Faide-i Haber Nedir

Faide-i Haber

Tahir’ül Mevlevi, “Edebiyat Lügati “ adlı eserine almayı lüzum gördüğü terimlerden biridir.  Bu bakımdan özellikle  “belagat” ve “meani”  ilmi ve tabirleri ile  ile uğraşan eski edebiyatçıların önemseyebileceği bir husus olabileceği için bu maddeyi de eserimize almayı uygun gördük.

 Tahir’ül Mevlevi: “ Faide-i haberi şu şekilde açıklar: “ Meani tabirlerindendir. Bir haberden edinilen malumat demektir”

Bir meâni tabiri olarak  eski dilde  haber “ sıdka ve kibze  ihtimali olan söz ” [1] şeklinde tarif edilir. Sıdk; doğru,  gerçek ve  İçtenlik; kıbz ise, yalan söyleme demektir. Yani doğru veya  yalan olma ihtimali taşıyan söz demektir.  Faideyi haber ise iletisi yalan olmayan doğru olan ve haberin haberi iletilecek olan kişiye faydası olacak haber demektir.

Faideyi haber in amacı  sadece “birisine bilmediği bir şeyi bildirmek amacıyla söylenen söz ve haber olmak amacıdır.   Haberi veren kişiye ise muhbir denir. Faide-i haber i sadece  "haberi vermek amacı"  olan,  yani haberi bilmeyene sadece  haberi vermek, haberin iletisini iletmek  amacı taşıyan, onun da haberi öğrenmesi amacı dışında  başka amaç taşımayan  haberdir. Eskiler bunu daha  basit bir şekilde  şöyle açıklamışlardır.  “Muhbirin haberiyle kastının muhataba bir hükmü bildirmek kastıdır”

Faide- yi haber haberi hiç bilmeyene haberi iletmek, duyup da idrak etmemiş olana  yeniden ve kuvvetlendirerek söylemek, inanmayana da   haberin doğru olduğuna inandıracak şekilde  ısrar ve yeminle iletmek, böylece haberi öğrenmesi gerekene haberin faydasına inandırmaktır.

Örneğin “sana miras  çıktı” dediğiniz kişi habere inanmazsa “ vallahi billahi sana miras çıktı” denmesi gerekecekse  faideyi haberi sağlamak için  bu şekilde dahi denecektir.

İlgili Konu Başlıkları Ve Linkler

Beduh Nedir Postacı Melek

Ateşle Muhabere Haberleşme

Muhabere Nedir Güvercinle Haberleşme Ulak Tatarî Posta Menzil

Bâd-ı Saba Nedir Haberci Sabah Rüzgârı

Kara Karga ve Kara Haber

Kırlangıç Şiirlerimizde Kırlangıç

Kebûter ve Kebk Nedir Şiirimizde Güvercin

KAYNAKÇA

[1] Tahir’ül Mevlevi, Edebiyat Lüğati , Enderun kitabevi İstan. 1973, shf,  49