İbrahim Efendi Konağı Semiha Ayverdi

“Bu kitap ne bir hikayedir ne masal ne de roman. Zamanı, mekanı, vakaları, şahısları hatta vakalarının seyri, sırası ve detaylarının yüzde doksanı ile otomatik ve yaşanmış bir devrin, gerçek ve yaşanmış bir hayat tablosudur.” Semiha Ayverdi

Samiha Ayverdi bu eserini  1964 yılında stanbul Fetih Cemiyeti İstanbul Enstitüsü Neşriyatı  kanalıyla yayımlamıştır. [1]Kitap meclis-i maliye reisi İbrahim Efendi'nin konağında geçen olayların arka planında  Osmanlı devletinin yıkılışını anlatmaktadır. Bir konağın çöküşü ile birlikte bir devrin çöküşünü gözler önüne seren eser Semaiha Ayverdi’nin kendi gözlemlerinden ve yaşantısından derin izler taşımaktadır.

Eser İbrahim Efendi ve ailesi çevresinde 1900 yıllarındaki  İstanbulu, o yıllardaki  aristokrat kesimin yaşayış tarzını,  o yıllardaki  ramazan ve bayram günlerini  başarıyla aktarması bakımında sosyal bir roman özelliği taşır. Relist bir anlayışla yazıulan roman , Meşrutiyet ilanı, İttihat ve Terakki Cemiyetiyle Jön Türkleri de  günümüze başarıyla aktarmıştır.  a. Roman İbrahim Efendi ve ailesinin trajik sonu ve  aynı akıbeti paylaşan Osmanlı’nın son demlerini hazin bir dil ile bizlere anlatmaktadır.

Eser Milli Eğitim Bakanlığının 100 Temel Eser listesinde  yer almaktadır.

İbrahim Efendi Konağı, hem bir ailenin hem de bir devletin  çöküşünü anlatan bir romandır. Eser görkemli bir konakla birlikte muhteşem bir devletin yıkılışını  dramatize etmektedir. İbrahim Efendi Konağı, Semiha Ayverdi’nin en önemli eseri olarak kabul edilmektedir.

Kahramanlar:

• İbrahim Efendi: Meclis-i Maliye reisi olan  80 yaşındanüfuz sahibi bir kişidir. Geniş bir çevresi olan  bir Osmanlı aristokratıdır.

• Hilmi Bey, Baise Hanım: İbrahim Efendi’nin kardeşleri

• Salih Bey: İbrahim Efendi’nin damadı. Zengin olma hırsı gözlerini bürümüş bir adam

• Yusuf Bey: İbrahim Efendi’nin diğer damadı Kalender, hoşsohbet bir kişi.

• Şevkiye Hanım: İbrahim Efendi’nin  saf kızı

• Şükriye: İbrahim Efendi’nin küçük kızı

• Zaim Bey: Zorba, kötü niyetli bir kahya

ÖZET

İbrahim Efendi, Gediz’in ileri gelenlerinden bir tiftik tüccarının oğludur. İbrahim Efendi ile  dostluk kurmak, hatta  onunla komşu olmak bile şeref sayılır. Kansı öldükten sonra evlenmemiştir. Ailesinden kalan büyük bir miras ile yaşamaktadır.. Çok varlıklı ve geniş bir çevresi olan İbrahim Efendi oldukça lüks bir hayat sürdürmekte kış ayları Şehzadebaşı’ndaki konağında ; yaz aylarında ise Boğaz’daki muhteşem köşkünde yaşamaktadır.

Geniş bir aileyi, pek çok çalışanı barındıran muhteşem  konağında  kardeşleri Hilmi Bey ve Baise Hanım’la birlikte kalmaktadır. İbrahim Efendinin ölen eşinden  iki kızı  vardır. Bu kızlarının birisi Şükriye  diğeri ise  Şevkiye Hanım’dır.  İbrahim Efendi’nin her iki kızı da evlenmiş ve her iki damadı da konağına taşınmıştır. Yanbi ibrahim Efendi kardeşleri kızları ve damatları ile aynı köşkte yaşamaktadır. Fakat damadı Salih Bey oldukça kötü niyetli biridir. Salih Bey  onun mirasına konmak için her yola başvurmaktadır. Diğer damadı Yusuf Bey ise rahat yaşayışı tercih eden  kalender yapılı , iyi niyetli hoş sohbet bir adamdır.  Fakat  Yusuf Bey arısının huysuzluklarına katlanamadığı için en sonunda intihar edecektir.

İbrahim Efendi’nin konağında debdebeli bir hayat sürüp gitmektedir. Eğlence ve düğünlerde pek çok kişinin gelip gittiği konakta canlı bir hayat vardır. Fakat bir gün İbrahim Efendi kalp krizi geçirir ve ölür. Konağın idaresi büyük kız Şevkiye Hanım’a kalmıştır. Şevkiye Hanım işlerden anlamayan, huysuz bir kadındır. Para hırsıyla yanıp tutuşan Salih Bey, İbrahim Efendi öldüğü halde servete dokunamadığı için konağı terk eder.

Konağın gelirleri azalmaya başlar. Yeni kahya Zaim Bey, Şevkiye Hanım’ın işten anlamadığını fark ederek onu kandırmaya başlar; yönetimi eline alır. Uyanıklığı sayesinde ailenin bütün servetine el koyar. Şevkiye Hanım ve Şükriye Hanım avukatlara giderler, kalan mücevherlerini de avukatlara kaptırırlar. Beş parasız ortada kalırlar. Zaim Bey onlara, konağın çatı katında kalabileceklerini söyler. Çok sıkıntılı bir süreden sonra kayınbiraderleri Eczacı Sedat onlara yardım eder ve onlar için Fatih’te bir ev kiralar. Onların bakımlarını da üstlenir. Bir süre sonra olanlara dayanamayan Şükriye Hanım vefat eder.

Samiha Ayverdi Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri

İbrahim Efendi Konağı Özeti ve Hakkında Semiha Ayverdi

İbrahim Efendi Konağı Semiha Ayverdi

SÂMİHA AYVERDİ'NİN ''BATMAYAN GÜN'' ROMANINI OKURKE

[1] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0brahim_Efendi_Kona%C4%9F%C4%B1