Naki Tezel Türk folkloru, edebiyatı ve masalları ile ilgilenmiş, derlemeler de yapmıştır. Onun en önemli çalışması derlemeleridir. Derlediği masalları Türk Masalları adlı eserinde toparlamış ve bu adla yayınlamıştır.
Naki Tezel edebiyatımızın en önemli Türk Halk Masalları derlemecilerinden bir olarak dikkati çeken bir masal derlemecimizdir. Onun sayesinde pek çok masalarımızı unutulmaktan kurtarılmış, kayda geçmiş ve unutulup kaybolmaktan kurtarmıştır.
Naki Tezel’in en önemli çalışması Türk Masalları adı ile çıkarmış olduğu masal derleme kitabıdır. Eserin ilk baskısında toplam 54 Türk Masalı yer almış ve bu çalışması 2 cilt halinde 1971 yılında Kültür Bakanlığı yayınları tarafından basılmıştır.
Naki Tezel’in Türk Masalları adlı kitabındaki derlediği masallar 1933-1958 yılları arasında, İstanbul ve Ankara başta olmak üzere pek çok yerden derlediği masallardır. Fakat diğer eserlerinde yer alan bu kitabına dahil etmediği masallarda göz önünde bulundurulduğunda Naki Tezel’in derlemiş olduğu masal sayısı daha da artmaktadır.[1] Naki Tezel bu eserini yayımladıktan sonra masal derlemeye devam etmiş toplamda 72 adet masal derlemiştir. [2]
Naki Tezel’in derlediği bu masallar MEB Yüz Temel Eser listesi içerisine dâhil edilmiş [3]öğrenci ve okurlara tavsiye edilmiştir.
Naki Tezel (1915-1980) Kimdir?
Naki Tezel, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görmüş, Öğrenciyken İstanbul Belediyesi İstatistik ve Neşriyat Müdürlüğünde çalışma hayatına atılmıştır. Naki Tezel, masal derleme çalışmalarına Eminönü Halkevi Dil ve Edebiyat Kolundayken başlamış bu yıllarda başlayan masal derleme merakını hayatı boyunca da sürdürmüştür.
Nahiye Müdürlüğü, Kaymakamlık, Basın Yayın Genel Müdürlüğü, İç Basın Müdürlüğü, Ticaret Bakanlığında genel müdür yardımcılığı yaptıktan sonra İş ve İşçi Bulma Genel Müdürlüğü görevinden emekliye ayrılmıştır.
Çeşitli görevlerde bulunurken halk edebiyatı ve masallar derleyen Naki Tezel, edebiyat antolojilerine masal derleyicisi ve yazarı olarak geçmiştir. Yazıları ve derlemelerini Yeni Türk, Halk Bilgisi Haberleri, Varlık, Türk Dili, Hisar, Ulus, Cumhuriyet, Dünya gibi gazete ver dergilerde yayımlamıştır. Derlediği Masalar ve yayımladığı yazılarında Tezel, Tezel Amca, Şerif Halil Paşa , N.T., T,A, gibi adlar kullanarak yayımlamıştır.[4]
Naki Tezel’in 1936-1938 yılları arasında derlediği ve Halk Bilgisi Haberleri Dergisi'nde yayımladığı "İstanbul Masalları" adındaki kitabında ı 72 masal bulunmaktadır.[5]
Naki Tezel masal derlemeleri dışında bilmeceler, fıkralar, maniler de derlemiş, halk hikâyeleri konusunda da çalışmalar yapmıştır.
Masallar derlemelerinin dışında çeşitli halk bilimi dallarında da araştırmaları bulunan Naki Tezel çalıştığı kurumlardan 1971 yılında emekli olmuş, 1980 yılında da vefat etmiştir.
Naki Tezel ve derlediği masallar üzerinde birçok çalışma yapılmıştır. Bunlardan birisi, Ferhat Aslan, Naki Tezel'in İstanbul'dan Derlediği Masallar Kitabıdır. [6] Bir diğer çalışma ise Erva BAĞCI, Naki Tezel’in Türk Masalları Adlı Eserindeki Kahramanların Rollerinin İncelenmesi adlı çalışmasıdır. [7]Bu çalışmada Naki Tezel’in derlediği Türk Masalları kitabındaki 23 masal incelenmiştir.
Naki Tezelin masal ve diğer derlemeleri ile bastırdığı kitaplar şunlardır:
Keloğlan Masalları (1936), İstanbul Masalları (1936), Köroğlu Masalı (1939), Bilmeceler ve Maniler (1941), Altın Tas (1942), Beybörek (1942), Alabalık (1944), Çocuk Masalları (1944), Altın Araba (1944), Peri Kızı (1945), Yeşil Kuş (1945), Elmas İşlemeli Kılıç (1946), Konuşan Kaval (1946), Seksen Göz (1946), Şamdan Kız (1946), Kırk Kardeş (1949), Fatma Nine (1950), Altın Bülbül (1953), Küçük Sultanın Güvercini (1953), Liman Kız (1955), Talih Kuşu (1960), Korkusuz Sultan (1961), Kayıp Sultan (1962), Türk Halk Bilmeceleri (1969), Türkiye Folklor ve Etnografya Kılavuzu (1969), Türk Masalları (2 cilt - 1971). [8]
İLGİLİ LİNKLER VE MASALLAR
Naki Tezel Kimdir ve Türk Masalları Kitabı Hakkında
Yedi Başlı Ejderha Masalı Oku Naki Tezel Türk Masalları
Türk Masalları Naki Tezel - Kırk Arap Masalı
Naki Tezel Hayatı Eserleri Masalcılığı
Binbir Gece Masalları Hakkında Tarihçe Konuları Etkileri
Binbir Gece Masalları Şehrazat ve Şehriyar Öyküsü
Naki Tezel Kimdir ve Türk Masalları Kitabı Hakkında
Tanrıların Masalları Hakkında ve Özet Michael Köhlemeier Hayatı
Türk Masalları Naki Tezel - Kırk Arap Masalı
Büyülenmiş Genç Adam İle Balıkların Öyküsü Binbir Gece Masalları
[1] https://edebiyataski.wordpress.com/tag/naki-tezel-turk-masallari-kultur-bakanligi-masal/
[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/turk-masallari-naki-tezel-kirk-arap-masali/84537
[3] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/yesil-kus-masali-naki-tezel/84548
[4] Dr Aslllan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yyaınları Ankara, 2005
[5] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/yesil-kus-masali-naki-tezel/84548
[6] https://www.haberler.com/naki-tezel-in-istanbul-dan-derledigi-masallar-kitabi-4445199-haberi/
[7] Erva BAĞCI, Naki Tezelin Türk Masalları Adlı Eserindeki Kahramanların Rollerinin İncelenmesi Sosyal Bilimler Dergisi (Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü), 2011; 9(1):221-244
[8] https://hazax-egitim.tr.gg/Naki-Tezel-Turk-Masallari.htm