Guy De Maupassant Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri

29.12.2024

Guy De Maupassant

D. Fransa- Tourville-sur-Arques veya Fécamp; Ö. Ağustos 1850, 6 Temmuz 1893 tarihinde Paris. Fransız oyun ve öykü yazarı, Maupassant Tarzı denilen olay öykücülüğünün kuramcısı ve ilk temsilcisidir.

AİLESİ VE EĞİTİM YILLARI

Guy de Maupassant, 1850’de yılında Fransa'nın Tourville-sur-Arques'daki Miromesnil şatosunda veya Fécamp'da doğmuştu. Maupassant’ın hem baba hem de anne tarafı soylu ve burjuvaydı. Guy de Maupassant’ın büyük büyük büyükbabası, Kral Louis XV'in sekreteri Jean-Baptiste de Maupassant ‘tı. (1699–1774) Maupassant’ın ailesi XVIII. yüzyılda Normandie bölgesine yerleşmişti. Babası, Gustave Maupassant annesi ise bir burjuva kızı olan Laure le Poitevin’dir. Burjuva olmasına rağmen annesi kültürlü bir kadındı. Annesi ile babası ayrılınca küçük Guy de Maupassant, on üç yaşına gelene kadar ağabeyi ile birlikte annesinin yanında Villa des Verguies'de yaşamıştı [1][2] Villa des Verguies, deniz kıyısında, dağların kenarında, kırları, balıkları, ormanları bol bir kasabaydı. Annesinin yanında Maupassant çok mutluydu.

İlköğretimine Yvetot’da kiliseye bağlı bir papaz okuluna gitmiş [3]ancak bu okuldan atılmıştı. Bu nedenle dine karşı muhalif düşüncelere girmişti On üç yaşında iken annesi onu Rouen'deki Leroy-Petit Enstitüsüne günlük yatılı öğrenci olarak yerleştirdi. 1867'de annesinin ısrarı üzerine Gustave Flaubert ile tanıştı.

Liseyi bitirince 1869 ‘da hukuk eğitimine başlamış ancak Fransa ve Prusya arasında başlayan savaşa gönüllü seyyar jandarma olarak katılmıştı. Savaş sonrasında Normandie’dan ayrılıp 1871 ‘de Paris’e yerleşmişti. Paris’te iken hukuk eğitimine kaldığı yerden devam etmiş, babasının yardımıyla Paris’te Denizcilik Bakanlığı’nda kâtip olarak çalışmaya başlamıştı. Bu süreç on yıl devam edecekti. Ancak gençlik yıllarında hızlı bir hayat yaşamış bu yüzden frengiye de yakalanmıştı.

HAYATI VE YAZARLIĞI

Edebiyat ve gazetecilik hayatı Gustave Flaubert ‘in desteğini aldığı günlerden sonra başlar. Gustave Flaubert, annesi Laure le Poitevin’in çocukluk arkadaşıdır. [4] Maupassant, Paris’e gelince Gustave Flaubert onu manevi evladı olarak kabul etmiş gereken her desteği de sağlamıştı. Ancak bu yıllarda Flaubert artık serveti tükenmiş ve yaşlanmış bir adamdı. Buna rağmen kendi edebi hayatını sona erdirmiş olan Flaubert, onun başarıları ile avunmaya çalışmaktaydı. Gustave Flaubert , onu Emile Zola ile hatta 1862’den sonra Almanya ve Fransa’da sürgün hayatı yaşayan 1883’te Paris’te ölen Turgenyev ile de tanıştırmıştı. [5]

Maupassant 1875 yılında Flaubert’in teşvikiyle " À la feuille de rose, maison turque " Gül Yapraklı Türk Evi adlı ilk oyununu yazmıştı. Bu oyunun konusu zifaf gecelerini bir Türk evinde geçirmeyi hayal eden genç çiftin otel diye kendilerini bir genelevde bulmasını anlatıyordu. Evin sahibi, gösteri yapan fahişleri Türk büyükelçilerinin eşleri olduğuna inandırmış ve birçok çirkin ve gülünç olaylar başlamıştı.[6]

Edebiyata merak sardığı ilk yıllarda oyun ve şiire yönelse de 1879 yılında, Eğitim Bakanlığı’nda görevlendirilmiş ve bu bakanlık ona gazetelere makale hazırlamak görevini yüklemişti. [7]Böylece devrin önemli gazetelerine makale yazmaya başlamıştı. Onun akıl hocası haline gelen Gustave Flaubert ise şairlik yönünün zayıf olduğunu belirtmiş, hikâye yazmaya teşvik etmişti.

1880 yılında Boule de Suif adlı eseri yayınlanmış ve bu eseri bir hayli ilgi görmüştür. Bu eseri Emile Zola ve Gustave Flaubert gibi çağdaşı olan Naturalist yazarların beğenisini alınca öykücü olmakta karar kılmış 1880 ile 1891 yılları arasında pek çok öykü yazmış, peş peşe yayımlamaya başlamıştı. 1880 yılında en büyük destekçisi olan Flaubert ölmüş ancak edebiyat dünyasında artık tanınan bir isim olmuştu.

1881 ‘de yayınlanan La Maison Tellier adlı ilk hikâye serisi iki yıl içinde on iki baskı yaptı. 1883’de Une Vie adlı romanı basılmış ve bu eseri bir yılda yirmibeşbin kopya satmıştı. İkinci romanı olan Bel-Ami 1885’te basılmış ve dört ayda otuzyedi baskı yapmıştı. [8] Bu başarılarını başyapıtlarından birisi sayılan Pierre ve Jean adlı eseri takip etmişti.

Artık sosyeteye de girmiş, “Bel Ami” adlı bir yat da satın almıştı. Bu yatı ile Akdeniz’de geziler yaptı.

Cezayir, İtalya, İngiltere, Sicilya gibi yerleri gezip görmüş bu gezilerindeki gözlem ve anılarını 1884’te yayımlanan “Au Soleil” (Güneşte), “Sur l’Eau” (Denizde – 1888) ve “La Vie Errante” (Serseri Hayat – 1890) adlı öykülerde ve diğer gezi kitaplarında anlatmıştı.

O yıllarda hayli popüler olan Goncourt kardeşler ile de tanışmış ancak onlarla uyum sağlayamadığı için Goncourt kardeşler akademisine mensup olmayı reddetmişti.

Aklını kaybetme ve ölüm korkusuna kapılmaya başladığın1887 ‘de çıkan “Le Horla” adlı öyküsüyle belli etti. Bu öykü “delilik belirtilerinin nasıl başladığını ve insan üzerinde ne gibi değişiklikler meydana getirdiğini anlatıyordu.” 1891 yılından sonra özellikle Frengi nedeniyle hem fiziki hem de ruhsal yönden çökmeye başlamıştı.

1892’de intihar etmeye kalkmış bir süre Paris'deki Dr Blanche kliniğine kaldırılmış, 6 Temmuz 1893 tarihinde bu klinikte ölmüş, Paris’teki Montparnasse mezarlığına defnedilmiştir. [9]

EDEBİ KİŞİLİĞİ MAUPASSANT TARZI VE OLAY ÖYKÜCÜLÜĞÜ

Maupassant çok kısa süren hayatın aksine pek çok eser vermiş bir yazardır. 42 yıllık hayatı boyunca 300 hikâye, altı roman, üç seyahat kitabı ve bir şiir kitabı yazmıştır.[10] Özellikle öyküleri ile tanınmış, akıl hocası ve hamisi Flaubertin izinden yürümüş realist ve natüralist bir yazardır.

Flaubert ‘in "hiç kimse tarafından görülmemiş ve söylenmemiş bir şey " yazmak ilkesi ve önerisine bağlı kalmaya çalışan bir olay öykücüsü olmuştu. Destan, masal, roman ile öykü arasındaki sınırları belirlemiş; serim düğüm çözüm esasını ortaya koymuş, gerilim, entirka ve merak unsurlarına önem veren bir öykü tarzı ile yazmıştı.

Kısa öykülerinde kendisinin de katıldığı Fransa- Prusya savaşında yaşanılan dramları da anlatmış sosyal ve toplumsal olaylara yer vermiş, toplumu ve kişilerin psikolojik zaaflarını yetişme ortamlarına bağlayan natüralist bir yaklaşım ve karamsarlık ile ele almıştır.

Eserlerinde Normandiya köylülerini, Prusya savaşlarını, küçük burjuvaları, aristokratları, soyluları ve memurları anlatmıştı. İnsanları gülünç yanları ile betimlemiş, insanların karakterlerinin ve psikolojilerinin yetişme şartlarına göre şekillendiği düşüncesiyle yazmıştı. ". İnsanı hayvanlardan üstün bir hayvan “ olarak görmüş, insanların bencil, iki yüzlü, çıkarcı iç yüzlerini ortaya koyacak olaylara değinmişti.

Olay hikâyeciliği, Fransız yazar Guy De Maupassant tarafından geliştirilmiş, bu nedenle de Maupassant tarzı hikâye ya da olay hikâyeciliği olarak adlandırılmıştır. ( bkz Maupassant Tarzı Olay Hikayeciliği ve Örneği ) Onun geliştirdiği hikaye tarzında asıl olan "olay" dır. Bu tarz öykücülükte okuyucunun hikâyeyi şöyle ya da böyle yorumlamasına imkân verilmez. Çünkü hikâye deki olay, mantıklı bir seyir hâlinde takip eder. Kişilerin portreleri, özenle ve ayrıntılı olarak çizilir.

“Olay hikâyeciliğinde merak ve entrika öykünün hareket ve odak noktasıdır. Bu bakımdan olay öyküsü, okuyucuda merak ve heyecan uyandırmak amaçlı bir vaka dizini üzerinde kurulur. Her aşamada okurun merakını arttıracak bir vaka planı yapılır. Olay, zamana göre mantıklı bir aşama dizgisi içinde merakı git gide artıracak bir sistem içinde verilir. Düğüm bölümüne kadar tetiklenen merak, çözüm bölümüne bırakılır.”[11]

Eserleri

·         Boule de Suif (1880)
·         La Maison Tellier (1881)
·         Une partie de campagne (1881)
·         Une vie(1883)
·         Mademoiselle Fifi (1882)
·         Contes de la Bécasse (1883)
·         Au soleil (1884)
·         Clair de Lune (1883)
·         Les soeurs Rondoli (1884)
·         Yvette (1884)
·         Miss Harriet (1884)
·         Monsieur Parent (1885)
·         Bel-Ami (1885)
·         Contes du jour et de la nuit (1885)
·         La Petite Roque (1886)
·         Toine (1886)
·         Mont-Oriol (1887)
·         Le Horla (1887)
·         Sur l'eau (1888)
·         Pierre et Jean (1888)
·         Le Rosier de madame Husson (1888)
·         L'héritage (1888)
·         Fort comme la mort (1889)
·         La Main gauche (1889)
·         Histoire d'une fille de ferme (1889)
·         La vie errante (1890)
·         Notre Cœur (1890)
·         L'Inutile beauté (1890)
·         Le père Millon (1899)
·         Le colporteur (1900)
·         Les dimanches d'un bourgeois de Paris (1900)[12]
Tiyatro
·         Histoire du vieux temps (1879)
·         Musotte (1890)
·         La paix du ménage (1893)
·         Une répétition (1910)