kader mi yoksa erdem ve eğitimle aşılabilecek bir şey mi olduğu sorularına cevaplar bulmaya da çalışmıştır. ”  Steinbeck, kötülüğün bir yazgı mı yoksa iyiliğe ulaşmak için özgür iradeye başvurularak aşılması gereken bir basamak mı olduğunu kutsal kitapların mitolojilerine göndermeler ve zengin metaforlarla, kuşaklara yayarak irdeliyor.” [4]

ROMANIN KARAKTERLERİ

İSPANYOLLAR: Salinas vadisine çalışmaya gelen açgözlü, sert ama gerçekçi göçmenlerdir.

AMERİKALILAR: İspanyollardan daha açgözlü, daha kalabalık kaba saba insanlardır.

CYRUS TRASK: Adam’ın babası. Askere gitmiş ve savaş esnasında ayağının birini kaybetmiş, kızlara, içkiye ve kumara çok düşkün bir adamdır.

ADAM  TRASK: Yakışıklı, güzel, süvari birliğine katılmış olan bir gençtir.  Evlenip karısıyla, karısıyla bu vadiye yerleşmiş, iki tane çocukları olmuştur ama Adam hayatını kaybetmiştir.

CATHY: Adam’ın karısı, yabani, düzenbaz, cinselliğini erkeklere karşı kullanmaktan kaçınmayan uçarı bir kadındır. Ama  Adam bunu anlayamamış ve onunla yaşamaya devam etmiştir.  

CALEB VE AARON:  Adam’ın zeki ve çalışkan ve babaları gibi yakışıklı ikiz çocuklarıdır.

LEE: Adam ve Cathy’in Çin asıllı yardımcılarıdır.

SAMUEL HAMİLTON: İrlanda’dan gelmiş, okumuş , yazmış, yakışıklı, neşeli,  mavi gözlü, iri yarı, çekici ve okumayı çok seven birisidir. (John Steinbeck’in gerçek hayattaki babası Ernest’i temsil eder)

LİZA HAMLTON: Küçücük ve yuvarlak kafalı, düğme gibi küçük burunlu, küçük sert ve içeri göçük bir çenesi vardı. Tüm çocuklarını kendisi büyüten fedakar bir annedir.( John Steinbeck’in annesi Oivia’nın romandaki yansımasıdır)

SAMUEL VE LİZA’ NIN ÇOCUKLARI

 GEORGE:  Uzun boylu yakışıklıdır. Nazik ve tatlı doğuştan gelen bir kibarlığı vardır.

 WİLL: Kısa boylu  duygusuz, hayal gücü zayıf ama enerjik bir çocuktur. Çalışkan ve değişikliklerden pek hoşlanmayan birisidir.

 TOM: Babası gibi neşeli ve coşku dolu bir çocuktur. Yaratma gücü olan, masmavi gözlü kibar olmaya özen gösteren biridir.

 JOE: Uyuşuk , beceriksiz, elinden hiçbir şey gelmeyen, yakışıklı bir çocuktur.  

 UNO: Akıllı ve çalışkan  uslu bir kızdır.

LİZZİE: Erken evlenmiş, aileden kopmuş, sadece cenaze ve bayramlarda gidip gelen bir karakterdedir.  Nefret eden ve tatsızlık çıkaran huyları vardır.

DESSİE: Çok gülen hatta kahkaha atan birisidir. Terzilik yapıyordur.

OLİVE: Okumuş ve öğretmen olmuş, evlenip iki çocuğu olan bir kadındır.

MOLLİE: Sevimli, sarı saçlı, menekşe gözlü güzel bir kızdır.

                                ROMANIN ÖZETİ    [5]                      

Salinas vadisi, Kuzey Kaliforniya’ da, iki dağ sırası arasında kalan uzun ve verimli bir ovadır. Salinas Irmağı bu ovadan geçerek Montrey Körfezine denize dökülmektedir.

Bu vadide önce Kızılderililer yaşamış, daha sonra buraları altın arayan aç gözlü İspanyollar ile dolmuş, dört bir yanı talan edip gidenleri çok olsa da, bazıları bu verimli topraklara yerleşmişti.  

Daha sonra bu vadiye değişik yerlerden göçen Amerika’lılar geldi. İspanyollardan daha açgözlü ve daha kalabalık gelen bu göçmenler toprakları işgal etmiş, yeni yasalar koyarak her yana  dağılmışlardı.  Nerede biraz su çıkarsa oralara yerleşmişler, mezralar da kasabaya dönüşmeye başlamıştı.

 Samuel Hamilton İrlanda’dan Amerika'ya göç eden fakir bir adamdı. Dördü erkek, beşi kız dokuz çocuğu olmuş, Salinas Vadisinde verimsiz bir arazi alıp, geçinmeye çalışmıştı. Genç Bay ve bayan Hamiltonlar, taştan yapılmış bir evde, topraktan kazandıkları gelirler ile yaşayan tahsilli bir ailedir.

 Samuel Hamilton iyi karakterli, yardımsever biri olduğu için Salinas’taki herkes onu çok severdi. Samuel kuyu açmak için bir makine icat etmeyi başarmış, kendi tarlası dışında vadide pek çok tarlaya kuyu açıp su çıarak becerikli bir adamdı. Çimleri biçmek içinde bir makine icat etmiş, ekinleri de biçerek herkese yardım etmişti.

Salinas’a gelenleri çoğu fakir insanlardı. Ancak bu vadiye bazen zenginler de geliyordu.  . Adam Trask bu vadiye yerleşen zengin biriydi.

Adam Trask,  annesi öldüğü için üvey annesi ve oğlu Charles ile yaşamıştı. Babasının askerlik anılarını dinleyerek büyüdüğü için askerlikten nefret eden birisiydi babası onu askerliğe yollamaya kalkınca zorla askere gitmişti. Askerde iken babası ve üvey annesi de ölmüş, Adam ve kardeşi Charles’e hayatları boyunca çalışmalarına gerek olmayacak kadar yüklü bir miras kalmıştı. Adam, kardeşi ile tartışıp Salinas’ı terk etse de sonunda eve dönmüştü.

Cathy Ames, iyi bir ailede yetişen ancak çok kötü karakterli bir kadındı. Daha küçük bir çocukken insanları aldatan, kandıran, entrikalar yapan, boyundan büyük işlere kalkışan bir çocuktu. Ergenlik çağında bile tam bir dişi olup, çıkmış, erkekleri parmağında oynatmaya başlamıştı. Çekici bir kadının cinselliği kullanarak her bir şeyi başarmaya muktedir olacağına inanan kaltak biriydi.

Bu nedenle ailesi ile çatışma yaşayn Cathy, hain bir planla ailesinin ölümüne sebep olmuş kasabayı terk etmişti. Genelevde çalışırken sahibi Bay Edwards’ı da kandırmayı başarmıştı.  Edwards , ona aşık olmuş, genelevde çalışan Cathy'i evine almış, ve ona sahip çıkmıştı.

Cathy'ye bir ev açan ve istediği her şeyi veren Edwards, kalıplara sığmayn Caty ile baş edemez. Cathy, bildiği yoldan şaşmaz Bay Edwards is bu yüzden Cathy'yi öldürmek ister. Cathy ağır yaralı olarak ölümden zor kurtulmuştur. Onu bu halde bulanlar en yakındaki ev olan Trask'lara götürürler.

Adam Trask’ın evinde iyileşen Cathy kısa sürede Adam’ı etkilemiştir. Cathy, Adam'la evlenmiş ancak Adam’ın kardeşi Caharles’ı da baştan çıkarmıştır. Buna rağmen Charles kardeşini bu kadından uzaklaştırmak istemişken Adam'la araları iyice bozulmuş olur. Adam, Cathy’le birlikte başka bir eve taşınır. Cathy, hamile olduğu için Adam ile gitmek zorunda kalmıştır. Adam, Cathy’le birlikte Salinas'a göç etmiş ve bölgedeki en kıymetli arazileri alarak, Samuel Hamilton'un da komşuları olmuşlardır. Adam, su kaynağı bulmak için Samuel Hamilton ile dost olmayı başarmıştır.

Hamiltonlar iyice büyümeye başlamışlar, George, Tom, Will, Joe, Dessie, Lizzie, Uno, Oliwe ve Mollie’ adlı çocukları da olmuştur. Hamiltonlar kendi hallerinde hayatlarını sürdürmektedirler.  Ancak komşuları Trak’larda farklı olaylar yaşanır.

Cathy’in ikizleri olmuş, Cathy, çocukları biraz büyüttükten sonra Adam'ı omzundan vurup Salinas’tan da kaçmıştır. Bu olaydan sonra Adam içine çok kapanmıştır. Küçük çocuklara ise Adam’ın yardımcı olan Lee bakmaktadır.

Adam’ın çocukları büyümüş Samuel ise Cathy ile ilgili gerçekleri öğrenmiştir. Bir gün Samuel, komşusu Adam'a Cathy'nin bir genelev işlettiğini ve adını Kate olarak değiştirdiğini anlatır. Adam bu darbeyle yavaş yavaş kendine gelmeye çocukları ile de daha çok ilgilenmeye başlar.

Kate çalıştığı genelevin sahibini öldürüp yerine geçmiş, Cathy’in çocukları büyümüştür. İkizlerden Calep’in karakteri annesi Caty’i andırmaktadır. Aron ise iyilikten başka pek bir şey bilmeyen biridir.

Adam ve ailesi şehre yerleşmiş ve Samuel Hamilton da ölmüştür. Adam, Kate'in genelevinin olduğu şehirdedir ancak çocuklarına anneleri hakkında hiçbir şey söylememiştir. Ancak en sonunda Kate'in genelevine gidip onunla yüzleşir. Bu defa da daha korkunç bir gerçekle karşılaşır. Cathy, “çocukları babaları sen değilsin. Çocukların babası Caharles’tir “ demiştir. Ancak Adam yine de ikizleri kendi çocukları olarak kabul edip onlara sahip çıkmıştır.

Calep de bir müddet sonra annesi ve hakkındaki pek çok şeyi öğrenmiştir. Bunu kardeşi Aron'dan saklamaya gayret etmiş ama babasının Aron'u daha çok sevdiğini gördükçe Aron'a bu gerçeği anlatmıştır.

Aron orduya yazılmış ve savaşta ölmüş,  Kate intihar etmiştir.  Savaşın patlak vermesi ve Aron'un ölümüyle Adam ‘da felç geçirmiştir. Hamiltonlar yıllara yenik düşerken, Trask ailesi de bu yıkımı yaşamıştır.

KAYNAKÇA

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/john-steinbeck-hayati-romanlari/147490

[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Cennetin_Do%C4%9Fusu

[3] https://www.beyazperde.com/filmler/film-1944/

[4] https://www.selyayincilik.com/kitap/cennetin-dogusu-1412

[5] John STEİNBECK, Cennetin Doğusu,REMZİ KİTAPEVİ, İstanbul