Garip Hareketi

Garip Hareketi

Orhan Veli Kanık  , Oktay Rıfat  Horozcu, Melih Cevdet Anday  tarafından 1940 yılında başlatılan şiir hareketidir.  

Orhan Veli Kanık  , Oktay Rıfat  Horozcu, Melih Cevdet Anday devrin önemli dergilerinden olan “Varlık Dergisinde “ ölçüsüz, uyaksız, şairanelikten uzak şiirler yazmaktadır. (1936),  Yazdıkları bu şiirler   Türk Edebiyatında ilk kez Nazım Hikmet ’in  örneklerini verdiği serbest  nazım tekniği ile yazılmış  şiirlerdir.  Esasında  serbest nazım denilen bu tarz ile yazan başka şairler de vardır. Fakat bu üç  şair  bu  tarzdaki şiirlerini bir kitapta  toplayacaklar,  serbest tarzın  ve serbest şiirin manifestosonu ortaya  koyacaklar, serbest şiire getirdikleri kendi anlayışlarını bir beyanname haline getireceklerdir.  Nitekim bu üç arkadaş   Garip adını verdikleri bu şiir kitabını  Orhan Veli’nin yazdığı   Garip Önsözü’nü de ilave ederek yayımlarlar.  Bu şiir kitabı ile Garip Beyannamesinde Serbest Nazım anlayışları ile şiir ve sanat anlayışları kamuoyuna takdim edilmiş olur. ( BKZ   Garip Önsözü Orhan Veli Kanık)

Şiir kitaplarının adı Garip olduğu için kendilerine Garipçiler denilen bu  üç arkadaşın başlattığı bu şiir hareketine özellikle Nurullah Ataç destek olunca   Garipçiler birçok genç şairi de etkilemiş,  Orhan Veli'nin yazdığı "Garip" önsözü bir bakıma bu yeni şiir  hareketinin   bildirisi olarak kabul görmüştür. ( bkz Garip Önsözü ve Tam Metni )

Başlangıçta olumlu ve olumsuz pek çok tepki alan topluluk  birçok eleştiri de  almış fakat Garip   hareketi    kısa süre sonra dağılmıştır. Garipçiler,  duygu ve hayalden yoksun olmakla, şiiri kuruluğa düşürmekle, şairanelikten kaçınırlarken şiirden de kopmakla, şiiri basitleştirip, sıradan hale getirmekle suçlanmışlar, fakat tüm bu suçlamalar onlardan daha çok bahsedilmesine neden olmuş  daha çok tanınmalarına ve ilgi çekmelerine yol açmıştır.  Kitabın ikinci basımı yalnızca  Orhan Veli'nin şiirleriyle yayımlanır. (1945). Ayrıca bu ikinci baskıda  Orhan Veli, kitabına "Garip İçin" başlıklı ikinci bir önsöz  daha ilave etmek zorunda kalmıştır.  Garip kitabının ikinci baskısında Orhan Veli, uğradıkları eleştirilere binanen  ilk kitaplarındaki bazı görüşlerinden taviz verdiğini,  serbest şiirde bazı revizyonlar yapmak zorunda kaldığını hissettirir.  "Kimi şiirlerde akıl çizgisinden duygu çizgisine kayılır, mizah ve şaşırtma bırakılır, yer yer uyağa ve sıfata başvurulur, sözcük tekrarlarından, müzikten yararlanılır. Hepsinden önemlisi, halk şiirinin dil ve deyişine özenilir" (Asım Bezirci).

Topluluğun  dağılmasına rağmen  bu şiir anlayışı yaygınlaşmış,  pek çok genç şair  Orhan Veli ve arkadaşlarının bu şiir tarzını benimseyip yaygınlaşınca  bu şiir anlayışı bir şiir hareketi  haline dönüşmüştür.

Ölçü ve kafiyeye karşı çıkmışlar,  gündelik konuşma dilini şiir dili haline getirmişler,  söz sanatlarına ve mecazlara  rağbet etmeyen yalın şiirler yazmışlardır. Sıradan, insanların gündelik basit  hayatlarını konu  olarak seçmişler,  şairane söyleyişe karşı çıkarak, söz ve anlam oyunlarına  yer vermeyen şiirler yazmışlardır.  Onların bu şekil, konu ve  şairanelik anlayışları pek çok insan için cazip gelmiş,  bu anlayış yaygınlaşarak  topluluk dışındaki katılımlarla çağlarını da aşan bir şiir hareketi olmuştur. 

KONUYLA İLGİLİ LİNKLER

Garip Önsözü ve Tam Metni

Garip Önsözü Orhan Veli Kanık

Serbest Şiir I.Yeni Garip Şiiri Özellikleri

Garip Hareketi

Garip Kitabı ve İçeriği Hakkında

Garip Şiiri ve Garip Şiiri Hareketi

Orhan Veli Kanık Hayatı Edebi kişiliği ve Eserleri

Orhan Veli Seçilmiş Şiirleri

ORHAN VELİ BÜTÜN ŞİİRLERİ

Garip Önsözü Orhan Veli Kanık

Melih Cevdet Anday Hayatı ve Edebi Kişiliği

Oktay Rıfat Hayatı ve Edebi Kişiliği