Şık Romanı ve Hüseyin Rahmi Gürpınar Hakkında Bilgiler

15.11.2016

ROMAN BASIMI İÇERİĞİ VB HAKKINDA

Şık romanı Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın [1] alafranga yaşama özenen saf bir gencin başından geçen gülünç olaylar anlattığı bir romanıdır. Şık adlı roman, Hüseyin Rahmi’nin Şıpsevdi , Mürebbiye ve Metres adlı romanlarında da olduğu gibi yazarın yanlış batılılaşma ile alay ettiği bir romanıdır. Hüseyin Rahmi bu romanı kuşkusuz ki Araba Sevdası ve Felatun Bey İle Rakım Efendi adlı romanların tesirinde yazmıştır.

Şık adlı roman yazarın “Bir Genç Kızın Avazae-i Şikâyeti” adındaki eserinden sonraki ikinci romanıdır. [2]Şık adlı roman hayatı boyunca hiç evlenmemiş bir yazar olan Hüseyin Rahmi’nin Servet-i Fünuncuların rağbette olduğu yıllarda bastırdığı ikinci eser olmaktadır. Yazar bu romanını ilk önce Servet-i Fünunculara karşıt basın ve yayın organı olan Ahmet Mithat Efendi’nin Tercüman-ı Hakikat adlı gazetesinde tefrika ettirmiştir. Servet-i Fununcular ile Ahmet Mithat Efendi’nin taraftarlarının çekiştikleri o yıllarda Hüseyin Rahmi, A. Mithat Efendi’den yana bir tutum izlemiştir. Zaten eserlerinde de Ahmet Mithat Efend’nin etkileri açıkça görülmektedir.

Batılı yaşantıyı ve o günlerde alafranga hayatı taklit ederken gülünç duruma düşen özenti insanları anlattığı bu ilk romanını Ahmet Mithat Efendi’nin Felatun Bey ile Rakım Efendi, R. M. Ekrem’in yazdığı Araba Sevdası adlı romanlardan büyük ölçüde etkilenerek yazmıştı. [3] Batı uygarlığının yaşantısını taklit ederken gülünç duruma düşen insanları anlattığı “Şık” adlı romanı 1888 yılında ilk önce Ahmet Mithat Efendi’nin Tercüman-ı Hakikat gazetesinde bölüm bölüm tefrika edilmiş [4] daha sonra 1889 yılında kitap halinde basılmıştır.[5]

Hüseyin Rahmi Gürpınar, Şık romanının önsözünde, hayranı olduğu usta yazar Ahmet Mithat Efendi’nin kendisinin elinden tutması sayesinde bir anda tanınmış bir yazar olmuş olduğunu da ifade etmektedir. ,[6] Nitekim yazar Ahmet Mithat Efendi'nin desteği ive teşviki ile ilk romanından sonra diğer eserlerini de yazmaya koyularak kısa bir zamanda en tanınmış romancılardan birisi haline gelivermişti. Şık romanı basıldığında Hüseyin Rahmi henüz 22 yaşında çok genç bir yazardı. Bu romanı sayesinde Ahmet Mithat Efendi ile de tanışmış, onun elinden tutan Ahmet Mithat Efendi gazetesinin sayfalarını ona açarak çok kısa bir sürede şöhret bulmasını da sağlamıştı.

İleri düzeyde Fransızca da bilen yazar, çağdaş batılı yazarlardan eserler de tercüme ediyor, onlardan da fikirler alarak özellikle mizahi konularda oldukça başarılı bir anlatıma sahip oluyordu.

Şık adlı romanında, alafranga yaşama özenen saf bir gencin başından geçen gülünç olayları anlatan Hüseyin Rahmi bu romanı ile ileride yazacağı diğer romanları için iyi bir adım atmıştı.

Hüseyin Rahmi Gürpınar, Şık romanının önsözünde, hayranı olduğu usta yazar Ahmet Mithat Efendi’nin kendisinin elinden tutması sayesinde bir anda tanınmış bir yazar olduğunu çekici bir üslûpla anlatmıştır.[7]

" Asil tenkit edilecek olan şıklar, esasen hiçbir erdem ve üstünlük ve erdeme sahip olmayıp davranışları birer adi taklitçilikten öteye geçmeyenler, her gören ve duyanı güldürecek, acındıracak birtakım gülünç haller gösterenlerdir. "

ROMANDAKİ KİŞİLER

· Şöhret Bey: Alafranga yaşama özenen haline hem gülünecek hem de acınacak bir tiptir. Alafranga özentisi, benliğini kaplamış, hastalıklı bir tutku halini almıştır. Şık namıyla tanınan Şöhret Bey, Soylu ve zengin bir aileden gelmediği halde hayalini kurduğu alafranga yaşamı sürdürmek istemekte bu yüzden de başına olmadık işler gelmekt

· Kendini şık, soylu ve zengin göstermek için kendine Şatırzade unvanını koymuştur. Süsüne düşkün, kadınlar gibi korse takıp, pudra süren, modayı abartılı bir biçimde izleyen, bu huyları yüzünden de kendini gülünç durumlara düşüren, fiziksel yönden çok çirkin bir tiptir. Sanatla, edebiyatla, felsefeyle, bilimle en ufak bir ilgisi olmadığı halde varmış gibi gösteren, sağdan soldan duyduğu şeyleri, yutturmaya çalışan aydın görünüşlü bir cahildir.

· Madam Potiş:Fransız asıllı bir hayat kadınıdır. Şöhret Bey gibi alafranga yaşamaya özenen züppelerin parasını yiyerek hayatını kazanır. Madam Potiş, genelevlerin pek çoğundan bile kovulmuş, Şöhret Bey gibi müşterileri avlayan, zeki ve kurnaz, alafranga yaşama düşkün, uzun boylu, şişman, çilli ve kırmız yüzlü, otuz beş yaşını da aşmış bir kadındır. Fransız olduğu için Şöhret Bey ona hayrandır.

· Madam Potiş i insanların zaaflarından ustaca faydalanan, Şöhret Bey’in hırsızlık yapmasının, gülünç durumlara düşmesinin sebebi olan kadındır.

· Baba Perdriks: Madam Potiş’in alafranga düşkünü züppe âşıklarını soyup soğana çevirmek için götürdüğü, Beyoğlu’ndaki lokantanın sahibidir.

· Hristo (Mösyö Tirel):Madam Potiş’in eski bir belalısıdır. Madam Potiş’in, Şöhret Bey gibi ağına düşürdüğü insanlardan pay alan bir kurnazdır. Mösyö Mirel adında dans hocası kılığına girerek Şık’tan para koparmakta, kafasından uydurduğu hareketleri, Paris’in kibar salonlarında oynanan bir dans türü olarak göstermektedir.

· Maşuk Bey: Şöhret Bey’e karşılık olarak sunulan, olumlu tavırları ve nitelikleriyle örnek gösterilen kişidir. Maşuk Bey, Şöhret Bey’in alafranga görünme tutkusunu ve saflığı hakkında ona öğütler vermeye çalışmış, ancak sözünü dinletememiştir.

· Maşuk Bey zeki, çalışkan, bilgili, yüksek bir maaşla çalışan, özel yaşantısında da seçici, sadece para için insanın yüzüne gülen kadınlara değer vermeyen aklı başında biridir. Matmazel Adel adında, terzide çalışan, yabancı bir kıza gönlünü kaptırmıştır.

· Matmazel Adel:Maşuk Bey’in sevgilisidir. Fransız bir anneyle İtalyan bir babanın kızıdır. Bir terzide haftalıkla çalışmaktadır. Gömlek diktirmek için dükkâna gelen Maşuk Beye âşık olur.

DİĞER İLGİLİ BAŞLIKLAR

Hüseyin Rahmi Gürpınar, Romancılığı ve Hayatı

Gulyabani Roman Özeti Hüseyin Rahmi GÜRPINAR

Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç Hakkında İnceleme Özet Hüseyin Rahmi

Mürebbiye Özeti Hüseyin R. Gürpınar

Gulyabani Özeti Hüseyin Rahmi GÜRPINAR

Şık Hakkında Özetİ Hüseyin Rahmi Gürpınar

Şık Romanı Hakkında Özeti Hüseyin Rahmi Gürpınar

Hüseyin Rahmi Gürpınar İffet Hakkında Konu Özet İnceleme

Hüseyin Rahmi Gürpınar Nimetşinas Hakkında Konu Özet İnceleme

Cadı Romanı ve Hüseyin Rahmi Gürpınar

Şıpsevdi Hakkında Özet İnceleme H. Rahmi Gürpınar