Ali Rıza Seyfi edebiyat tarihçisi, romancı, yazar, denizci, araştırmacı ve şair

 

1880 yılında İstanbul Kasımpaşa Zindanarkası Mahallesi’nde doğdu. [1] Ancak denizci olan babasının görevi dolayısıyla Gemlik'e yerleşti. Babası Mehmet Seyfi Bey, 1892’de Gemlik Tersanesi komutanı olmuştu. [2]Aile üyeleri atadan gelen denizcilik mesleğini yapıyordu. Sekiz çocuklu ailenin hemen hemen bütün fertleri denizciydi. Babası edebiyata ilgisi olan bir denizciydi. Arap ve Acem edebiyatlarına, tasavvufa ve dine   meraklı bir subaydı. [3] 

 

Bu vesile edebiyat ve denizcilik alanında babasının ve atalarının izinden gitti. 1892 yılında Heybeliada'daki Mekteb-i Bahriye'ye  devam etmeye başladı. Bu okulda edebiyat ile  ilgilendi. Namık Kemal'in ve Ziya Paşa'nın fikirlerinden etkilendi. Tanzimatçı düşüncelere sahip oldu.

 

Osmanlı'nın içinde bulunduğu meselelere ilgi duymaya başladı.  Bu okulda İyi derecede İngilizce öğrendi. Okuldaki hocası İttihat ve Terakki Cemiyetinin üyesi Saffet Bey'in Türkçülük düşüncelerinin [4] etkisinde kalarak Türkçü oldu. Okul yıllarında gazete çıkarıyor, şiir ve edebiyat münakaşalarına katılıyordu.

 

Mezun olduktan sonra deniz subayı olarak Osmanlı Devletinin değişik yerlerinde görev yaptı. Ali Rıza Bey, Bahire Hanım’la (öl. 24 Ekim 1989)  da evlendi. Bu evlilikten Betül, Payidar ve Turan isimli üç çocuğu oldu. İttihatçı hocası Saffet Bey’le olan yakın ilişkisi, okul yıllarında yürüttüğü bazı faaliyetler onun askerlik mesleğinde rahat edememesine neden oldu.1909 yılında yüzbaşı iken emekli oldu.

Kendisini edebiyata vermek istedi. Yeni Tasvîr-i Efkâr gazetesinde yazıları çıktı. Bu dönemde vatan ve millet duygularını ön plâna çıkartan, Türk halkının direniş gücünü arttırmaya yönelik yazılar ve şiirler yazdı.

 

İstanbul’un işgali üzerine Anadolu’ya geçti. Matbuat umum müdürlüğünde çalıştı. Cumhuriyetin ilanından sonra tekrar İstanbul’a döndü  1926 dan sonra bir müddet İstanbul ticaret odasında çalıştı.[5] Ali Rıza Bey, Mustafa Kemal’in dostluğunu kazanmak için, Gazi ve İnkılâp (1933), Kurtuluş ve Kurtuluş Savaşı (1934) gibi kitaplarının yanı sıra onlarca makale yazdı buna rağmen Atatürk’ün gözüne girmeyi başaramadı. [6]Mustafa Kemal’in vefatından sonra  dostu Rauf Orbay’ın sayesinde Ziraat Ataşesi olarak İngiltere’ye gitti.  1946 Demokrat Parti iktidarında  Türkiye’ye yapılan Marşal Plânları çerçevesinde Amerikan yanlısı göründü ve Ankara’daki bir radar istasyonunda çalışmaya başladı. Amerikan Post gazetesinde  yazıları çıktı. Fakat Ali Rıza Bey’in sağlığı bozulmaya başlamıştı, 14 Nisan 1958’de, vefaat etti.  İstanbul Erenköy Sahra-yı Cedit kabristanına defnedildi.[7]

 

Yazı ve şiirlerinde Ali Rıza imzasını kullandı. Şiirleri romanları ve denizcilik tarihi araştırmaları ile tanındı.

 

• Refik Halit Karay Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri
• Halide Edip Adıvar Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği
• Halide Nusret'in Hayatı ve Edebi Kişiliği
• Hüseyin Rahmi Gürpınar, Romancılığı ve Hayatı
• Yakup Kadri Hayatı Edebi Yönü Eserleri
• Falih Rıfkı Atay Hayatı Eserleri Edebi Yönü Çankaya Özeti
• Ruşen Eşref Ünaydın Hayatı Edebi Yönü Eserleri
• Reşat Nuri Güntekin Hayatı Edebi kişiliği Eserleri
• İbrahim Alaaddin Gövsa Hayatı

 

KAYNAKÇA 

 

• [1] Osman YILDIZ, ALİ RIZA SEYFİ SEYFİOĞLU, https://dergipark.ulakbim.gov.tr/tubar/article/view
• [2] Osman YILDIZ, ALİ RIZA SEYFİ SEYFİOĞLU, https://dergipark.ulakbim.gov.tr/tubar/article/view
• [3] Saadeddin Nüzhet ERGUN: Türk Şairleri, 1936, s. 455.
• [4] Osman Nuri ERGİN: Türkiye Maarif Tarihi, C. 1-2, Eser Mat., İst., 1977, s. 434.
• [5] Dr Aslan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ank. 2005, sh. 49
• [6] Osman YILDIZ, ALİ RIZA SEYFİ SEYFİOĞLU, https://dergipark.ulakbim.gov.tr/tubar/article/view
• [7] Osman YILDIZ, ALİ RIZA SEYFİ SEYFİOĞLU, https://dergipark.ulakbim.gov.tr/tubar/article/view

 

Üye olarak ESA şairi ve yazarı olabilir, yazılara katkıda bulunabilirsiniz.