MÜTEKERRİR MÜZDEVİÇ VE DİĞER MÜSEDDES ÖRNEKLERİ

Müseddesten

Kim olur zor ile maksûduna reh-yâb-ı zafer
Gelür elbette zuhûra ne ise hükm-i kader
Hakka tefviz-i ümûr et ne elem çek ne keder
Kıl sözüm ârif isen gûş-i kabûlüne güher
Mihneti kendine zevk etmedir âlemde hüner
Gam ü şâdî-i felek böyle gelür böyle gider

Reh-i irfân ü hakikatte budur de‘b ü usûl
Matlabı terk iledir menzil-i maksûda vüsûl
Ne iliş kâma ne ol kat‘ı ümmîd ile melûl
Yâr ise başına aklın sözümü eyle kabûl
Mihneti kendine zevk etmedir âlemde hüner
Gam ü şâdî-i felek böyle gelür böyle gider

Dinleme birbirini nâsın abesdir faslı
Kalmasun jenk-i nedâmetle derûnun paslı
Elemin an asıl âlemde emeldir aslı
Vâsıfâ zevkıne bak yok gamın aslı faslı
Mihneti kendine zevk etmedir âlemde hüner
Gam ü şadî-i felek böyle gelür böyle gider   Enderunlu Vasıf

Celepoğlu, Ayşegül (hzl.) (2013). İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şâirleri. C. V. Ankara: AKM Yay. 2427-2428.

Müseddes ‘Îdiyye Berây-i Hazret-i Sultân Ahmed Hân-i Sâlis

 mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün

 1. Mu’în ü yâverün her hâlde Rabb-i mecîd olsun
 2. Sipihr-i köhne-sâlün devri ber-vefk-i ümîd olsun
 3. Hemîşe tab’-i pâkün mazhar-i şevk-i cedîd olsun
 4. Günün günden yeg olsun ‘ahd-i ikbâlün medîd olsun
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
 6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsun
 II
 1. Fürûg-i âftâb oldukça pertev-bahş-i kurs-i mâh
 2. Şeb ü rûz ola zâtun nûr-pâş-i burc-i devletgâh
 3. Cihân-efrûz-i iclâl ola necm-i tâli’ün her gâh
 4. Müşerref eyleye emsâl ü emsâli ile Allâh
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
 6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsun

 III
 1. Vücûdun mahz-i hayr itmiş cihâna hazret-i Mevlâ
 2. Veliyy-i ni’met-i ‘âlemsin ey sultân-i mülk-ârâ
 3. Çekildi hân-i lutf-i birr ü cûdun dehre ser-tâ-pâ
 4. N'ola halk olsa bu beyti hezârân hamd ile gûyâ
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
 6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsun

 IV
 1. Hudâ eksikligün göstermesün taht-i mu’allâdan
 2. ‘Adû-yi mülkün olsun muzmahil etrâf ü enhâdan
 3. Budur subh ü mesâ ancak recâmuz Hak te’âlâdan
 4. Masûn itsün seni âzâr-i zahm-i çeşm-i dünyâdan
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsun

 V
 1. Eyâ şâhenşeh-i sâhib-kırân sultân-i heft-iklîm
 2. Ser-i ikbâlüne şâyeste ancak efser ü dîhîm
 3. İdüp şehler nihâde âstânunda seri teslîm
 4. Sezâ bu nev’a tebrîk itse ‘îdün eyleyüp ta’zîm
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
 6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsun

 VI
 1. Tulû’-i mâh-tâb-i devletün halkı idüp mesrûr
 2. Menârât ü cevâmi’ gibi eyler şevk ile pür-nûr
 3. Safâdan fark olunmaz rûz-i rûşenle şeb-i deycûr
 4. Hemîşe kişver-i ikbâlüni Hak eylesün ma’mûr
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
 6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsun
 VII

 1. Kederden sâf olup âyîne-i tab’-i münevverle
 2. Görilsün rûy-i behcet dâ’imâ hüsn-i mükerrerle
 3. ‘Arûs-i bahtun olsun cilve-güster zîb ü zîverle
 4. Resîde olasın ‘ömr-i tabî’îye safâlarla
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
 6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsu
 VIII

 1. Vücûdunla şeref-yâb ola her dem mesned-i ‘âlî
 2. E’âlî olmasun dâmânuna yüz sürmedenhâlî
 3. Hilâlâsâ müşârün bi'l-benân kıl ‘abd-i rû-mâli
 4. Açılsun dergehünde kullarunun bâb-i âmâli
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
 6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsun
 IX
 1. Bi-hamdi'llâh zamânunda cihânun halkı râhatda
 2. Degül te’sîr-i yümn-i himmetünle kimse mihnetde
 3. Kemâl-i pîr idüp Hak tahtgâh-i dîn ü devletde
 4. İde vaktün güzer şeh-zâdegânunla meserretde
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
 6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsun
 X
 1. Olup Sâmî kulun tebrîk-i ‘îd ile senâ-hânun
 2. Olur virdi du’â-yi imtidâd-i şevket ü şânun
 3. İder ferş atlas-i gerdûnı bûs itdükçe dâmânun
 4. Bülend itdi ‘ubûdiyyetle kadrin fart-i ihsânun
 5. Olup ‘îdün mübârek devlet ü ‘ömrün mezîd olsun
 6. Gicen kadr-i sa’âdet her günün ‘îd-i sa’îd olsun
ARPAEMÎNİ-ZÂDE MUSTAFA SÂMÎ (Fatma Sabiha KUTLAR OĞUZ )

MÜSEDDES

1
Mef‘ûlü/ Mefâ‘îlü/ Mefâ‘îlü/ Fe‘ûlün
La‘l-i lebi ‘izhâr idüp mûy-ı Hüseyn’i
Hoş-bûyı tutar sünbüli şeb-bûy-ı Hüseyn’i
Kim görse sever kâmet-i dil-cûy-ı Hüseyn’i
Gün gibi tolansam ne ‘aceb kûy-ı Hüseyn’i
Ârâm idemez görmese dil rûy-ı Hüseyn’i
Sevdi dil ü cânum benüm ebrû-yı Hüseyn’i

Pâ-mâl görüp zülfi gibi şâm-ı gamında
Kan agladur oldı baña ahşam-ı gamında
Dil murgı giriftâr olup dâm-ı gamında
Eglence olur göñlüme hengâm-ı gamında
Ârâm idemez görmese dil rûy-ı Hüseyn’i
Sevdi dil ü cânum benüm ebrû-yı Hüseyn’i

Âzâd idüp hâl-i ruhı dâm-ı belâdan
Sevdâ-yı ser-i zülfi beni kesdi hevâdan
Pâk âyinesi jeng-i gam-ı mihr ü vefâdan
Dil şîşe-hurd olsa ne var seng-i cefâdan
Ârâm idemez görmese dil rûy-ı Hüseyn’i
Sevdi dil ü cânum benüm ebrû-yı Hüseyn’i

Ben niçe temâşâ idem ol mûy-ı miyânı
Müjgânlarınuñ tîrin atar kaşı kemânı
Reftârı hacîl eyler anuñ serv-i revânı
‘Âlemde Yezîd olsun o kim sevmeye anı
Ârâm idemez görmese dil rûy-ı Hüseyn’i
Sevdi dil ü cânum benüm ebrû-yı Hüseyn’i
Şemşîr-i gamı yâreleri sînede bitmez
Bir mihr ü vefâ eylese biñ cevrine yitmez
Ey Ravzî bana rahm ile bir kez nazar itmez
Dil-hastesine zahm-ı hadengi neler itmez
Ârâm idemez görmese dil rûy-ı Hüseyn’i
Sevdi dil ü cânum benüm ebrû-yı Hüseyn’i       Ravzi 


MÜZDEVİÇ MÜSEDDES   ÖRNEĞİ

Yağmaladı dün aklımı bir şûh-ı pür filen 
Mecnûn-ı deşt-i aşkı anun âhû-yı Huten 
Etrâf-ı hüsn ü anma dikkat kılınca ben 
Gördüm kenâr-ı bâğ-ı izânnda bir çemen 

Sordum bu hat' sebz-i Hutendür dedüm dedi 
Yok şerh-i piç ü tâb-ı nigâhun durur senün

Tutdum o san’at ile ki semt-i tecâhüli 
Çeşmi unutdı şîve-i tarz-ı tegâfüli 
Göstermedüm o mehveşe rûy-ı tekâsüli 
Derpiş edince süret-i hüsn-i te’emmüli 

Bilmem lisân-ı gamze ne fendür dedim dedi 
Gâlib zebân-ı sihr-beyânun durur senün             Şeyh Gâlib

HAFİF MÜSEDDES

Der-Bahr-ı Hafîf Müseddes ‘Arûz u Darb-ı Mahbûn u Maksûr Taktî’-eş

 Fe’ilâtün Mefâ’ilün Fe’ilât
 · · − − / · − · − / · · −

 Der-Kâfiye-i Müreddef Be Elif Hemze Revî

1 Dil idem dirse ‘aşkuñı ihfâ’
İdemez eşk ider anı ifşâ’
 Ne safâ-yıdı hazz-ı cân-ıdı âh
 Baña bir bûse eyleseñ i’tâ’
 Beni öldürdi firkatüñ nola âh
 Beni vasluñla eyleseñ ihyâ’
 Yâr ki;agyâra ide göz göre meyl
 ‘Âşıka oldurur yavuz îzâ’
5 Ne hoş imiş bu Nazmî gör seni medh
 Anuñ ile güzel sözin isgâ’

Yrd. Doç. Dr. Sibel ÜST, EDİRNELİ NAZMÎ DÎVÂNI (İNCELEME-METİN) T. C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, 2012www.kulturturizm.go   Edirneli Nazmi

5. VE 6. DİZELERİ FARKLI KAFİYELİ MÜSEDDES

Müsəddəs
Dün gördüm ol nigari-tərəbnakü ərcimənd,
Kafur əliylə dəstələmiş ənbərin kəmənd,
Baxdım şikənci-türrəsinə zarü müstəmənd,
Bir şəxsi-natəvan oturur gərdənində bənd,
- Kimdir bu miskin, ol nə rəsəndir? - dedim, dedi:
- Zülfim kəməndi tutsaği canındürür sənin.

Çəkmiş cəmalə fərrü dəmü izzü cahını,
Ənbərlə doldurub, başa əymiş külahını,
Əbrin yüzündən aldı və ərz etdi mahını,
Gördüm yüzündə daneyi-xali-siyahını,
- Şol müşk lalə üzrə nədəndir? - dedim, dedi:
- Canında əksi-daği-nihanındürür sənin.

Ləlü göhər dişiylə yapışmış dodağinə,
Müşki-Xütən həvəsdən ulaşmış yanağinə,
Dürri-Nəcəf həvadən asılmış qulağinə,
Çox danə-danə nəsnə tökülmüş ayağinə,
- Hey-hey, bu nə əqiqi-Yəməndir? - dedim, dedi:
- Gözdən axan cigərdəki qanındürür sənin.

Gəşt ilə çıxdı gülşənə ol sərvi-gül-üzar,
Əlvanı meyvə daməninə tökdü şaxsar.
Mən gördüm anda püstəvü badamü sibü nar,
Bir mürğ oxurdu arizi bağında zar-zar,
- Ol mürğ nə mürğ, bu nə çəməndir? - dedim, dedi:
- Baği-çəməndə mürği-rəvanındürür sənin.

Göz gördügüncə könlüm olur hüsnü maili,
Eylər dəli bu şivə ilə neçə aqili,
Sehr eyləmiş yüzündə yenə çahi-Babili,
Bənd etmiş anda bir neçə sahibnəzər dili,
- Çin söylə, bu nə çahi-zəqəndir? - dedim, dedi:
- Ey çox xəlalı, kəndü məkanındürür sənin.

Yaşım yürüdü su kimi ol sərv suyinə,
Göz baxa qaldı zülfü xətü ruyü muyinə,
Piranəsər könül axub ol qəddi-cuyinə,
Aldandı tifltək dil anın rəngi-ruyinə,
- Bu nə xöcəstə sərvi-səməndir? - dedim, dedi:
- Bəxti-səidü ömri-cəvanındürür sənin.

Nərgis oyandı, bu çəmən damənü caməxab1
Gül çıxdı, pirəhən yaxasından açub niqab,
Təb düşdü canə, cümleyi-afaqi tutdu tab,
Ol dəm ki, doğdu qibleyi-məşriqdən afitab,
- Bir zərrə gördüm anda, dəhəndir! - dedim, dedi:
- Bu söz yəqin, Həbibi, gümanındürür sənin.

Əzizağa Məmmədov, HƏBİBİ ŞEİRLƏR, Milli Kitabxana, "ŞƏRQ-QƏRB" BAKI-2006
Bu kitab "Həbibi. Şeirlər" (Bakı, Yazıçı 1980) nəşri əsasında təkrar nəşrə hazırlanmışdır

 İLGİLİ LİNKLER VE KONULARIMIZ

Mütekerrir Nedir?
Musammat-nedir-musammat-nazim-bicimleri/
Museddes-ornekleri-mutekerrir-ve-muzdevic/66052
Mutekerrir-muzdevic-ve-musammat-murabba-ornekleri/65855
Muzdevic-ve-mutekerrir-muhammes-ornekleri/65885
Murabba-nedir-mutekerrir-ve-muzdevic-murabba-ve-ozellikleri/65854