Metin Demirtaş Hayatı Şiirleri
Metin DEMİRTAŞ (1938- )
(d. Antalya Elmalı 17 Mart 1938 / ö. 27 Eylül 2014)
1938'da Antalya'nın Elmalı İlçesine bağlı Akçay köyünde doğdu. İlkokulu köyünde okudu. Antalya Erkek Sanat Enstitüsü, Torna Tesviye Bölümü'nden sonra Ankara Akşam Teknikerlik Okulu Makine Bölümünü bitirdi. [1] Ankara Etlik’te, Ana Tamir Fabrikası'nda tornacı olarak çalışma yaşamına başladı. Torna makinesi başında çalışırken şiirler alakasını kesmiyor, Orhan Veli 'nin, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın, Ahmet Haşim 'in, Faruk Nafiz Çamlıbe 'in, Baudlaıre ve Mallarme'nin Verlaine'in, Paul Valery'nin kimi şiirlerini ezbere biliyordu.
Hayali İstanbul’a gitmekti ve biriktirebildiği bir parayla İstanbul'a gitti.1956. Orada arkadaş olacakları Kemal Burkay’la tanışacaktı. [2] İstanbul’da hukuk yurdunda kalıyordu. 1957-59. Fakat 27 Mayıs'ın ön günlerinde kaldığı Hukuk yurdundan hükümet emriyle topluca çıkarılmışlardı. O günden sonraki İstanbul hayatı bir müddet Kemal Burkay’la birlikte bir gecekonduda yaşamak şeklinde geçecekti. Sol görüşlerle ilgili fikirleri ilk kez aynı evde kaldıkları Kemal Burkay'dan tanımaya başlamış olmalıydı. İlk şiir de Varlık Dergisinde aynı kış yayımlandı.
1960-62. yılları arasında Geceleri ve Cumartesi - Pazar günleri devam ettiği Akşam Tekniker Okulu'na devam etmeye başlamıştı. Bu sırlarda sol görüşlü isimlerle irtibatı sürüyordu. 1962-den sonra askere gitti. Askerlik dönüşü, ODTÜ'deki fizik atölyesi teknisyenliğinde işe başlamıştı. Kendi anılarına göre sosyalist düşünceleri ODTÜ de çalışırken edinmişti.
İlk şiirleri Varlık Dergisi’nde yayımlandıktan sonra İmece, Türk Solu, Yeni Adımlar, Militan, Sanat Emeği, Yansıma dergilerinde [3]de şiirleri yayımlanmaya başlamıştı. Bu dergide yayınlanan şiirleriyle tanınıyor hükümetin ve polisin de dikkatini üzerine çekiyordu.
Bu tarihlerden sonra siyasetin içine ve siyasi faaliyetlerle eylemlere başlayacaktı.[4] ODTÜ de işe başladıktan sonra evlendi ve ilk çocuğu da dünyaya gelmişti. Bu kız çocuğunun adını Tülay koymuşlardı. Siyasi faaliyetlerinde hükümetin ve polisin dikkatini çekecek kadar ileri gidince ODTÜ deki işinden atılmış işsiz kalmıştı.
Kendi kaleminden bu yılları şöyle anlatacaktı. "1967. İş aradım. Bilimsel bir kuruluşun açtığı sınavı kazandım. İşe başladım. Oğlum Nazım doğdu. Ulusal kurtuluş Savaşı’na göndermelerde bulunan bir şiir yazdım. Şiir, Türk Solu gazetesinin Kasım 1967 sayısında yayımlandı. Kovuşturmaya uğradım. Tutuklandım. " Tutuklanmasına neden olan bu şiir, Türk Solu dergisinde yayımlanan Che Guevara ile ilgili bir şiirdi. Bu şiiri dolayısıyla 1967’de TCK’nun 142.maddesine aykırı davranıştan tutuklandı fakat daha sonra aklandı.
12 Mart'ta ve 1988’yılında Türk Solu dergisinde yayımlanan Che Guevara ile ilgili bir şiiri nedeniyle Adana, Ankara’da kısa süreli olarak gözaltında tutulmuştu. Tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmıştı.[5] 1968 yılında yine tutuklanmıştı. Ankara Merkez Cezaevi 9. Koğuş 'da bir müddet hapis yatmıştı. Bu günler içerisinde 'Voltada Bir Türkü', 'Görüşme Yeri' şiirlerini yazdı. Hapisteki hayatı çok uzun sürmemişti. Mahkeme onu serbest bırakacaktı.
Bu esnalarda mesleğine uygun olarak işler arıyor ve çalışıyordu. Sırasıyla, Makine Kimya Endüstrisi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fizik Atölyesi ve Ankara Fen Fakültesi Atom Araştırma Laboratuvarı’nda teknisyen olarak çalışmalarını sürdürecekti. Fakat polisin ve hükümetin gözünde mimlenmişti. 12 Mart'ta uyduruk bir ihbar mektubu bile onun tekrar tutuklanmasına yetecekti. Gözaltına alındıysa da mahkeme onu yeniden serbest bırakacaktı. Tutuklanmalar kovuşturmalar onu bunaltacaktı. 1972 ve 1978 yılları arasındaki süreç onun bunalımlı yıllarıydı. Bu yılları kendi kaleminden şu şekilde anlatmıştır. " 1972-78. Uzun yıllar kitaplardan ve şiirden uzak yaşadım. Oğlum Umut doğdu. Geçim kaygıları ve yaşamın küçük telaşlarında boğuldum. Bunaldım bir yerlere kaçmak istedim. Kaçamadım." [6]
Henüz 42 yaşında iken bacağında kanser çıktı. Bu rahatsızlık sonucu sol bacağı üstten ameliyatla alındı. 1980 Yaşadığı bunalım sonucu bir süre doğduğu yörelere, kırlara çekildi. Bir ara demir atölyesi açtı. Daha sonra Antalya Köy Koop Demir Sera Yapım Atölyesi, Antalya Belediyesi Hurma Şantiyesi’nde Teknisyen teknisyenlik yaptı. 1981 yılında SSK'dan emekli oldu.[7]
"Doğduğum yörelere, çocukluğumun kırlarına çekildim. Anızlara sırtüstü uzanıp geceleri kentlerde görmeyi unuttuğum yıldızları, Samanyolu’nu seyrettim. Göğün derinliklerinden geçen turnaların göçünü izledim. Gece yarıları birden çıkan rüzgârla hışırdayan kavakların geceye savurduğu şarkıları dinledim..." [8]
Yugoslavya - Struga’da her yıl gerçekleştirilen Struga Şiir Akşamları Şenliği’nde Hasan İzzettin Dinamo ve Arif Damar ’la [9] birlikte Türkiye'yi temsil etti. Avustralya Kültür Bakanlığı ve Sidney Türk Halkevi’nin davetlisi olarak, Nazım Hikmet’in 25. Ölüm Yıldönümü Anma Etkinliklerine katıldı. Sydney ve Melbourne’de Nazım’ın son eşi Vera ve Abazha kökenli Fazıl İskender ile Nazım Hikmet ve şiiri üstüne konuşmalar yaptı. Özellikle sol görüşlü çevrelere hitap eden politik şiirler yazan şairin şiirleri değişik dillere çevrildi. Sosyalist çevreler tarafından beğenildi ve destek gördü.[10]
Yeni Toplumcu ve sosyal gerçekçilik çizgilerinde yazan sosyalist görüş çizgisinde yazdığı şiirleri sebebiyle kovuşturmalar geçiren, tutuklu kalan, Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar Derneği ve Antalya Sanatçılar Derneği üyesi olan şair 27 Eylül 2014 tarihinde Antalya'da vefat etti ve Andızlı Mezarlığı’na defnedildi.[11]
“Az ve yalın sözcüklere dayalı, kişisel düşünülerden toplumsal olaylara varan... Keskin bir gözlem gücü, ince bir duyarlık, insana umut ve iyimserlik aşılayan bir söyleyiş biçemi ışığında... “- Refik Durbaş- [12]
“Metin Demirtaş’ta, Attila Josef’in pürüzsüz dikliği gizlidir; Yesenin’in hüzünlü düzlüğü, Karacaoğlan’ın kırışıksız sevdası, Dadaloğlu’nun sönümsüz narası. Ahmet Arif ’in, Enver Gökçe’nin sırdaşı, ses kardeşidir. Lorca inceliğinden, Nâzım direncinden maya taşır..” [13] Nihat Behram
ESERLERİ
· Görüşme Yeri Memleket
· Hazır Ol Kalbim
· Hançer ve Lirik
· Bir Mendil Gökyüzü
· Şiirimsi Nasrettin Hoca Öyküleri
· Tersinden Okunan Masallar
· Çocuklar Kediler Uskumrular
· Hazırol Kalbim - Toplu Şiirler -
· Ve Erenler Böyle Dedi
Kaynakça
[1] https://www.siirakademisi.com/index.php?/site/sair_hayat/529
[2] https://assassin.cs.rpi.edu/~sibel/poetry/poems/metin_demirtas/index.html
[3] https://www.siirakademisi.com/index.php?/site/sair_hayat/529
[4] https://assassin.cs.rpi.edu/~sibel/poetry/poems/metin_demirtas/index.html
[5] https://www.evrensel.net/haber/92858/metin-demirtasin-ardindan
[6] https://assassin.cs.rpi.edu/~sibel/poetry/poems/metin_demirtas/index.html
[7] Akın, Sunay (2005). “Akdeniz Kadar Güzel Bir Şair.” Sabah Gazetesi, 26 Şubat.
[8] https://assassin.cs.rpi.edu/~sibel/poetry/poems/metin_demirtas/index.html
[9] https://www.siirakademisi.com/index.php?/site/sair_hayat/529
[10] Işık, İhsan (2004).Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi. C.1. Ankara: Elvan Yayınları. 576.
[11] ALI AKSAKAL, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/demirtas-metin
[12] https://www.idefix.com/kitap/hazirol-kalbim-metin-demirtas/tanim.asp?sid
[13] Nihat Behram, Toroslar’ın Akdeniz’le Öpüştüğü Yerde Şiirin Bileğitaşı Bir Ömür :” https://haber.sol.org.tr/yazarlar/ Çarşamba, 30 Aralık 2009
