(1909 - 26 Haziran 1983): Trabzonlu  Şair, yazar.

 

Yusuf Ahıskalı, Trabzon'da doğdu. Ailesi Gürcistan’dan Trabzon’a göçmüş olan Ahıska Türklerindendir. Aile o yüzden bu soyadını almıştır. Baba adı Beşikçi Mehmet, ana adı ise Mahbube’dir. [1]Annesi hafız olan Yusuf Ahıskalı’nın ailesi  Trabzon’un Ruslar tarafından işgal edilmesi tehlikesi üzerine ile Sinop’a göçmüş I. Dünya Savaşından sonra yeniden Trabzon’a dönmüştür.

 

Or­taöğrenimini İstanbul’da Ticaret Lisesi'nde, yükseköğrenimini Yüksek Ticaret Okulu konsolosluk bölümünde  tamamlamıştır. 1934. Yükseköğreniminden sonra   1938 yılına kadar güm­rük  müfettiş olarak çalışmıştır. 1938 yılında memuriyetten istifa eder.[2] İstifa ettikten sonra kendini tamamen edebiyata vermiştir. İstanbul’da ORHAN VELİ  , SABAHATTİN ALİ, ABİDİN DİNO ,Sait Faik, Bedri Rahmi  ile tanışmış ve edebiyat dünyasına adım atmıştır. Abidin Dino ile Ses dergisini çıkarmaya başlar.  

 

İlk yazılarını Trabzon'da çıkan Hak gazetesinde  “Çağlayan”  takma adıyla yayınlar.[3] Ahıskalı, 1938' de Ses dergisini çıkarmış, Ses dergisi fasılalarla yayın hayatına devam etmiştir.[4] Ses (5 sayı, 1938; 10 sayı, 1945; 11 sayı, 1948S dergisini ( Sanat-Edebiyat-Sosyoloji ) çıkarmış bu dergide sadece edipler değil ressamlar da yazılarını yayımlamıştır. Daha sonra yönetimindeki haftalık Ses, Yeni Ses (1946-52), Güleryüz (1960) dergilerinde 1940 ku­şağının belli kalemleriyle birlikte yazılarını yayımlamaya devam etmiştir. SES dergisinin yazar kadrosunda Abidin Dino, Faik Bercmen, Fikret Adil, İhsan Altay, Naci Devrim, Naci Sadullahi, Sabiha Zekeriya Sertel ve Suphi Nuri İleri; şair kadrosunda Arif Dino, Asaf Halet Çelebi, Bedri Rahmi, İlhan Berk gibi Sosyalist yazar ve şairler vardır.

 

Ses Dergisinde kısa öyküleri yayımlanmış daha sonra bu öykülerini bir kitap haline getirmiştir. Ses dergisi zaman zaman kapanmış  ama  Yeni Ses  Dergisi adı ile yeniden  (25 sayı, 1939-1941; 2 sayı 1948; 2 sayı 1950),  olarak  yayımlanmıştır.  

 

1942 yılında  Arkadaş Yayınevini kurmuş, Vatan Gazetesinde tiyatro eleştirileri yazmıştır. 1944 yılında Yenises Neşriyatını kurarak eserlerini basmaya başlar.  1946 yılında CHP den istifa ederek Sosyalist Parti’ye üye olur.  Ses ve Yeni Ses dergileri bu yıllar arasında Sosyalist  Parti’nin yayın organı olmuştur.

Türkiye Sosyalist Partisi üyesi  olan Ahıskalı; Komünizm faaliyetlerinden dolayı  dört ay hapis yatar.[5]1951 de bir yazısından dolayı yine tutuklanır ve dört buçuk ay daha hapis yatar[6] 1951 yılında Ses dergisinin son sayısı çıkar.  Haziran 1941'de bu dergiyi Salah Birsel'e devreder ve 1941'de Yeni SES'in son sayısı çıkar.[7]

 

1953 yılında bu defa Güleryüz adlı dergiyi çıkarmaya başlamıştır. Güleryüz’de zaman zaman kapanmış son sayısını 1960 ta yayınlamıştır. Böylece Ahıskalı’nın 22 yıllık dergicilik hayatı da sona erer.

 

1960 yılında Mete Matbaasını kurar. 1980 yıllarında Parkinson hastalığına yakalanan yazar, tedavi için Bulgaristan’a davetli gitmiş,  birkaç hafta kaldıktan sonra dönmüştür. [8] 1983 yılında kalp krizi geçirerek İstanbul Menekşe’deki evinde vefat etmiştir.

 

Yusuf Ahıskalı'nın öykü ve şiirleri dışında iki tane de piyesi bulunmaktadır. Mürşit ismini taşıyan ilk piyesi 1960 yılında haftalık olarak çıkan Güleryüz gazetesinin 6 ile 9. sayılarında yayımlanmış olup ayrıca kitap olarak basılmamıştır.

 

Şiirleri:

 

 Hitabe (1945), Kazın Ayağı (1946), Keçi Ayaklı İlâh Pan (1952; 2. bs., Keçi Ayaklı Tanrı Pan ve Yeni Bir Dünya, 1966), İstanbul Destanı (1953), Hapishanelerin Destanı (1957), Mevsimler (1959), Estek Köstek (1963), Rubailer (1968), İki Kuşak (Y. Yazıcı ile, 1969), Duvarların Ötesi (1975), Şiirlerle Nasrettin Hoca (1976).

 

Hikâyeleri:

Bizden İyileri (1940), Kocakarının İki Oğlu (1944), Yedeksubayın Aşkı (1944), Bonnard'ın Tablocuğu (1960), Bunalım (1972).

 

Oyunları:

Mürşit (1960. Bu oyun Necip F. Kısakürek'e karşı yazılmıştır), Kakabu (1972).

 

Diğer eserleri:

 Sosyalizmin Gelişme Yılı 1946 (1968), Yeni İnsanlık Bilim ve Bildirisi (1970), Savaş Çocukları (Çocuk kitabı, 1979).[9]

 

 

BİR ŞİİR YAZMAK İSTİYORUM

 

I

 

Bir şiir yazmak istiyorum
Yanaşılan aşk isteği ile
İmgeler pırıl pırıl
Gök yüzünce geniş
Gerçekler dolu.

Budanmış bir ağaçtan
Fışkıran dallar gibi..
Direnci yoğunlaşan
Bir devrimi andıran..

 

II

 

Batmış imparatorlukların
haritalarda yayılışı gibi
Durgun bağırsaklarımla
Ölüme desem de merhaba..

Hırsızlık yapıyorum doğadan böylece.
Yaş yetmişi geçince.

 

III

 

Ölüm için de olsa
Ve bileğinde güç varsa
Yoksa şiir yazmak yerine
Ölümün kendisi gelir insana.

 

IV

 

Sahibi mi var evrenin
Ya da bu yurt ve yörenin?
Şiire özlemliğim sahiplikse
O zaman yaşama boyu eğerim.

 

V

 

İşte böylece romantik bir yaşantı
Ve sıcak yaz akşamında
Yaprak kıpırdamazken
Ay ışığı serinlik verir insana
Anılar canlanır
Serilir insan şiirin içine

 

VI

 

Yiter görünüm
Hasta bakıcı giyimli melekler
çevrende dört döner
İnsanlardan uzak
Verdikleri için keder.
Tek şarkılarıdır insanın
Tüm geçmişiyle koro olmuş
Kulaklarımda öter.

 

Yazko Edebiyat sayı 35

 

KAYNAKÇA 

 

[1] Mustafa Ali, 1940 kuşağından unutulmuş bir edebiyatçı: Yusuf Ahıskalı Kıyı Dergisi, 1996 Aralık; sayı 129 (sayfa: 13-20)

[2] Mustafa Ali, 1940 kuşağından unutulmuş bir edebiyatçı: Yusuf Ahıskalı Kıyı Dergisi, 1996 Aralık; sayı 129 (sayfa: 13-20)

[3] Türker Acaroğlu (Yazko-Somut, 8 Temmuz 1983), 

[4] Dr Aslan Tekin ,Edebyatımızda İsimler,Elips Yayınları Ank. 2005, shf 15

[5] Şükran KURDAKUL, (Şairler ve Yazarlar Sözlüğü).

[6] Mustafa Ali,  agy. 1940

[7] DR. NAZLI MEMİŞ BAYTİMUR http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yusuf-ahiskali

[8] Mustafa Ali,  agy. 1940

[9] Dr Aslan Tekin ,Edebyatımızda İsimler,Elips Yayınları Ank. 2005, shf 15