Edebiyatta Klasisizm ve İlkeleri

Klasik ve Klasisizm

Klasisizm terimi klasik sözcüğünden gelmektedir. Türkçe ’de klasik  “ eski Yunan ve Roma çağı dili ve sanatıyla ilgili olan. XVII. yüzyıl Fransız dili, yazarları ve yazınıyla ilgili olan (yapıt ya da yazar)” şeklinde açıklanır.  Klasik eser ise “ türünde model haline gelmiş olan, benzerlerine göre seçkin ve değerli olan; örnek alınarak birçok benzeri oluşturulan;  evvelden beridir değerini kanıtlamış ideal eser; örnek alınacak kıymette olan roman, deneme, gezi yazısı[1] olarak anlaşılır. ( bkz Klasisizm Sanat Akımı Özellikleri )

Klasisizmin temelinde Antik Yunan veRoma sanatlarına ve edebiyatına duyulan hayranlık duygusu yatar. Diğer bir amaç iseBarok, Gotik , Maniyerizm hatta  Romantizm ‘e duyulan tepkilerdir. Yunan, Roma, Helen uygarlıklarının tekniklerini ve gerçekçilik anlayışını resim, mimari, heykel ve edebiyatta uygulayan Rönesans sanatçıları klasik eserlerdeki ruhu yeniden canlandırmayı bir amaç edinmişlerdir. [2]

Klasisizm 17. Asırdan itibaren ortaya çıkmaya başlamış, Antik Yunan ve Roma sanatı gibi mükemmel eserler ortaya koymayı amaçlamıştır. Klasisizm, Yunan ve Roma sanatını aşmak amacını da taşımıştır denilebilir.

Yunan ve Latin geleneğine bağlı edebi eserler üretmek gayesi ile ortaya çıkan bu sanat eğilimi, edebiyat, resim, heykel, mimari ve diğer sanat dallarına da sıçrayarak bir sanat akımı haline dönüşmüştür. Yunan – Latin geleneğine bağlı eserler vermek amacıyla yazılan eserler edebiyatta Klasisizmin başlangıcını oluşturur.  Klasisizmin edebiyatta etkili olabilmesinin diğer bir nedeni Antik Yunan ve Roma yazarları ile eserleridir. Yunanlı Sphokles, Euripides, Aisopes, Platus, Horatıus, Theophrastes,  Homeros ile Romalı Vergilius, Çiçero yazarlar; İlyada , Odysseia gibi eserlerin etkisi büyük olmuştur.

Klasisizmin İlkeleri

Klasisizmin ilkeleri Bolieau’nun tespitleri ile şu şekildedir.

Bolieau’nun görüşleri dışında Klasizim ile ilgili diğer özellikleri şu maddeler altında sıralamak mümkündür.

Edebiyatta Klasisizm

Dünya Edebiyatında Klasisizmin önemli sanatçıları:

Montaigne(Denemeler),La Fontaine: (Fabl)Racine, (Corneille:( Trajedi) Moliere(Komedi) Boileau(Eleştiri) Fenelon,( Madame de la Fayette: Roman,)La Bruyere(Karakterler,) Descartes, Pascal ( deneme, felsefe) La Rochefoucault ( vecize ) Bousset ( mektup ) Sain Simon roma

Türk Edebiyatında:

Şinasi, Ahmet Vefik Paşa, Direktör Ali Bey bu anlayışa bağlıdır.

Bir diğer önemli husus ise bu akımın daha çok tiyatro akımı olmasıdır.

Şinasi'nin La Fontaine'den, Ahmet Vefik Paşa'nın da Moliere'den yaptığı çeviri ve uyarlamalar ile klasisizm Tanzimat edebiyatı döneminde tanınmaya başlanmıştır.

KAYNAKÇA 

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/klasik-nedir-klasik-roman-eser/138243

[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/neoklasik-resim-ve-ressamlari/112804