Yazıda “ Şemsettin-Sami’nin – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat ”   romanı hakkında bilgiler, romanının özeti,  romanın konusu, ana fikri,  romanın kahramanları, romanın olay örgüsü,  romanın yazarı,  “Şemsettin-Sami’nin – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”  hakkında bilgiler “Şemsettin-Sami’nin – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat “   romanın şahıs kadrosu  yazarın diğer romanları, “Şemsettin-Sami’nin – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat  “   adlı eserden alıntılar yer alır.  Eser hakkında yorumlar,  romanın anlatım tekniği, yazarın bakış açısı, romanın tekniği, romanın türü, çevrildiği diller, eserin basım yılı, basım hikâyesi, yazar ve eseri arasındaki, eserle yazarın biyografisi arasındaki alakalar incelenmiştir.

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat ve   Şemsettin-Sami Hakkında Bilgiler

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat,  Şemsettin-Sami’nin 'nin  il kez 1872[1] yılında yazmaya başladığı ve 1873 yılı ortalarına kadar bölüm bölüm  Hadika Gazetesinde tefrika ettiği  bir romanıdır. Roman tefrika edildikten sonra 1875 yılında kitap halinde Osmanlıca olarak basılmış, ilk telif Türk romanı olarak da edebiyat tarihine geçmiştir. 

 Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat,   Türk edebiyatında yazılmış ilk yerli roman olma özeliğini de taşımaktadır. Bilindiği gibi Tanzimat döneminde ilk önce çeviri romanlar Türk edebiyatına girmiş , Şemsettin-Sami’ [2] Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı romanı ile çeviri ve adapte olmayan konusu özgün ve yerli olan ilk romanı yazan Türk romancısı[3] olmak şerefine de nail olmuştur. ( bkz /adaptasyon-adapte-uyarlama-adapte-eser-nedir/)

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat,   1872 yılının Kasım ayından 1873 yılının ortalarına kadar Hadikat Gazetesinde tefrika edilmiş, daha sonra da Osmanlıca olarak basılmıştır.  Kitabın Latin harfleriyle yapılan ilk baskısı ise 1964 yılında gerçekleşmiştir. Romantizmin etkisi ile yazılmış bu roman konusu itibari ile özgün olmakla birlikte Kerem ile Aslı gibi facia ile biten bir aşk öyküsünü işlemesi yönü ile aşk konulu halk hikâyelerimizi de andırmış, kitabın adı da iki kahramanının adını taşımıştır.  Türk halkının aşina olduğu ve sevdiği bir konuya sahip olan Talat ve Fitnat’ın aşkları anlamına gelen Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat kendi dönemini göre oldukça sade bir dille yazılmıştır. Bu nedenle Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat hem Tanzimat-Donemi  hem de Türk edebiyatının ilk yerli modern romanı olarak kabul edilir.

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Şemsettin Sami'nin ilk ve tek romanı olmakla birlikte Ahmet Midhat Efendi ve Namık Kemal’e öncülük etmesi, Türk edebiyatın ilk telif romanı olması, Türk Edebiyatında ilk roman olması, yazarı Şemsettin Sami'nin ilk Türk romancısı olmasını sağlaması bakımlarından önem kazanmaktadır.

Eser konu içerik yönünden bir anlamda ilk modern ve yerli tiyatro örneğimiz olan İbrahim Şinasi’nin , Şair-Evlenmesi-   adlı  modern anlamda yazılmış telif oyununa benzemektedir. Şair Evlenmesi'nde de görücü usülde evlenmek konusu işlenmiştir. Lakin şair evlenmesi komedi konulu iken Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, trajik bir sonla biter. 

KONUSU

Fıtnat'ı  cumbada görüp aşık olan Talat, Fıtnat ile görüşemeyince kadın kılığın girip onunla buluşur ve evlenmeye karar verirler. Fakat Fitnat'ın üvey babası ile nakış hocasının başka planları vardır. Aşıkların evlenmesi için önemli bir mani çıkar.  Üstelik Fitnat, yanlışlıkla hiç görmediği öz babası ile evlendirilmiştir.

ŞAHIS KADROSU

Fitnat: Küçük yaşta annesini kaybetmiş öz babasını bile göremeden üvey babası Hacı Mustafa tarafından büyütülmüştür.  Talat’a âşık olduğu halde görücü usulü ve yanlışlıkla öz babası ile evlendirilir.  

Talat: Annesini babasını kaybetmiş bir resmi kurumda çalışan herkesin sevdiği kibar ve nazik bir delikanlıdır. Fitnat’ı cumbada görüp âşık olmuş onun ile de evlenmeye çalışmaktadır.

Hacı Mustafa: Fitnat’ ı büyüten aksi bir üvey babadır. Fitnat'ı sevdiği genç olan Talat ile değil, görücü usulü ile yaşlı bir adamla evlendirmeye çalışır.  

Zekiye Hanım: Fitnat'ın annesi, Fitnat hamile iken kocasından ayrılmış Hacı Mustafa ile evlenmiştir

Ali Bey : Fitnat'ın öz babasıdır. Görücü usulü ve bilmeden öz kızı Fitnat ile evlenir.

Şerife Kadın: Fitnat'ın nakış, Hacı Baba ve Ali Bey’in akıl hocasıdır. Tüm sorunlar onun yüzünden çıkar.

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Roman Özeti

Talat, 18- 19 yaşlarında bir dairede çalışan akıllı, uslu, kibar, herkes tarafından sevilen bir gençtir. Talat'ın babası ise Rıfat Bey o küçükken ölmüş, bir müddet sonra annesi Saliha hanım da vefat etmiştir. Fitnat Hanımın üvey babası Hacı Baba’nın da küçük bir dükkanı vardır ve Hacı Mustafa adlı bu adam da bu dükkanda tütün satmaktadır.

 Talat bir gün tütün almak için Hacı Baba'nın dükkanına gitmiş, dükkana girerken ve çıkarken cumbada oturan Hacı Baba'nın üvey kızı Fitnat'ı görmüştür.

Fitnat, annesini kaybetmiş, asıl babasını tanımayan Hacı Baba'nın üvey kızıdır. Fitnat'ın annesi Fitnat'A hamileyken kocasını terk edip, Hacı Mustafa ile evlenmiş; ama birkaç yıl sonra da ölmüştür. Bu yüzden Fitnat asıl babasını görmemiştir.

Hacı Mustafa, huysuz bir adamdır ve üvey kızı Fitnat'ı hiçbir yere bırakmayarak herkesten kıskanan bir adamdır.  Fitnat ile konuşmaya çalışan Talat, Fitnat ile konuşmayı başaramaz. Fıtnat’a ulaşmak isteyen Talat,  Şerife Kadın diye birinin Fıtnat’a dikiş nakış dersi verdiğini öğrenir. Bu arada Fitnat hakkında da epey bilgi toplamıştır. Fitnat'ın annesi Fitnat daha bebekken ölmüş ve kızı Fıtnat’ı Hacı Baba'ya emanet etmiştir. Hacı baba,  laftan, sözden korumak ve emanete hale gelmesini istemeyerek okul u bitirdikten sonra Fıtnat’ı eve kapatmış,  gözlerden uzak tutmuştur.

Bunun üzerine Talat, kadın kılığına girerek Şerife Hanım’dan ders alma bahanesi ile Fitnat ile konuşmayı başarır. Kadın kılığındaki Talat, kendisini Talat'ın kız kardeşi olarak tanıtıp, Fitnat'ın da kendisini sevdiğini öğrenir. Bunun üzerine Talat, kadın kılığına girerek ve kendisini Ragibe  olarak tanıtıp her gün Fitnat'ın yanına gidip gelmeye başlar.

Fakat Fitnat'ın nakış hocası Şerife Kadının Fitnat ile ilgili farklı bir planı vardır. Şerife Kadın, Üsküdar’da bir konak sahibi,  zengin, dul hizmetçileri, atları olan Ali Bey ile Fıtnat’ı evlendirmeyi düşünmektedir. Şerife Kadın bu planını Fitnat'ın ailesine de söylemiş Hacı Baba da bu teklifi kabul etmiştir. Hacı Baba ile Şerife kadın bir plan kurup Ali Bey’i nikaha çağırırlar. Ali Bey perde arkasındaki kişiyi Fitnat zannederek nikahlısı olarak kabul ettiğini bildirir. Oysaki perde arakasına, Fitnat'ın yerine başka bir kız yerleştirmişler ve o kız da nikahı kabul ettiğini bildirmiştir. İmam da yanlış bir şey sezemediğinden bu nikahı kıymıştır.  Böylece  Fitnat haberi bile olmadan evlendirilmiş olur.

Şerife Kadın bu planını Fıtnat’a da açıklar. Bunun üzerine Fitnat,  üzüntüsünden eriyip akmaya başlar. Yaşlı bir adam olan Ali Bey ile evlenmek istemez. Hatta bu durumu Talat'ın kız kardeşi olarak bildiği Ragibe ‘ye de anlatır. Bunun üzerine Talat üzerindeki kılığı çıkarıp olanı biteni izah eder. Bunun üzerine. Talat ile Fitnat eğer evlenemeyecek olurlarsa intihar etmek üzere and içerler.

Şerife Kadın,  bunun üzerine başka bir plan yapar.  Bir hile ile Fitnat ile Ali Beyi nikahlar. Hacı Baba üvey kızının güzelliğinin kaybolacağını düşünerek kızını Ali Bey'e vermekten vazgeçmiş gibi davranır. Yazlığa gideceğiz diye Fitnat'ı kandırıp Üsküdar'daki köşke doğru giderler. Fitnat arkadaki at arabalarında havluların asılı olduğunu görür. Bu havlular düğün geleneğidir ve Ali Bey ile evlendirilmiş olduğunu da anlar.

Düğünden sonra Fitnat, Ali bey’e teslim olmaz. Boğuşma esnasında Ali Bey, Fitnat'ın boğazındaki muskayı koparır. Ali Bey bu muskayı tanımış eline alarak başka odada muskayı okumuştur. Bu muskayı okuyunca Ali Bey Fıtnat’ın öz kızı olduğunu anlar.

Ali Bey, tekrar Fıtnat’ın odasına döndüğünde Fıtnat intihar etmiştir. Bu sırada Talat da gelmiş, Fıtnat’ı kanlar içinde görünce o da kendi canına kıymıştır. Olanlar yüzünden şoka giren Ali Bey de bir müddet sonra ölür.