İstihdam Nedir İstihdam Söz Sanatı

 Osmanlıca yazılışı İstihdām:  إستخدام

İstihdam Sözcüğünün Kökeni ve Anlamı

İstihdam sözcüğü Arapça kökenlidir. Arapçadaki “ hdm “ kökünden gelir. İstihdam sözcüğü ile hizmetli anlamındaki hadama خدم  , hıdmet (hizmet ), hizmet eden,  anlamındaki hâdim ve müstahdem sözcükleri de aynı kökten gelmektedir.

Osmanlıca sözlüklerdeki sözlük anlamları   "hizmet ettirme, hizmetçi olarak çalıştırma, hizmetli çalıştırma " şekillerindedir.

Ekonomide istihdam” bir insanı bir işte, bir görevde kullanma, çalıştırma” anlamındadır. Ancak ekonomik faaliyetlerde kullanılan işçi, teknik eleman, hizmetli çalışan kişilerin sayısı da istihdam etmek olarak ifade edilir. Hatta ülke, şirket veya işyeri bağlamında ekonomik faaliyete dâhil edilen çalışanlar, çalışanların kapasiteyi karşılama oranı olarak da anlaşılır.

İstihdam Söz Sanatı

İstihdam sözcüğü edebiyatta anlamla ilgili söz sanatları için terim bir anlamda da kullanılır. Edebiyatta istihdam “ iki anlamı olan kelimeyi söz içinde iki anlama da gelecek şekilde kullanmak”, " Sözlük yahut mecaz anlamı birden fazla olan bir kelimeyi edebî metinlerde, bu iki anlama da gelecek tarzda kullanma  "  olarak tarif edilir. Bu söz sanatında her iki manaya da uygun kullanılan sözcüğün manalarından birisi gerçek diğeri de mecaz olabilir. Ayrıca her iki mana da yakın anlamıyla kast edilmiş olmalıdır.

Bu yönü ile istihdam söz sanatı tevriye sanatına çok yaklaşır. Tevriye söz sanatında da bir sözcük iki anlama gelecek şekilde kullanılır. Ancak tevriyede uzak ve yakın iki anlamı olan bir kelimenin sadece uzak anlamı kastedilir.  İstihdâm sanatında ise her iki mâna ya da daha fazla anlam birlikte kastedilir."Sanatçılar bu sanata, birisine sitem etmek ya da onu yermek için başvurmuşlardır."

“Avcının sözü de attığı da saçma idi”

Beytinde açıkça istihdam sanatı vardır. Çünkü saçma sözcüğü hem tüfekten çıkan saçma, hem de anlattıkları da saçma sapan sözlerdi anlamına gelecek şekilde kullanılmıştır.

Bahar erdi açıldı sevdiğim hem fasl-ı dey hem gül

Biri sahn-ı gülistandan biri fasl-ı gülistandan   Muallim Naci

Beyitteki açılmak sözcüğü hem gülün açılması, hem sevgilinin soyunması, hem de baharın gelmesi kışın bitmesi manasında kullanılmıştır.