Tütün Zamanı Romanı Zeliş Hakkında Necati Cumalı
Tütün Zamanı Necati Cumalı tarafından yazılmış ve ilk baskısı 1959 yılında yapılmış, köy konulu bir romanıdır. Romanın ilk baskısının adı Tütün Zamanıdır. Fakat roman sonraki baskılarında Zeliş adı ile basılmış ve bu defa da Zeliş adı ile tanınnmıştır. Romanın 1971 yılındaki baskısı ise "Zeliş" adıyla yapılmıştır.
Roman daha yayınlanmadan senaryo haline getirilmiş ve filme de alınmıştır. Roman ilk yayımlandığı yıl olan 1959 yılında filme de alınmış, Orhon M. Arıburnu'nun yönetmenliğinde beyaz perdeye de aktarılmış, filmin başrollerini Yılmaz Güney ve Cavidan Dora paylaşmışlardır.[1]
Roman, yazarın çocukluk yıllarının geçtiği yöreleri ve insanlarını anlatmakta yazarın ilk gençlik yıllarına kadar yaşantısından da derin izler taşımaktadır. Necati Cumalı’nın kendisi de bu yörede yetişmiş tütün tarlalarındaki yaşama şahit olmuştur. 1950 li yıllardaki sosyal yaşamın ve köy hayatının içinden gelen bu roman bu yönüyle de yarı otobiyografik bir öykü özelliği taşır. Yazarın çocukluğu İzmir Urla da geçmiş,[2] romanın mekânı da İzmir’in Urla ilçesindeki bir köy olarak seçilmiştir. Yazar çocukluk yıllarında tütün tarlalarında çok çalışmış ve ailesine yardım etmiştir. Yazarın lise sonlarına kadar tütün tarlalarında çalıştığı, köylülerin dertlerini aşklarını ve Öykülerini dinlediği veya şahit olduğu bir sır değildir. Yazar bu romanında tütün ekme ve toplama zamanına denk gelen bu aşk öyküsü çerçevesinde Ege köylülerinin tarıma dayalı yaşamı, imece usulleri, gelenek görenek ve içtimai hayatlarını bizzat yaşamış olan yazar bu romanında da bunları dile getirmiştir. [3]
1960 da filme alınan roman 1973 yılında da televizyona aktarılmış; "Zeliş", Türkiye radyolarında da, radyo oyunu olarak birçok kez yayınlanmıştır. [4]
Yazarın bu romanı MEB tarafından Yüz Temel Eser arasına alınmış, okul, öğretmen ve öğrencilere tavsiye edilen eserler arasında gösterilmektedir.
Dört ana bölümden oluşan romanın Birinci Bölümü Dipler 33 sayfa, İkinci Bölüm Analar 65 sayfa, Üçüncü Bölüm Uçlar, İğne Atımı 17, Dördüncü Bölüm Nadas 117 sayfadır.
Bu romanda 1950 li yıllarda, İzmir’in küçük bir ilçesi olan Urla halkının yaşam mücadelesi, tütün tarlalarında, zeytinliklerde çalışan işçilerin yoksulluğu, çektiği sıkıntıları, yaşayış biçimleri, eğlenceleri, aşkları başarılı bir şekilde dile getirilmiştir
Romanının Zamanı
Tütün Zamanı adlı romanın sosyal dönemi ve vaka zamanı 1950 yılıdır. Romanın sonlarındaki mahkeme esansında kullanılan şu ifade romanın zamanını net olarak ortaya koyar “Recep kızı, Fatmadan doğma, 21 Şubat 1933 doğumlu Zeliha Kayalı ”
Yazar, kaleme alınma zamanıyla ilgili olarak romanın bitiminde şu tarih vardır: 3 Eylül 1957, İzmir, 13 Haziran 1959, Paris
Romanda yaşanan olaylar temmuz, ağustos, eylül ve ekim aylarındaki Tütün Zamanı süreci içinde geçmektedir. Olaylar kronolojik bir düzen içinde sıralanmış kimi yerlerde zamanda atlamalar oluşmuştur.
ROMANIN KONUSU:
Zeliş ile Cemal adlı iki gencin İzmirin Urla ilçesindeki bir köyde Tütün zamanı başlayan aşk öykülerini konu edinir. Zelişin babası tembel ve cahil bir adamdır. Zelişe göz koymuş olan Bekir, Zelişin babasını kendisine borçlandırmış, karışlığında Zeliş ile evlenmek istemektedir. İki aşık ise bu durumdan kurtulmaya çalışırken araya bir rakip aşık daha girmiştir.
Tütün tarlalarında çalışan on yedi yaşındaki genç kız, kendisini kaçırmak üzere pusu kurulduğunu öğrenince, sevdiği delikanlıya kaçmaktan başka bir çare bulamaz ve Sevdiği delikanlıyla birlikte yollara düşer
Romandaki en güçlü teması aşktır. Aşk, Zeliş ile Cemal arasında yaşanır. Aşk, yoksul, güçsüz ve unutulmuş insanları bile her türlü zorluğa ve kuvvete dahi direnç gösterebilecek cesarete kavuşturan bir duygu olarak ele alınır. Necati Cumalı aşkın ne kadar güçlü bir duygu olduğunu bu olaylarla vermeye çalışmıştır. İnsanlar yoksul çaresiz, cahil olabilirler; fakat aşk onları çok güçlü insanlar haline getirir.
ROMANIN ANA FİKRİ:
İnsanlar çocuklarını istemedikleri biri ile evlendirmeye zorlamamalıdır. Tembellik cehalet ve çıkar ilişkileri ile seven gençlerin hayatlarına müdahale etmeye kalkmak kimse için iyi sonuç vermez. Birbirlerini seven iki genç irade gösterirse bu aşkın önünde hiçbir engel dayanamaz. Gerçekten birbirlerini sevenlere herkes yardım edecektir.[5]
İLGİLİ LİNKLERİMİZ
Necati Cumalı Hayatı Romancılığı Şairliği
Tütün Zamanı ( Zeliş ) Hakkında Özeti Necati Cumalı
Necati Cumalı'nın Zeliş ( Tütün Zamanı ) Romanı Hakkında
İğneci Öyküsü Üzerinden Necati Cumalı’nın Sosyal Gerçekçiliği
ACI TÜTÜN HAKKINDA KONUSU ÖZETİ NECATİ CUMALI
KAYNAKÇA
[1] https://www.sinematurk.com/film/6372-tutun-zamani/
[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/necati-cumali-hayati-romanciligi-sairligi/75003
[3] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/tutun-zamani-zelis-hakkinda-ozeti-necati-cumali/80177
[4] https://www.kitapyurdu.com/kitap/zelis--tutun-zamani-1/18015.html
[5] Tütün Zamanı- Zeliş Romanı ve Özeti Necati Cumalı, https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/tutun-zamani-zelis-hakkinda-ozeti-necati-cumali/80177
