Redd-i matla Nedir ve Örnekleri
Redd-i matla Nedir ve Örnekleri
Osmanlıca yazılışı matla' : مطلع
Osmanlıca yazılışı Redd : رد
Osmanlıca yazılışı Redd-i matla : مطلع رد
Redd : رد - sözcüğü ise sözlüklerde: geri döndürmek, kabul etmemek, çevirmek, def etmek. Bir şeyin karşılığını icra etmek anlamlarıyla tarif edilir.
Matla’ sözcüğü Arapça kökenlidir. Ve sözlüklerdeki anlamları: tulü' edecek, doğacak yer. Güneş ve şâir yıldızların doğması. Edebiyatta ise terim anlamıyla kasîde veya gazelin kafiyeli olan ilk beytine denmektedir.
Şu halde Redd-i matla, matla’ geri çevirmek, matal’ reddetmek, matla’ geri döndürmek anlamlarına gelir.
Bir gazelin matla beytinde geçen bir veya iki dizeyi, gazelin sonunda tekrarlamaya denir.
Redd-i matla edebî sanatlardan biri olarak kabul edilmiş daha ziyade gazel türündeki şiirlerde kullanılmıştır.
Bu söz sanatı gazelin ilk beyti olan matla beytindeki mısralardan birinin gazelin son beyti olan makta beytinin ikinci mısraında tekrarlanması yapılır. “Şairler bazen matla mısralarından birini gazelin sonunda tekrarlarlar. Buna redd-i matla denir.”
Redd-i matla özellikle Divan edebiyatının son dönemlerinde uygulanmaya başlayan bir yöntem olduğundan özellikle 19 asırda daha sık kullanılmıştır.[1] “Nedîm'in bir gazelinde de güzel bir redd-i matla örneği vardır: ( bkz Matla Beyti Redd-i Matla Hüsn-i Matla Musarra Nedir Örnekler)
Bir şeker handeyle bezm-i şevka câm ettin beni
Nîm sun peymâneyi sâkî tamâm ettin beni Matla beyti:
Böyle ser-mest ü harâb etme Nedîm-i zârını
Nîm sun peymâneyi sakî tamâm ettin beni Redd-i matla
Gel ey zarîf ü serv-i gül-endâm kandasın Matla beyti:
Sensiz gönülde kalmadı ârâm kandasın
Her gece Şeyhî âh eder eydür bu mısra΄ı
Gel ey zarîf ü serv-i gül-endâm kandasın Şeyhi Redd-i matla
Hem kadeh hem bâde hem bir şûh sâkidür gönül Matla beyti:
Ehl-i aşkun hâsılı sâhib-mezâkıdur gönül
Etse Nef΄î n’ola ger gönlüyle dâim bezm-i hâs
Hem kadeh hem bâde hem bir şûh sâkidür gönül Nefi Redd-i matla
Her kaçan şi΄r okusam ol hadd-i gül-gûn üstüne Matla beyti:
Dil-berün derler okursın yine efsûn üstüne
Ey Necâtî al kâgıd üzre yazar hûblar
Her kaçan şi΄r okusam ol hadd-i gül-gûn üstüne Necati [2]
Beyit Nedir Azade Müfred Şah Beyit Matla Makta Metali Berceste
Matla Beyti Redd-i Matla Hüsn-i matla Musarra Nedir Örnekler
Mısra Azade Berceste Beyit Nedir ve Seçkin Örnekleri
Azade Mısra Nedir ve Örnekleri
Berceste Nedir. Mısra-ı Berceste Beyt-i Berceste Örnekler
Makta Nedir Makta Beyti Hüsn - i Makta Örnekler
Hüsn -i Makta Matla Ve Makta Nedir
KAYNAKÇA
[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/matla-beyti-redd-i-matla-husn-i-matla-musarra-nedir-ornekler/100950
[2]http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/sener_demirel_divan_siirinde_reddi_matla.pdf
