Çile- Çile Çekmek  (  Şiirimizde Çile )

Dervişlerin   dahil oldukları tarikatın  âdâb  ve usullerine göre   kendilerini  yemek ,içmek, eğlenmek  gibi temel  ihtiyaçlardan   yoksun  kalarak  ibadet ve tefekkürler geçirdikleri, üç yedi,  kırk  veya bin bir gün süren  ibadet, terbiye, Allah ile halvet ve nefsi terbiye amacıyla yapılan  bir çeşit imtihan dır. Nefsi terbiye için  dünya nimetlerinden  el etek çekme eylemi olan çile,  manevi terbiye, nefsi eğitme  ve tarikatta aşama  kaydetme sürecidir. Çile çıkarmak  zelle ( küçük kusur) karşılığında ceza şeklinde de uygulanmış, bazı dervişler yolculuğa çıkma şeklinde de çile çıkarmışlardır.

Ne çille çektiğimi bu riyay-ı gamda fakir.
Görünce nakşını göstermede imkân hasır.

Çile kelimesinin kökeni   Farsça "kırk" anlamına gelen "çihle" sözcüğünden gelmiştir.  Erbain  ise Arapça kırk  anlamına gelir.  O bakımdan çile çıkarmaya Erbain çıkarmak (çille–hişesten) veya halvete girmek de  denmiştir.  Halvet, Hak ile gizli konuşmak,  tenhaya çekilmek,  görüşmek, yalnızlık ve yalnız kalmak anlamlarına gelir.[1]

Ocak 22 ile şubat sonuna kadar süren  miladi takvimdeki aya da erbain denmiştir. Divan şairleri çileyi şeddeli olarak “ Çille “ şeklinde yazmışlar, Erbain ayı ile erbain çıkarmak ( Çile çıkarmak )  arasında anlam oyunları yapmışlardır. Çile, erbain çıkarmak ve halvete girmek tabirlerini özellikle tasavvufi şairler şiirlerinde sık sık kullanmışlardır.

Ben sanırdım  kendimi halvet- güzin –i erbain
Nir niğahla çilemi bozdu şu kaşı karalar                Şeyh Müştak[2]

Zahid yürü  var savmaada  çille güzin ol
Sen mey gedenin zevk u sefasın ne bilirsin     Nabi

Çille çıkarmak divan şairlerinin şiirlerinde asıl anlamları ile sık sık kullanılırken Çille kelimesinin diğer manaları da şiirimize mevzu olmuştur. Çile sözcüğü kiriş,  iplik destesi, manaları ile de şiirimizde geçen konular olmuşlardır.

Çile sözcüğü meşekkat, dert çekmek, kahır çekmek anlamları ile halk şiirimizde de sık sık karşımıza çıkar. Çile çekmek  üzerine pek çok deyim de oluşmuştur. Çile çekmek, çileli baş,  gibi.  Çile  ve çile çekmek çağdaş, şairlerimizin ve şarkılarımızın da çok sık kullandığı  kelimelerden biridir.

Çekmediğim dertler çile kalmadı
Feryatsız gündüzüm gecem olmadı.
Ağlamadık sokak köşe kalmadı,
Yalnızım dostlarım yalnızım yalnız.

Çektıgım cıle yeter
Kalmadı artık sabrım
Verdigin canı bıle
Çok gordunse al tanrım

Ben bu aşkın çilesini
Yanar çektim tüter çektim
Yedim onca sillesini
Bülbül gibi öter çektim              Musa Eroğlu

Çekilmez çile çektin.
Kim derdi gülecektin.
Çile bülbülüm çile,
Çile bülbülüm çile,

Çile Çille Nedir Çileye Girmek Çile Çıkarmak Çilehane

Çile- Çile Çekmek ( Şiirimizde Çile

 İLGİLİ BAŞLIKLAR- LİNKLER 

• Hulûl ( Tanrı’nın Bedenlere Girdiği İnancı)

•  Devriyye Arşiye Örnekleri

• KALENDERİLİKTE İSLAMİYET DIŞINDAKİ ETKİLER

• TÜRKLERDE KALENDERİLİK VE TARİHÇESİ

• Ş. Bedrettin'in Fikirleri T. Münzer Hegel ve Reform Hareketlerine Tesirleri

• Seyyit Nesimi Hayatı Şairliği ve Hurufiliği ( 14 yy )

• Şeyh Bedrettin Hayatı İsyanı ve Fikirleri

• Tasavvufun Maksadı, Düşüncesi ve Vahdet i Vücut

• /tasavvufun-maksadi-dusuncesi-ve-vahdet-i-vucut/

• /vahdet-i-vucut-nedir-tanimlar-ve-izahlari/

• /cile-cille-cileye-girmek-cile-cikarmak-cilehane/

•  /cile-cile-cekmek-siirimizde-cile/4995

• abdal-ve-eren-tassavvuru-ile-kalanderi-dervisligi/

•  

KAYNAKÇA

• [1] Şahamettin Kuzucular, https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/cile-cille-nedir-cileye-girmek-cile-cikarmak/77712

• [2] ] M. Talat Onay, Edebiyatımızda Mazmunlar, MEB,  İstanbul 1996, shf 172