Toros Canavarı Oyunu ve Aziz Nesin Hakkında

Toros Canavarı Azi Nesin tarafından ilk önce öykü olarak yazılan ve sonradan tiyatro oyunu haline getirilen bir eseridir.

Toros Canavarı adlı eser, 1953 yılında bir öykü olarak yazılmış,  1955’te dergide yayımlanmış. 1957’de ise içinde diğer birçok öykünün de bulunduğu öykü kitabının içinde kitaba da adını veren bir kitap halinde basılmıştır.  Toros Canavarı öykü kitabının 1957 yılında yapılmış olan baskısı sekiz bin adet kopya halinde basılmıştır. Yazar bu bilgileri bizzat Toros Canavarı adlı öykü kitabının sonraki basımlarının arka kapak yazılarında açıklar. “1953’te yazdım, 1955’te dergide yayımlandı, 1957’de de Toros Canavarı adlı öykü kitabımın ilk öyküsü olarak çıktı. “Şunu demek istiyorum ki Toros Canavarı öyküden uyarlanmış bir oyun değildir, aslında bir oyun özeti olarak önce öykü biçiminde yazılmış, sonra oyun yapılmıştır.”[1][2]

Bizzat Aziz Nesin’in ifadesine göre  Toros Canavarı adlı öykü kitabının ilk öyküsü olan Toros Canavarı adlı öykü ileride tiyatro oyunu olsun diye yazılmış olan bir öykü olmaktadır. Nitekim bu öykü daha sonra bizzat Aziz Nesin tarafından bir tiyatro oyunu haline çevrilmiştir.

Toros Canavarı adlı öykünün Toros Canavarı adlı bir tiyatro oyunu haline dönüşmesi ise 1965 yılında gerçekleşir. Aziz Nesin’in ilk tiyatro oyunu olan Toros Canavarı adlı oyun 1965 yılında oyun halinde yayınlanır.[3]

Aziz Nesin, bu eserini nasıl yazdığını ise Emin Çölaşan ile yaptığı bir röportajında özetle şu şekilde anlatmıştır.  “ El yazısıyla eski Türkçe olarak yazdım. Sonra gözden geçirip yeni bir kâğıda yine eski Türkçeyle el yazısıyla yazdım. En sonunda da daktiloya çektim.” [4]

Aziz Nesin’in Toros Canavarı adlı oyunu Aziz Nesin’in ilk tiyatro eseri olmaktadır.  Oyun pek çok kez oyun olarak pek çok yerde sahnelenmiş, Toros Canavarı adlı oyunun kitap baskıları ise diğer oyunlarının da yer aldığı kitap dosyalarının içinde 2017 yılına kadar toplamda sekiz baskı görmüştür. [5]

İlk önce öykü halinde yazılan daha sonra da tiyatro oyunu haline getirilen Toros Canavarı sinemaya da uyarlanmış başrolünü Kemal Sunal' ın oynadığı  Kılıbık adlı film Aziz Nesin’in Toros Canavarı adlı oyunundan esinlenerek uyarlanmıştır. Kılıbık adlı filmin, senaryosu Osman F.Seden tarafından yazılmış, Uğur İnan’ın yönettiği 1983 yapımı bu filmin başrollerinde Kemal Sunal ve Nevra Serezli yer almıştır.[6]

 Kendi ifadesi ile “ izahı olmayan şeylerin mizahını” yapan Aziz Nesin, öykü oyun ve romanlarında sanat kaygısını önemsemeyen, güldürmeye, ironi yapmaya, kara mizah yoluyla toplumu ve tipleri hicvetmeye odaklanmış bir yazardır.  Ağlanacak hallerimize güldürerek kara kara düşündürmeye odaklı yazılarında sanat kaygısı ikinci plandadır.   Edebi anlatım yerine meddah yöntemine meyletmiş olan Aziz Nesin, eserlerinde çok yalın bir dil kullanarak gündelik dil ile diyalog tekniğine çok yer veren bir yazardır.

OYUNUN KONUSU MEKÂNI VE ZAMANI

Toros Canavarı zaman olarak Demokrat Parti’nin iktidar yıllarını seçmiştir. Doğal olarak kara mizaha muhatap olan iktidar Menderes Hükümetidir.  Olaylar Türkiye ‘de geçer ama şehir ismi belirtilmez.  Oyun Nuri Sayaner adlı emekli bir vatandaşın ev sahibi ve ev sahibinin üzerine saldığı Toros Canavarı adı kabadayı ile olan mücadelelerine dayanır.

OYUNUN ÖZETİ
Emekli bir memur olan Nuri Sayaner,  on sekiz yıldır, Ziya Çalakçı adlı gayrimenkul zengini bir adamın apartmanlarından birinde kiracı olarak yaşamaktadır Nuri Sayaner,   eşi Mihriban, oğlu Metin ve kızı Gülay ile bu evde yaşarlarken Ziya Çalakçı onları evinden çıkarmaya karar verir.

Fakat bu memur ailesi bu evden çıkmaz istememiş, kiracı ile ev sahibi mahkemelik olmuş, Sayener davayı kazanmıştır.

Bu sefer Ziya Çalakçı, onları evden çıkarmak için başka yollara başvurur. Sayaner’in evinin altındaki ve üstündeki dairelere Sayanerleri çok rahatsız edecek insanları yerleştirir. Sayanerlerin üstündeki daireyi gençlerden oluşan bir gruba kiralar. Alt katı ise Duman Osman adındaki meşhur bir kabadayıya vermiştir.

Duman Osman, sekiz tane kadını pazarlayan ahlaksız bir adamdır ve  Sayanerlerin olduğu dairenin karşısını da kiralamıştır.  Sayanerlerin yaşadığı bina artık bir cümbüş alanına döner üst kattan caz müziği ile karışık koşuşturan deviren, kıran gençlerin sesleri, alt kattan ise pek çok adamın ve kadının girip çıktığı ve arabesk müziklerin çaldığı bir apartman haline dönüşmüştür.

Sayanerlerin  evlerinin baktığı pencerenin  önündeki evin içinden çıplak kadınlar ve çıplak erkekler dolanmaktadır.

O kadar gürültü çıkmaktadır ki Sayaner ailesinin fertleri bu gürültüden bir birlerini bile duyamamaktadırlar.  Bir yandan ev sahibi diğer yandan Duman Osman, hane halkına baskıyı arttırmakta evden çıkmaları için her şeyi yapmaktadırlar.

Sayaner ailesi kış mevsimi yaklaştığı için evden çıkmaya direnmektedir. . Kış günü rezil olmamak için bahara kadar dayanamaya karar vermişlerdir. Üstelik evden çıktıklarında oturdukları evin kira bedelinden çok yukarısına ev bulmak zorunda kalacaklardır. Bu nedenle de hane halkı her şeye katlanmak zorunda klır.

Üst katın tavanından aşağıya doğru sular da gelmeye başlar.  Sayaner hane halkı durumu karakola ve polise bildir se de bir sonuç alamazlar. Hatta polise şikâyet ettiklerinden çok pişman olacaklardır. Hatta yanlış ifade vermesi yüzünden Nuri Sayaner  yıllardır aranan  Toros Canavarı zannedilerek hapse atılır.

On bir ay tutuklu kalan Nuri Sayner gerçek anlaşılınca hapisten çıkar.  Nuri Sayaner, evine döndüğünde artık her şey değişmiştir. Evinde başka bir düzen kurulmuş,  eve dönüşü de kimseyi memnun da etmemiştir.

Aziz Nesin İLE İLGİLİ LİNKLERİMİZ

·         Medeniyetin Yedek Parçası

·         Fil Hamdi Nasıl Yakalandı  (1956)

·          Damda Deli Var (1956)

·          Deliler Boşandı  (1957)

·         Toros Canava (1957)

·          Ah Biz Eşekler (1960)

·         Mutlu Kedi

·         Bayan Maymun

·         Dayanın Yurttaşlarım

·         Kadın Olan Erkek  (1955))

·         Zübük  (1961)

·         “Şimdiki Çocuklar Harika(1967)

·         Tatlı Betüş  (1974)

·         Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz  (1977)

·         Tek Yol  (1978) Bir Çin Hikâyesi 

·         Memleketin Birinde Sadrazam Eşek

·         Nişan Alan Eşek 

·         Kargaların Seçtiği Padışah

·         Toros Canavarı (1963)

Aziz Nesin Tüm Şiirleri:  ttps://edebiyatvesanatakademisi.com/category/aziz-nesin-siirleri/413

 KAYNAKÇA

[1] Aziz Nesin,  Bütün Oyunları 2 (Toros Canavarı, Hadi Öldürsene Canikom), Nesin Yayınevi, İstanbul, 2013, arka kapak yazısı.

[2] Ahmet Özpay, Aziz Nesin’in Toros Canavarı Oyununda Yapı, Mizah ve İroni, https://www.tyb.org.tr/aziz-nesinin-toros-canavari-oyununda-yapi-mizah-ve-ironi-37010h.htm

[3] Ahmet Özpay, Aziz Nesin’in Toros Canavarı Oyununda Yapı, Mizah ve İroni, https://www.tyb.org.tr/aziz-nesinin-toros-canavari-oyununda-yapi-mizah-ve-ironi-37010h.htm

[4] Emin Çölaşan, Sevgilim istiyorsa diskoya da giderim, Hürriyet, 1 Mart 1987.

[5] Ahmet Özpay, Aziz Nesin’in Toros Canavarı Oyununda Yapı, Mizah ve İroni, https://www.tyb.org.tr/aziz-nesinin-toros-canavari-oyununda-yapi-mizah-ve-ironi-37010h.htm

[6] https://sinematurk.com/film/4586-kilibik/