Çağdaş Türk Minyatür ve Minyatürcüleri
ÇAĞDAŞ TÜRK MİNYATÜRÜ VE MİNYATÜRCÜLERİ
Minyatür yerini yavaş yavaş bildiğimiz anlamda çağdaş Resim Sanatına bırakmaya başladı. Ama batıda olduğu gibi ülkemizde de geleneksel bir Sanat olarak varlığını sürdürmektedir. Birkaç Yüzyıllık kesintiden sonra Prof.Dr. Süheyl Ünver'in çabalarıyla tekrar gün yüzüne çıkmış Miyatür Sanatı günümüzde Günseli Kato, Nusret Çolpan, Gülbün Mesera, Gülçin Anmaç, Ayla Renda, ve yetişmekte olan birçok genç sanatçı tarafından icra edilmektedir. Minyatür resmin çok güzel anlatıldığı bir sanattır. Ve bu sanat tüm dünyada yaygınlaşmıştı
Ord.Prof.Dr.Süheyl Ünver
(d. 1898, İstanbul, ö. 1986, İstanbul), Türk yazar ve doktor.
Darülfünun Tıp Fakültesi'ni bitirdi (1920). Gureba ve Haseki hastanelerinde çalıştı, Sanayi Mektebi'nde asistanlık yaptı. Yurtdışında ihtisas yaptı. İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü'nü kurdu, Güzel Sanatlar Akademisi hocalığı yaptı. 1939'da profesör, 1954'de ordinaryus profesör oldu. 1967'de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde Tıp Tarihi ve Deontoloji kürsüsünü kurdu. 1973'de emekli oldu, 1986'da öldü
'Herkesin bir mesleği, bir de meşgalesi olmalı. O meşgale bütün kültürümüzdür' diyen Süheyl Ünver Arapça, Farsça, Fransızca biliyor; ney çalıyor;Ebru ,Tezhip ,Minyatür ve Hat sanatıyla uğraşıyor; Türk kültürünün bütün yönleriyle ilgileniyordu
Kültürümüzün kayıp hazinelerini keşfetmek için çalışarak değerlendiren, duyduğu ve kütüphanelerin tozlu raflarında unutulmuş yazmalarda bulduğu her bilgiyi tasnif ederek dosyalar haline getiren Süheyl Ünver, Türk kültürüne sadece bilge bir SanatçI ve hoca olarak değil, bir araştırmacı ve arşivci olarak da inanılmaz ölçüde büyük hizmetlerde bulundu”
Arşivciydi ve arşivini kendi kurduğu enstitülere, TTK'ya, Süleymaniye Kütüphanesi'ne bağışlamıştır. Hayatı boyunca yoğun bir araştırma ve yazma işine kendisini vakfetmiştir. 18 bilimsel kuruluşun üyesi olmuş, tıp tarihi, bilim tarihi, kültür tarihine ait 2500 civarında kitap ve Makale yayınlamıştır. 1985'de Kültür Bakanlığınca büyük ödüle layık görülmüş, yurt dışında da ödüller almıştır. Dergi, gazete ve ansiklopedilerde sayısız yazısı vardır. Tarihten Sesler dergisinin de kadrosunda yer almıştır.Kendisini etkileyen hocaları Hoca Ali Rıza Bey, Abdülaziz Mecdi Torun, Akil Muhtar Özden'dir.
Gülbün Mesara, Ahmet Güner Sayar ve Prof. Dr. Aykut Kazancıgil,A. Süheyl Ünver Bibliyografyası, İşaret Yayınları 1998, adlı kitapta Süheyl Ünver ‘in hayatı boyunca yayımladığı 1886 kitap, risale ve makale ismi bulunmaktadır
Kaynak:
Dr. Ahmet Güner Sayar,A. Süheyl Ünver: Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri (1898-1986) Ötüken yayınlar
Nusret Çolpan
Nusret Çolpan (d. 1 Ekim 1952 Bandırma, ö. 31 Mayıs 2008, İstanbul), Türk Minyatür sanatçısı ve Mimar
İlk ve Orta öğretimini Bandırma’da tamamladı. Daha sonra İstanbul’da Zincirlikuyu Meslek Lisesini ve Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesini bitirdi . Bu yıllarda İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü’nde Prof. Dr. A. Süheyl Ünver ve Azade Akar’dan Türk Süsleme Sanatları dersi aldı ve minyatür çalışmaya başladı. (https://tr.wikipedia.org/wiki/Nusret_%C3%87olpa
Kendisini Kanûnî Sultan Süleyman devrinde yaşayan Matrakçı Nasuh isimli sanatçı çok etkilemiştir. Mimaride kazandığı disiplin ve görüşten de faydalanarak Miyatürde kendine has bir çizgi ve renk getirmiştir. Ancak bunu Minyatürün genel prensiplerine uyarak yapmıştır. Sanatçı yurt içinde ve yurt dışında muhtelif sergiler açmış ve sergilere katılmıştır. 35 yıldır minyatür çalışan sanatçının yurt içinde ve yurt dışında değişik koleksiyonlarda yaklaşık 300 eseri bulunmaktadır. (https://tr.wikipedia.org/wiki/Nusret_%C3%87olpa
Minyatürü çini ile birlikte şehir mimarisinde kullanarak geniş kitlelere ulaştıran Nusret Çolpan, bu ‘renkli’ ve ‘naif’ sanata adeta ‘ikinci baharını yaşatmıştır. Dünyanın birçok kentinde sergiler açan, eserleri Fransa Devlet Başkanı Jacques Chirac’tan, Rusya Devlet başkanı Vladimir Putin’e kadar birçok önemli devlet adamının koleksiyonunda bulunan Çolpan’ın en büyük hayali ise; Atatürk Havaalanı’na Türkiye, Taksim’e ise devasa bir İstanbul minyatürü yapmaktı. ( Emine Uçak Erdoğan,Nusret Çolpan'ın ardından, https://www.10yazar.com/haber/20080602/Nusret-Colpanin-ardindan.
Ressam Elif Naci Türk ressamımız çok ama Türk resmi yok demiş ve eklemişti: Çünkü Ressamlarımız bizim geleneksel sanatlarımızdan yararlanmıyorlar. Hat sanatından, Tezhipten, Minyatürden istifade etmiyorlar. Biz bu sanatlardan yola çıkarak yeni ve orijinal bir Türk resmi meydana getirebiliriz. Evet zaman Elif Naci`yi haklı çıkardı. Geleneği bilen ve çalışmalarına yansıtan sanatçılar dünya çapında tanındı, sevildi ve takip edildi. İşteMustafa Düzgünman, işte Hamit Aytaç, işte Süheyl Ünver, işteEkrem Hakkı Ayverdi ve işte Nusret Çolpan…Mehmet Nuri Yardım, ( https://www.tumgazeteler.com/?)
Eserlerinin bazıları Fransa Devlet başkanı Jacques Chirac, Rusya Devlet başkanı Vladimir Putin, Santa Barbara Müzesi, Wall Street Journale, Genelkurmay Başkanlığında, T.C. Dış İşleri Bakanlığı ayrıca yeni açılan İstanbul Metrosu istasyonları, Hava Kuvvetleri 2. Ana Jet Üssü, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Kadir Has Üniversitesi Cibali Kampüsü, Dubai Yunanistan ve Tayland'da büyük boyutta Çini üzerine yapılmış çalışmalar bulunmaktadır.
Sanatçı, 31 Mayıs 2008 Cumartesi sabahı, geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetmiştir.
Vefatının ardından yazılanlar : Semih İrteş : İstanbul Aşığı bir Nusret geçti/ Gülbün Mesera : Nusret Çolpan'ın Ardından/ Cahide Keskiner : Bir Ustanın Ardından/ Nil Sarı : Nusret Çolpan'ın aramıza katılması ve aramızdan ayrılışı/ Gülçin Anmaç : Değerli Hocam Nusret Çolpan ( https://www.tumgazeteler.com/?a=3874135 )
KAYNAKLAR:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Nusret_%C3%87olpan
Emine Uçak Erdoğan,Nusret Çolpan'ın ardından, https://www.10yazar.com/haber/20080602/Nusret-Colpanin-ardinda
https://www.tumgazeteler.com/?a=3874135
Ayla Renda'
1942 Bursa doğumlu, minyatür sanatçısı Ayla Renda 18. kişisel sergisini, 09 - 31 Ekim 2008 tarihleri arasında Ankara İbrahim Çeçen Vakfı Sanat Galerisi’nde açmaya hazırlanıyor.
Jeoloji Mühendisi olan Ayla Renda, 1991 yılından itibaren Kültür Bakanlığı bünyesinde gerçekleşen tezhip ve minyatür eğitimi çalışmalarında Ömer Faruk Atabek’in öğrencisi oldu. Kültür Bakanlığı’nca verilen “Usta Öğreticisi Belgesi” sahibi olan Rend, bugüne dek ikisi yurt dışında olmak üzere 15 kişisel sergi açtı. Yurt içinde pek çok karma sergiye katılan sanatçının Türkiye, Amerika, Japonya, İsviçre, Fransa ve Avusturya’da özel koleksiyonlarda eseri bulunuyor. Dört eseri İtalya’da “Naif Eserler Müzesi”nde olan sanatçı, aynı zamanda Uluslararası Naif Sanatçılar Birliği (AIPAN) üyesi.
"Çağdaş Minyatür” başlığı altında açılacak olan sergi hakkında sanatçı şunları söylüyor: “Minyatür bir bakıma bugünün yaşantısını gelecek kuşaklara aktarma sanatıdır. Dolayısıyla halen günümüzde gerek şehirlerde, gerekse kırsal kesimdeki düğünler, pazar yerleri, deve güreşleri, yöresel oyunlar gibi çeşitli konuları minyatür kurallarının özüne sadık kalarak adeta bir belgesel tadında sanatseverlerin beğenisine sunmak istiyorum.’
Yurt dışında açtığı sergilerle büyük ilgi uyandıran Ayla Renda, eserlerinde geçmişin taklidinden uzak kalarak minyatür sanatına yepyeni bir soluk getirdi. Strasbourg’da Avrupa Konseyi Sergi Salonunda serginin açılışını yapan Genel Sekreter Yardımcısı Bayan Maud de Boer-Buquicchio sergi hakkında konuşurken renk zenginliği ve detay bolluğu karşısında şaşkınlığını gizleyemeyerek ’’Bunlar nasıl yapılabilir? İnsanın baktıkça bakası geliyor’’ şeklinde duygularını ifade etmişti
Bu çalışmalar sayesinde unutulmaya yüz tutmuş Türk Minyatür Sanatı’nın giderek daha geniş kitlelere ulaşması, günümüz sanatçılarının ve sanatseverlerin ilgi alanına girmesi amaçlanıyor.
Günseli Kato
1956 yılında İstanbul’da doğan Günseli Kato’nun resim çalışmaları 1974 yılında Prof. Dr. Süheyl Ünver’in Topkapı Sarayı Müzesi’nde yaptığı minyatür çalışmalarına katılmasıyla başladı.
İki yıl sonra Topkapı Sarayı Nakışhanesi Süsleme Sanatları Bölümü’ne atandı. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim Bölümü’nü 1980 yılında bitirdi.
"Minyatür, hiçbir sanata benzemez. İnsanüstü bir çaba gerektirir. Gecenizi, gündüzünüzü, ömrünüzü ister. Derin tarih bilgisi ister ve en ufak bir hatanızı da affetmez" diyen Kato' nun ömrü, Süleymaniye, Topkapı, Beyazıt kütüphanelerinde minyatür aramak, tarih öğrenmekle geçmiştir
Sato Vakfından burslu olarak Japonya'ya gider. Tokyo Güzel Sanatlar Akademisi Üniversitesine, tarihinde ilk kez yabancı bir öğrenci olarak girmeyi başarmıştır.
1985 yılında İslam Seramik Sanatı Uzmanı Takuo Kato ile tanışır, onun atölyesinde seramik çalışmalarına başlar. Kato, öğrencisinin bu sanatı uluslararası düzeyde temsil edecek yetenekte olduğunu fark eder. Ve bildiği her şeyi öğretmeye başlar.
"Japonya'ya gittiğimde 22 yaşındaydım. Sonra o hocalarımın sayesinde kendi seramik hocam Takoi Kato ile tanıştım. Orada atölye çalışmaları yaptıktan sonra, onun oğlu ile evlendim. Hocama çok büyük bir aşkla bağlandım, ondan çok büyük Feyz aldım ve sonunda da oğluyla evlenmeye karar verdim. Hem sanatımı devam ettirdim, hem de hayatımı orada sürdürdüm. Eşim de seramik sanatçısıydı. On iki yıl evli kaldık, bir kızım oldu, daha sonra ise eşimi bıraktım geldim, orada boşandık."
Kato, 17 yılın sonunda Tokyo'da kendi adına açtığı bir minyatür okulu da olan, herkesin tanıdığı ünlü bir sanatçıdır. 1994 yılında Asahi Gazetesi Kültür Merkezi’nde Günseli Kato Türk minyatür sınıfı açılmıştır Kato yılda iki kez bu okulda ders vermeyi sürdürmektedir.
Günseli Kato'nun Resim Anlayışı
Günseli Kato'nun eserlerinde, benzerliklerden sakınan bir türün yarattığı farklı simgelerle, Anadolu uygarlıklarından dünya uygarlıklarına doğru rengârenk bir açılım hissedilir: “Tılsımlı Gömlek", "Mısır’ın Yaşam Anahtarı", "Fatma’nın Şifalı Eli", "Kem Göze Karşı Yine Göz", "Özellikle Mavi Göz”.
Kato, eserlerinde ışığın kaynağı güneşin rengi olan “altın rengi”ni kullanmıştır. Temalarında ise sıkça kullandığı idolleri, haçlar, hilaller, üç kıtada egemen “tau”, iyileştiren su, tılsımlı balık, koruyucu yeşim, koşulsuz aşkın taşı zümrüt ve yaşamın ta kendisi yürek, ressamın yaratısındaki gizli anlamları sergiliyor. Böylece sanatçının tuvallerinde sonsuz güç hissedilir.
Günseli Kato, başarısını şöyle açıklıyor: “Tokyo Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde” aldığım eğitim ve Japonya’dan sağladığım malzemeler eserlerimdeki farklılığın bir boyutunu ortaya koyuyor. Eserlerime, Ergin İnan’ın küçük yaştan beri yaratıcılığıma verdiği desteğin, Erol Akyavaş’ın minyatür çalışmayı bırakmamam ve işimden ödün vermemem yolundaki öğütlerinin yansıdığını düşünüyorum. Minyatür geleneğinden yola çıkarak tuvallerimde tam bir kültür birleşimine varıyorum.”
Günseli Kato'nun eserleri 1984 yılından günümüze Dünyanın birçok ülkesi Türkiye ve Japonya’da 25 ten fazla sergide sergilenmiştir.
Gülçin Anmaç
Gülçin Anmaç Almanya’da doğdu. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sağlık Koleji’ni ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Antropoloji bölümünü bitirdi. Sağlık sektöründe faaliyet gösteren bir danışmanlık firmasında çalışmaktadır.
Tezhip çalışmalarına 1996 yılında tezhip ve minyatür sanatçısı Cahide Keskiner ile başladı. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, Kadıköy Aziz Berker İlçe Halk Kütüphanesi’nde düzenlediği Geleneksel Türk Süsleme Sanatları Tezhip Kursu’nu 2002 yılında başarıyla bitirdi. Minyatür çalışmalarına 2002 yılından itibaren, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı bünyesinde faaliyet gösteren Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver Nakışhanesi’nde mimar ve minyatür sanatçısı Nusret Çolpan ile devam etti.
Hocasının kendi atölyesi, nakışhane, farklı mekânlarda ki sanat aktiviteleri ile eğitimlerinde asistanlığını yaptı ve 2008 yılında icazetini aldı.
TRT’nin hazırladığı Mevlana’nın hayatını anlatan “Mevlana Celaleddin Rumi” belgesel filmi ve Doğa Bel’in “Kayseri Tuzla Gölün’de Doğa Dostu Tuz Çıkarımı” projesi kapsamında hazırladığı ‘Göldeki Bereket’ filmi için minyatür çalışmaları yapmıştır. Çalışmalarına, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı’nda devam etmektedir.
Pek çok sergiye katılan sanatçımızın Eserlerinin Bulunduğu Yayınlar
Divriği Ulucamii ve Şifahanesi Taş Bezemeleri, İstanbul, 2004
Kayseri Selçuklu ve Osmanlı Mimarisi ve Bezemeleri, Kayseri, 2006
Amasya Selçuklu ve Osmanlı Mimarisi ve Bezemeleri, İstanbul, 2007
Minyatür’de Mevlana ve İstanbul, İstanbul, 2007
Aşk-ı Mevlana, Istanbul, 2007
BAZI MİNYATÜR BAŞLIKLARIMIZ VE LİNKLERİ
Alaeddin Ali Çelebi'nin Minyatürlü Humayunname Nüshaları
Az Bilinen Selçuklu ve Osmanlı Minyatürcüleri İle Eserleri
ÇAĞDAŞ TÜRK MİNYATÜRÜ VE MİNYATÜRCÜLERİ
Hariri Makâmât Adlı Eseri ve Minyatürleri
İlhanlı Safevi Özbek ve Babür Devletlerinde Minyatür
KİTAB- I SİYER-İ NEBİ VE MİNYATÜRLERİ
Levni Hayatı Minyatürleri ve Şairliği
Matrakçı Nasuh Hayatı Minyatürleri Tarih ve Matematikciliği
Minyatür Nedir . Doğu Batı Kültürlerinde Minyatür
Minyatür’ün Tarihçesi ve Osmanlı Minyatürü
FAYDALANILAN kAYNAKLAR
https://www.turkcebilgi.com/kose_yazisi_18557_besir-ayvazoglu-suheyl-unverin-muhtesem-mirasi.htm
Dr. Ahmet Güner Sayar,A. Süheyl Ünver: Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri (1898-1986) Ötüken yayınları
Emine Uçak Erdoğan,Nusret Çolpan'ın ardından, https://www.10yazar.com/haber/20080602/Nusret-Colpanin-ardinda
https://tr.wikipedia.org/wiki/Nusret_%C3%87olpan
Emine Uçak Erdoğan,Nusret Çolpan'ın ardından, https://www.10yazar.com/haber/20080602/Nusret-Colpanin-ardinda
https://www.tumgazeteler.com/?a=3874135
https://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=4938 )
