Kategoriler EDEBİYAT Edebiyat Terimleri MazmunlarAzade Mısra Nedir ve Örnekleri

Azade Mısra Nedir ve Örnekleri

07.07.2015

AZADE MISRA

Osmanlıca yazılışı âzâde : آزاده

Azade Farsça kökenlidir. Sözlülerdeki manası ise : “Bağlardan kurtulmuş. Serbest. Kayıtsız. Hür. Sâlim. Müberrâ.” [1]Şekillerindedir.

Azad ise terk edilmiş, hür bırakılmış, özgür anlamlarına gelir. Azad etmek ise kölelikten kurtulmak anlamındadır.

Edebiyatta ise azade mısra terim anlamıyla diğer mısralara bağımlı olmaktan kurtulmuş ve tek mısra anlamına gelmektedir.

Sözlükteki tarifi: Başlıbaşına manası bulunan mısra. (Osmanlıca'da yazılışı: mısrâ-i âzâde) şeklindedir. Böyle mısralar tam bir mana ifade edip diğer mısraya ihtiyaç duymadan anlattığını anlatmayı başaran mısralardır. Bu mısralarda mana bir mısraya sığmış ve bu mısra bağımsız kalmış yani azade olmuş [2]yani kurtulmuş, serbest anlamlarına gelir.

Örneğin :

“Neler çeker bu gönül söylesem şikâyet olur" Şeyhülislam Yahya

Azade mısra tek bir mısra şeklinde de olabildiiği gibi bir şiirin içindeki bir veya bir kaç mısra da azade mısra örneği olabilir.

Muallim Naci azade mısrayı : “ Her biri bir başka söz değerinde olan mısralara denir “ diye tarif etmiştir. Azade mısranın bir hükmü, kesit ve öz bir düşünceyi tek mısra içinde ifade eden mısra olarak tarif etmek doğru olacaktır.

Belkide şiirsel nitelikteki bir özdeyişin tek mısraya sığan bütünüdür demek te mümkündür.

Bir çok kişi azade mısrayı tek bir şiir olarak düşünür. Halbuki azade mısra gazel kaside gibi bir şiirin içindeki mısralardan biridir. Azade mısranın farkı şiir içindeki diğer mısralardan farklı olarak anlamı tek mısraya sığdıran mısra demektir.

Fakat bu tip mısralar tek bir mısra olarak bir yere yazılabilir. Örneğin II.Mahmut’un hekimbaşının dükkanın tabelasında

“ Ne ararsan bulunur derde devadan gayri “ mısraı yazılıymış. [3]

Hamiyetli ağa çoktur, hamiyetten eser yoktur Edip Bey

Yukarıdaki örnekler bir şiir içinde olmayıp tek mısradan oluşan tek mısralık mısralardır. Buna mukabil azade mısra bir nazım türünün içindeki mısralardan bir mısra da olabildiği gibi bir beyiti oluşturan her iki mısra da ayrı ayarı azade mısra olabilir

Ahbab ile muhabbet hazlara lezzet imiş

Mağrur olana rağbet şeytana hürmet imiş ( Şahamettin Kuzucular )

Veyahutta bir şiir içinde tek bir mısra böyle bir özellik gösterebilir.

Hayâlinden gelür gam hâtıra cânâneden gelmez
Sitem hep âşinâlardan gelür bîgâneden gelmez Nabi

“Miyân-ı güft ü gûda bed-meniş îhâm eder kubhun
Şecaat arz ederken merd-i kıbti sirkatin söyler" Koca Ragıp Paşa

Çingenenin yiğidi kendini överken hırsızlık yaptığını anlatmış olur.

Ziya Paşa'nın meşhur şiirindeki şu dizeler birer güzel azade mısra örneklerdir

Zedüş-i palan vursan eşek yine eşektir

Nush ile usalnmayanın hakkı kötektir.

Neler yapmadık bu vatan için:

Kimimiz öldük, kimimiz nutuk çektik ( Orhan Veli)

İLGİLİ BAŞLIKLAR LİNKLERİMİZ

Mısra Azade Berceste Beyit Nedir ve Seçkin Örnekleri