Ay Battı ve John Steinbeck Hakkında Konusu Özeti İnceleme

Ay Battı  ve John Steinbeck Hakkında 

Ay Battı  adı ile Türkçeye çevrilen özgün adı Moon Is Down, adlı roman  Amerikan Edebiyatının usta romancısı John Steinbeck’in ilk baskısı 1942 yılında yapılmış olan bir romanıdır.  Roman, John

Steinbeck'in Norveç Kralı tarafından ödül aldığı günde satışa başlamış, II. Dünya Savaşının devam ettiği yıllarda işgale direnen küçük bir kasabanın özgürlük mücadelesini konu edinen roman savaş yıllarında en çok dile çevrilen ve en çok okunan bir roman olma özelliği kazanmıştır.

Romanın yayınlandığı yıllarda Nazi ilerleyişi hızla devam ediyor, İngiltere, Rusya, Fransa, Almanlara karşı direnmeye çalışıyor, Avrupa’daki pek çok ülke işgale uğramış, pek çok ülke de Nazi işgali tehdidi altında bulunuyordu. Bu yüzden tiyatroya uyarlansın mantığı ile hazırlanmış olan bu roman sadece Norveç’te değil Nazi tehdidi altındaki hemen her ülkede savaş yıllarında en çok okunan roman olma özelliği taşımıştı.

Bu nedenlerle roman çok kısa sürede, Fransızca, Norveç, Rusça, İtalyanca gibi diğer dillere de çevrilmişti.  Roman çok kısa sürede ve gizlice Fransa,  Norveç, Danimarka, Hollanda ve İtalyan İsveç’te vb el altından satılmış, örneğin bu roman; savaş sırasında Sovyetler Birliğinde Amerikan edebiyatının en çok bilinen eseri olmayı da başarmıştı.  [1]

Roman dünya çapında en az 92 baskı görmüş, Nazi işgali altındaki ülkelerinde sivil direnişlerin simgesi haline gelen bir roman olma özelliği kazanmıştı.  Aniden işgale uğrayan bir kasabanın işgalcilere karşı sessiz ama derinden direnişini anlatan roman aslında bilinmeyen bir ülkede bilinmeyen bir zamanda ve Naziler ve Almanlardan tek bir satır bile söz etmeden işgalciler ve işgal edilenlerin iç dünyasını başarıyla dile getiriyordu.  Hiç savaş görmemiş olan ve geçimlerini kömür madenlerinde çalışarak kazanan kasaba halkı belediye başkanları önderliğinde Özgürcük yolunda giriştikleri mücadele v direniş o yıllarda işgal altında olan veya işgal tehdidi yaşayan tüm ülkelerde çok büyük bir ilgi görmüştü.

John Steinbeck 'in  bu romanı savaşa katılmayan Türkiye’ye çok gelmiş eserin Türkçeye çevrilmiş olan ilk  baskısı ancak 1968 yılında varlık yayınları tarafından gerçekleştirilmişti.

Steinbeck’in bu romanı , 1942'deki sahneye uyarlanmış,  Broadway yapımı olan bu filmin  yönetmenliğini  Chester Erskine  yapmıştı. Filmde Albay Lanser rolünde Otto Kruger , Başkan Orden rolünde Ralph Morgan ve Dr. Winter rolünde Whitford Kane’nin yer aldı ğı bu film o günlerde bir hayli ilgi görmüştü.  [2]  Alex Morden rolünde Paul Scofield de  vardı.  Filmin ilk gösterimi Londra'nın Whitehall Tiyatrosu'nda 8 Haziran 1943'te yapılmış, Norveç Kralı VII. Haakon ’da  filmin ilk gösteriminde bulunmuştu. [3]

KİTABIN KONUSU

Geçimlerini kömür madenlerinden kazanan bir kasaba halkı bir gün aniden işgale uğrar.  Özgürlüklerine çok düşkün olan kasaba halkı belediye başkanları öncülüğünde sessiz bir direniş göstermeye başlar.. Böylece işgalciler  ile halkı arasında mücadele başlar. Özgürlüğüne düşkün bu insanların mücadelesi bir direnişe dönüşecektir.

KİTABIN ANA FİKRİ

İnsanların özgürlüğü elinden alınmamalıdır. Savaş  herkes için kayıptır ve  “özgürlük her zaman kazanacaktır."

KİTAPTAKİ ŞAHISLAR

Belediye Başkanı Orden:  Birinci Dünya Savaşı gazisi,  gür bıyıklı, beyaz saçlı, evli ve iki çocuk babası belediye başkanıdır. İşgalcilere karşı halkı örgütler.

Albay Lanser: Orta yaşlı, kır saçlı, ,  geniş omuzlu işgalci subayıdır.  

Dr. Winter: Kasabanın iyi yürekli,  görmüş geçirmiş, doktoru ve tarihçisidir.

Yüzbaşı Loft: Askerlik hayranı bütün kadınların üniformaya düşkün olduğunu zanneden bir subaydır.

Annie:  Kırk beş yaşlarında, biraz aksi Belediye Başkanının aşçısı olan bir kadındır.

George Corell:  İşgalcilerle şbirliği yaparak onlara istihbarat sağladığı anlaşılan menfaatçi bir tüccardır.

KİTABIN ÖZETİ[4]

Bu kasaba dört asırdır barış içinde yaşayan savaş görmemiş, özgürlüğe alışkın insanların yaşadığı bir yerdir. Bu kasabada büyük bir maden ocağı vardır ve bu madenler oldukça önemlidir. Kasaba halkı da geçimin bu madenlerden sağlamaktadır.

 O gün Kasabanın gençleri Corell’in evindeki atış yarışması için toplanmışlardır. Aniden paraşütle inen askerler herkesi sok etmiş, Corell’in evindeki 12 asker duruma müdahale etmek için kasabaya doğru koşturmuş, bu askerler işgalci askerler tarafından pusuya düştüğü için altısı ölmüş, üçü yaralanmış diğer üüçü de kaçıp kurtulmuştur.

Böylece kasaba aniden işgal edilir. "Saat on kırkbeşte her şey bitmişti. Kasaba işgal edilmiş, savunmaya çalışanlar yenilmiş, savaş sona ermişti."  Kasabayı işgal eden taburun komutanı olan Albay Lanser karargâhını Belediye Başkanı Orden'in evinde kurar.

Başlarında Albay Lanser’in bulunduğu birliğin görevi, kömür madenini işletmek ve çıkarılan kömürleri liman vasıtasıyla ülkelerine yollamaktır. Albay Lanser ve kurmayları belediye başkanının evine yerleşir.  Kasaba halkı Tüccar Corell’in bir hain olduğu da anlamış ve ona karşı da bir tavır ve tedbir almaya başlamıştır. Corell,  iş birliği yaptığı Albay Lanser’den kasabaya belediye başkanı olmayı istemi, ş ancak Albay bunu uygun görmemiştir.

Belediye Başkanı Orden, kasaba halkı ile gizli gizli sessiz bir direniş başlatmıştır. İlk direnişi Alex yapmış ve Alex madende kendine zor kullanan komutana saldırırken olaya müdahale eden Teğmen Prackle’ öldürerek başlatmıştır.  Alex de bu nedenle hemen idam edilir.  Halk tarafından çok sevilen Alex’in  idamı halkın çok zoruna gider.

Bunun üzerine madende işler yavaşlatılmaya başlanır. Askerler de maden çok çıksın diye baskı yapmaya başlamıştır. Kasabanın gençleri de teker teker İngiltere’ye kaçmaya başlar.  Almanlar da halkın yiyeceğini karneye bağlar ve çalışmayanlara yemek vermemeye başlar. Fakat dayanışa içinde olan halk bir birlerine yardım ederek bu baskıları üstesinden gelmektedir. Kasaba halkı gizli bir şekilde örgütlenmiş ve yalnız yakaladıkları askerleri de öldürmeye başlamışlardır.

Bu sıralarda İngiliz uçakları köprüleri ve madenleri bombalamaya devam etmekte, üretilen kömürlerin taşınmasına engel olmaya çalışmaktadırlar.

Belediye Başkanı Orden  ahçısı Annie ve öldürülen Alex’in dul karısının yardımıyla İngiltere’ye kaçan gençlerle irtibat kurup İngilizlerden patlayıcı maddeler temin etmeye başlarlar.  Bir sabah küçük paraşütlerle atılan dinamitleri ele geçiren ahali işgalciler ile resmen bir savaş başlatır.

 İLGİLİ LİNKLERİMİZ

Gazap Üzümleri John Steinbeck

Cennetin Doğusu ve Özeti John Steinbeck

Fareler ve İnsanlar Özeti John Steinbeck

Gazap Üzümleri ve Özeti John Steinbeck

İnci John Steinbeck

Ay Battı ve John Steinbeck Hakkında Konusu Özeti İnceleme

Al Midilli Konusu Özeti ve John Steinbeck

KAYNAKÇA 

[1] https://en.wikipedia.org/wiki/The_Moon_Is_Down

[2] Ay Aşağı - Plays & Pandomimler" . Josef Weinberger . Erişim tarihi: 17 Haziran 2012 .

[3] https://en.wikipedia.org/wiki/The_Moon_Is_Down

[4] John Steinbeck, Ay Battı, BİLGİ YAYINEVİ, 1990