Mihr ü Vefâ Mesnevileri

 
 

 

 

Mihr ü Vefâ Türk edebiyatında hakkında en az sözü edilen Mesnevilerden biridir. İran kaynaklı bu mesnevilerin ilk ve en meşhur örneklerini iX asır şairi Arşi-yi Dehlevinin ve kardeşi Mir Muhammed Mümin-i Arş' [1]- Arşî-i Ekberâbâdî (öl. 1091)vermiştir. Mir Muhammed'in Mihr ü Veffi'sının bir nüshası Paris Milli Kütüphane Supp. 1100 numarada kayıtlıdır.[2]  Bu eser Nizami'nin  HÜSREV Ü ŞİRİN'LER   mesnevisine nazire olarak yazılmış ve 2200 beyitten ibarettir. Şair Mihr ü vefa adlı eserinin önsözünde bu eserin ve konusunun kendi kurgusu ve eseri olduğunu iddia etmiştir. [3] Bu bilgiden hareketle bu Eserin kaynağının Nizami Gencevi’nin yazmış olduğu  Hüsrev ü Şirin hikâyesi olduğu ve bu eser ile konusunun Hüsrev-i  Şirin’e nazire olarak ortaya çıktığı da söylenebilir. ( bkz  Kutb Husrev ü Şirin Hakkında Bilgiler ve Kaynakçalar )

Arşî-i Ekberâbâdî ‘nin yazdığı ilk örnekten sonra yazılan ikinci Mihrü Vefâ mesnevisi Reşidî-i Semerkandî'ye aittir. (XII. yy)

Sonradan yazılmış olan Mihr ü Vefa Mesnevilerinin hepsi de bu iki ilk örneklerin etkisinde kalmışlar bu ilk iki örnekten hareketle yazmışlardır.

Türk edebiyatında yazılmış olan Mihr ü Vefa mesnevileri de Arşî-i Ekberâbâdî  ve Reşidî-i Semerkandî ‘nin yazmış olduğu eserlerin tercümesi  halinde ve  onların eserlerini takip eden eserler halindedir.

Türk edebiyatında yazılmış olan Mihr ü Vefa mesnevileri ilk Mihr ii Vefâ mesnevisini Ümmî Isâ (XI. yy.) adlı bir şâir yazmıştır. [4] “806 beyitlik bu kısa mesnevinin birkaç nüshası bilinmektedir (msl. İzmir Millî Ktp. nr. 26/668; Atatürk Ünv. Ktp. nr. 282, 283; Marbur Staatsbibliothek, Ms. Or. Oct. nr. 1628). Keşfü'z-Zünûn'da (c. II., s. 1914)” [5]

Türk edebiyatında ve Türk kütüphanelerinde  Mihr ü Vefa adlı mesnevinin birkaç varyantı olduğu bilinmektedir. İstanbul Üniversitesi İslam Araştırmaları Kütüphanesinde, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde 2832 numarada, Şarkiyat Enstitüsü 1779 numarada "l\1ilır ü Veta" isimli 1325 (M.1906) Tebriz tarihli birkaç  yazma nüshası bulunmaktadır. [6]

 Bunların yanı sıra Priştineli Mustafa Eminî'nin (öl. 1569) Bursalı Haşimî'nin (XVI. yy.)   Gelibolulu Ali Mustafa 'nin ye (öl. 1599)  Mihr ü Vefa adlı mesnevi yazdıklarına dair deliller ve bilgiler varsa da bu nüshalar ya kaybolmuş ya da günümüze ulaşmamıştır.

 Mihr ü Vefā  Mesnevisi  şark edebiyatının  klasik  çift kahramanlı aşk konulu mesnevilerinin özelliklerini taşır. Eser  kadın kahraman Mihr ile erkek kahraman Vefā’nın aşkını ve iki aşığın birbirine kavuşma mücadelesi esasına dayanır. İki kahramanın kavuşma yolunda verdikleri mücadeleler ve başlarına gelen felaketler eserin konusunu teşkil eder. 

 

• Mihr ü Müşteri Mesnevileri
• Mihr ü Müşteri Mesnevisi Özeti
• Mihr ü Mâh Hikâyeleri ve Özeti
• Mihr ü Vefâ Mesnevileri
• Mihr ü Vefâ Mesnevisi Özeti
• Mihr Nedir Şiirlerimizde Sevgili ve Güneş
• Ay Mah Mihr Nedir Edebiyatta Spihr Bedir Kamer
• Mâhi Nedir Hut Balık Burcu Müşteri Yıldızı Gav-ı Zemin Behmut

 

KAYNAKÇA

• [1] Selami Ece, Türk Edebiyatında Mihr ü Vefa Mesnevisi , https://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunitaed/article/view/1020001870/1020001868
• [2] Selami Ece, Türk Edebiyatında Mihr ü Vefa Mesnevisi , https://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunitaed/article/view/1020001870/1020001868
• [3] Tarih-i Edebiyat der-iran, Zebihullah SAFA, Tahran-1352 hş. (Hicri-Şemsi), 8 C., c. V!I, s.615
• [4] İskender Pala , Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü,
• [5] İskender Pala , Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü,
• [6] Selami Ece, Türk Edebiyatında Mihr ü Vefa Mesnevisi , https://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunitaed/article/view/1020001870/1020001868