Kategoriler GÜZEL SANATLAR Minyatür ve Gravür Sanatıİlhanlı Safevi Özbek Babür Minyatür Sanatı

İlhanlı Safevi Özbek Babür Minyatür Sanatı

21.08.2016

Şah Abbas

İLHANLI, ÖZBEK, TİMURLU, BABÜR VE SAFEVİLERDE MİNYATÜR

13. yüzyılda başlayan Moğol istilası sonucunda İslam minyatür sanatında yeni bir tasvir tarzı ortaya çıkmıştır. İlhanlıların hâkim olduğu bu dönemde yazmalar Çin sanatından etkilenerek resimlenmiştir. Minyatürlerde Uzakdoğu fırça üslubu, özellikle Çin’in Tang dönemi ressamlarından Yan Liben’in figür üslubu uygulanmıştır.

İlhanlılardan sonra Celâyirliler devrinde klasik İslam minyatürü biçimlenmiş, yüzeysel ve dekoratif bir resim üslubu doğmuştur. Cüneyd Nakkaş tarafından konulan bu üslup gelişerek devam etmiştir. Bu üslupta, manzara ve insan figürleri küçük tutulmuş, doğa ayrıntılı olarak yer almıştır. En yetkin örneği de Hâcû- yı Kirmânî’nin Hamse’sinde bulunmaktadır.

İslam minyatür sanatının en önemli örneklerinden birçoğu Timur devleti minyatürcülerine aittir. Devlet adamlarının sanatçıları korumasının buna katkısı büyüktür. Hüseyin Baykara döneminde Herat önemli bir sanat merkezi haline gelmiştir. Bihzad bu dönemde yetişmiş ve minyatürlerinde insan vücudunun çeşitli faaliyet anlarında ortaya koyduğu hareketleri gerçekçi bir resim diliyle anlatmıştır.

"Karakoyunlular ve Akkoyunlular döneminde geliştirilen ve Türkmen üslubu denilen yeni bir tarz doğmuştur. Figürler iribaşlı ve tıknazdır. Tabiat, basit bitkilerle sade bir manzara halinde, açık renkler kullanılarak işlenmiştir. En önemli eser, Nizami, Genceli nin Hamse’sidir." ( Özlem Demir,MİNYATÜR SANATI, )

Safevîler devrinde Sultan Muhammed, Şah Tahmasb, Mir Musavvir, Aga Mirek, Dost Muhammed, Mirza Ali, Abdussamed gibi değerli nakkaşlar yetişmiştir. Şii inancının on iki imamını temsil eden on iki dilimli tâc-ı haydarî giydirilmiş figürler Safevî minyatürlerine has bir özelliktir. Bu dönemde Kazvin’de ortaya çıkan farklı üslupta figürler zariftir, yanaklarına uzanan zülüfler, çekik kaş ve gözler, ince bir boyun ve geniş omuzlar belirgin nitelikleridir.

Özbek minyatürlerinde Bihzad’ın etkisi görülür. Mahmud Müzehhib önemli nakkaşlardandır. Hind minyatürlerinde ise Babürlü hükümdarları için kaleme alınan Babürname, Ekbername adlı eserlerin resimlerinde hükümdarların savaşları, avlanmaları, tören ve eğlenceleri gerçekçi bir yaklaşımla tasvir edilmiş, Cihangir döneminde portre yapımı yayınlaşmıştır. ( Özlem Demir,MİNYATÜR SANATI,)

İlhanlılardan sonra Celâyirliler devrinde klasik İslam minyatürü biçimlenmiş, yüzeysel ve dekoratif bir resim üslubu doğmuştur. Cüneyd Nakkaş tarafından konulan bu üslup gelişerek devam etmiştir. Bu üslupta, manzara ve insan figürleri küçük tutulmuş, doğa ayrıntılı olarak yer almıştır. En yetkin örneği de Hâcû- yı Kirmânî’nin Hamse’sinde bulunmaktadır.

İslam minyatür sanatının en önemli örneklerinden birçoğu Timurlu dönemine aittir. Devlet adamlarının sanatçıları korumasının buna katkısı büyüktür. Hüseyin Baykara döneminde Herat önemli bir sanat merkezi haline gelmiştir. Bihzad bu dönemde yetişmiş ve minyatürlerinde insan vücudunun çeşitli faaliyet anlarında ortaya koyduğu hareketleri gerçekçi bir resim diliyle anlatmıştır. Özlem Demir,Müphem kalmış bir sanat,Minyatür, Özlem Demir,MİNYATÜR SANATI, .)