Emile Zola Hayatı Edebi Yönleri Eserleri

Emile François Zola (d. Paris, 2 Nisan 1840 – ö. 29 Eylül 1902), natüralizm akımının öncüsü, Fransız yazarıdır.

Babası Venedik göçmeni kanal ve baraj inşaatı için Fransa’ya gelen mühendis François Zola, annesi ise Fransız  kökenli Émilie Aubert idi. [1] Çocukluk yılları Babasının bir kanal ve baraj inşa ettiği Aix-en-Provence'ta geçmişti.  Ancak henüz yedi yaşında iken 1847'de babasını kaybetmiş babasından kalan küçük bir emekli maaşı ile yaşamaya başlamışlardı.  İlköğretimine Aix-en-Provence’deki,  Collège Bourbon adlı yatılı okulda başlamıştı.

Okul çağındayken ressam Paul Cezanne ve onun en yakın arkadaşı Jean Baptistin Baille ile uzun yıllar sürecek ciddi bir dostluk kurdu. [2] Drama, şiir ve tiyatroya olan ilgilenerek Eugène Sue, Paul Feval gibi yazarların eserlerini okudu. Okul yıllarında Paul Cezanne ve onun yakın arkadaşı ile tanıştı. Victor Hugo'yu kendine üstat edindi.  Paul Cezanne ve Jean Baptistin Baille ile Musset ile tanıştılar ve Musset’i de kendilerine bir ağabey ve üstat olarak kabul ettiler.

18 yaşına geldiklerinde  annesi ile Paris’e taşınmak ve orada yaşamak zorunda kalmışlardır. Bu nedenle öğretim hayatına Paris'teki Lycée Saint-Louis'de devam etti. Ancak okulu bitirse de diplomayı alamadı. Okul bittikten sonra bir süre işsiz kalmış bohem hayatına dalmıştı.

1862’de yeni kurulan Hachette yayınevinde niş buldu. Bu yayıncıda bulduğu iş bundan sonraki hayatına yön vermiş olacaktı. Bu yayıncıda çalışırken sanat ve edebiyat eleştirileri yazmaya başlamıştı.

1865’te şair olmak hayaliyle Paris’e gelen, sefalet içinde iken bir fahişeye aşık olan bir gencin fahişeyi namuslu bir hayata döndüremediği için yaşadığı hayal kırıklıklarını ve bunalımlarını anlatan mektuplardan oluşan ilk romanı “ Claud’un İtirafları” adlı ilk eserini yayımlandı.  Zola’nın bu ilk romanında anlatılanlar otobiyografikti ve romanın kahramanı olan Claude, Zola’nın ta kendisiydi.[3]

İlk romanı çıktıktan sonra çalıştığı yayınevinden de ayrıldı ve 1866’dan sonra yazarlık yapmaya karar verdi.

1867'de yayımlanan “Thérèse Raquin “ adlı romanı ile romancı olarak ilk ciddi başarıyı yakaladı.  Bu romanın 1868 tarihinde yapılan 2. Baskısı için yazdığı ön sözünde  "naturalist" sözcüğünü ilk defa dile getirdi.  

Bu aşamadan sonra da hayatını serbest gazetecilik yaparak kazanmaya başlamıştı. 1867’de Thérèse Raquin’i yayımladıktan sonra,  Balzac’ın “ İnsanlık Komedyası”  projesine benzer bir roman dizisi tasarlayarak yirmi ciltlik "‘Rougon-Macquart’lar: İkinci İmparatorluk Devrinde Bir Ailenin Doğal ve Toplumsal Tarihi’" serisini yazmaya başlamıştı.  Yazar bu roman serisinde bir aileyi doğa bilimleri ve toplumsal bilimler açısından incelemeyi amaçlamış,  “aynı sebeplerden ve şartlardan aynı neticeler ortaya çıkar “ mantığına dayalı determenist anlayışı ve bilimselliğini bu roman serisi üzerinde uygulamaya çalışmıştı. Zola bu eserlerinde  pozitif bilimlere ait yasaların edebiyata uyarlanması  mantığı ile hareket etmiş, soya çekim yasasının gerçekliğini ortaya koyacak bir yaklaşım sergilemişti.

Bu proje sonrasında “Nana  ", " Germinal" ve " Meyhane " gibi Naturalist anlayış ile yazılmış eselerler oluşmaya başladı.  “Bu romanlarında 1851 Devlet Darbesiyle başlayıp 1870'teki Sedan bozgununa kadar süren İkinci İmparatorluk Dönemi Fransız toplumunun bir tablosunu yansıtmaya çalıştı.”[4]

1860' tan1870' e kadar Le Figaro, Le Tirubune, Le Gaulousi gibi devrinin en meşhur gazetelerinde yazmıştı.[5]  Bu yıllar arasında yakın dostu Cezanne ve arkadaşlarının kurdukları  Empresyonizim

Resim akımını ve ressamlarını tanıtan, destekleyen pek çok yazıyı kaleme aldı. Böylece Cézanne ve Manet ile Claude Monet, Edgar Degas, Pierre-Auguste Renoir gibi Empresyonizme   mensup ressamların ve sanat anlayışlarının tanınmasına ciddi katkıda bulundu. Bu yıllarda sekiz sergi açmış olan Empresyonizm mensubu ressamların tanınmasını sağladı.

1870 ‘li yıllarda tiyatrocu Theatre Libre’nin kurucusu Antoıne ile birlikte tiyatro alanına da el attı. Bazı romanları tiyatroya evirilerek sahnelendi. Thérèse Raquin , Meyhane, Nana gibi eserleri oyun  halinde sahnelendi. [6]

1877′de  20 romandan oluşan “Rougon-Macquart’lar” serisinin yedinci romanı olan Meyhane eseri ile  kitapları en çok satan ve Fransa’nın en ünlü yazarlarından biri si olmayı başarmıştı. Meyhane ilk baskısından sonraki bir yıl içinde otuz sekiz [7] baskı daha görmüştü. 1880 yılında yayımlanan ve Rougon-Macquart’lar” serisinin dokuzuncu kitabı olan Nana adlı romanı da oldukça sükse yapmış basıldığı günlerde bile on binlerce kopya satmıştı.[8]

İlk baskısı 1885 yılında yapılan Germinal  adlı romanında emekçi sermayedar çatışmasını konu almış, adeta, 30 yıl öncesinde Rusya’da çıkacak olan Ekim Devrimini önceden haber vermişti. Zola, “madencileri ve hayatlarını gözlemlemiş, meyhanelerde madenciler ile konuşmuş notlar almış, açılan maden galerilerine dahi girmiş “Güldükleri zaman zenci sanılan”  madencilerin çalışma şartlarını da yakından gözlemlemişti”[9]

1897'dek Yahudi asıllı Yüzbaşı Dreyfus’un Alamn ajanı ilan edilip yargılanması sürecine dâhil oldu. , Yüzbaşı Dreyfus’un suçsuz olduğunu savunan "İtham Ediyorum" makalesini yayınladıktan sonra baskılardan dolayı Fransa'yı terkedip bir süre Londra'da yaşamak zorunda kaldı.[10] Çabaları sonucunda Dreyfus Davası yeniden görülmüş, Dreyfus suçsuz çıkmış, gerçek suçlular hesap görmüştü. Bu olay sonrasında yeniden yurduna döndü.

Natüralizm akımı gelişme göstermiş birçok taraftar bulmuştu.  1880'de bu edebiyat görüşüne ortak olan yazarlar Zola'nın evinde toplanarak Medan Geceleri isimli bir derleme çıkarmaya başlayarak[11]  seslerini duyurmaya başladılar.

Zola, 1888 ‘de Jeanne Rozerot adındaki genç bir kız ile birlikte yaşamaya başlamıştı.  Bu kızdan iki çocuğu olmuş, ölümünden sonra resmi nikâhlı eşi, bu çocukları resmi olarak da kabul etmişti [12]

29 Eylül 1902'de, şömineden sızan dumandan zehirlenerek öldüğü söylenilse de ölümünün ardında bir örgütün parmağı olduğundan kuşkulanıldı.

ESERLERİ

Nana

Meyhane

Bir Aşk Sayfası

Thérèse Raquin

Paris Yıldızı

Germinal

Gerçek

Emek (2 Cilt)

Toprak

Rahip Mouret'nin Günahı

Yaşama Sevinci

Hayvanlaşan İnsan

Paris'in Karnı

Oyun Bitti

Paris Yaşam

KAYNAKÇA

[1] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%89mile_Zola

[2] Meydan Larousse, Zola Emıle, Milliyet Yayınları,  C. 24, s.12768

[3] MURAT CANKARA, https://www.agos.com.tr/tr/yazi/12382/bu-topraklarda-zolayi-okumak

[4] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%89mile_Zola

[5] Meydan Larousse, Zola Emıle, Milliyet Yayınları,  C. 24, s.12768

[6] Meydan Larousse, Zola Emıle, Milliyet Yayınları,  C. 24, s.12768

[7] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/meyhane-romani-hakkinda-ve-ozeti-emile-zola/84620

[8] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/nana-hakkinda-konu-ozet-tahlil-emile-zola/108926

[9] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/germinal-hakkinda-konu-ozet-tahlil-emile-zola/108806

[10] Baysan, Gül Tekay. "Dreyfus Davası: Gerçek ve Adalet Savaşçısı Zola". . Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt 19, Sayı 1. 1 Kasım 2015 t

[11] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%89mile_Zola

[12] Meydan Larousse, Zola Emıle, Milliyet Yayınları,  C. 24, s.12768