Muzaffer İzgü Hayatı Edebi Yönü ve Eserleri

Muzaffer İzgü

“Çocuk okuru olmayan bir toplumun büyük okuru da olmaz.” Muzaffer İzgü

 

Muzaffer İzgü (d. 29 Ekim 1933, ADANA ). Hikâye,  Tiyatro ve Roman yazarı, öğretmen.

 Türkiye'nin en çok okunan mizah ve çocuk kitapları yazarlarındandır. 107 kitap, 200'e yakın radyo oyunu yazmıştır.

29 Ekim 1933 günü Adana'da doğdu, yoksul bir çocukluk geçirdi. Elazıg'ın Dişidi köyünden çalışmak üzere Adana'ya gelen ve Adana Kız Lisesi'nde hademelik yapan  Ahmet Efendi'nin oğludur. Annesi ise Şam doğumlu Arap asıllı bir kadın olan Hatay'dan Adana'ya gelip yerleşen ve babası  Ahmet Efendi ile evlenen  Havva Hanım’dır. İzgü'nün ifadesine göre babası Adana'da ilk gecekonduyu yapan kişi olmuştur.[1]Çocukluk günlerindeki evlerini ve hallerini bir röportajında şöyle özetlemiştir. “Zaten, bir odası olan gecekonduda büyüdüm ben. Yatak odası, yemek odası, oturma odası, mutfak, banyo… Annem beni leğende yıkardı, bardak gibi dizilirdik yere, bir oda. Baba, anne ve kardeşler boy sırasına göre yerde yatardık. Şubatta da odun kömür biterdi. Zaten mangal kömürü var, onu yakardık. O da biterdi.”[2]

Muzaffer İzgü, çok çeşitli okullarda öğrenim görmek zorunda kalmış, babasının maddi gücünün çok zayıf olması nedeni ile bulaşıkçılık, garsonluk, sinemalarda gazoz satıcılığı gibi işlerde çalışarak eğitimini sürdürmek zorunda kalmıştı. Küçük yaşlardan itibaren çok çeşitli işlerde çalışmak zorunda kalan İzgü, [3]Üç yıl İnönü İlkokulu'nda, sonra dördüncü sınıfı Gazipaşa İlkokulu'nda, Gazipaşa İlkokulu'nun o depremde zarar görmesi üzerine beşinci sınıfı İstiklal İlkokulu'nda okuyarak ilköğrenimini tamamlayabilmişti. İlkokuldan sonra öğrenimini Tepebağ Ortaokulunda sürdüren yazar, üç yıllık ortaokulu bitirdikten sonra, yatılı olarak Diyarbakır Öğretmen Okulu’nda okumaya başladı. Bu okulda tanıştığı Günsel Hanım ile evlendi. Diyarbakır İlk öğretmen Okulu’nu 1952 yılında bitirdikten sonra öğretmen olarak görev yapmaya başlamıştı. İlk görev yerleri olan Diyarbakır, Silvan’da 1952 1956 yılları [4]arasında görev yaparken oğulları Bülent Şahin dünyaya geldi. [5]

Diyarbakır İlköğretmen Okulu'nu bitirdikten sonra Silvan'da, Aydın'ın Akçakoca Köyü'nde, Cincin Köyü'nde, Aydın merkezindeki yetiştirme yurdunda, Güzelhisar İlkokulu’nda uzun yıllar 1957- 1978 öğretmenlik yaptı. Aydın 'da görev yaparken ikiz kızları Nevin ve Sevin doğdu. 

lk gülmece öykülerini Akbaba dergisinde yayımladı. Daha sonra, çeşitli gazetelerde öyküleri çıktı.[6] İlk yazılarını 1959 yılında Aydın'da yayımlanan Hüraydın Gazetesi'nde yayımladı. Küçük hikâye ve röportajlar derleyen İzgü, 1964 yılından itibaren yazarlığını Demokrat İzmir Gazetesi'nde sürdürdü.  Bu gazetedeki köşesinde her hafta bir hikâye yayımladığı gibi gülmece dergisi Akbaba'da da öykülerini yayımladı. İstanbul'da çıkan Milliyet ve Akşam gazetelerinde röportajları yayımlandı. Özel tiyatrolarda ve radyolarda yayımlanan oyunları ve skeçleri ile adını duyurdu. 1968 yılında Aydın’da öğretmen olarak görev yaparken devam etmeye başladığı Eğitim enstitüsünden mezun olarak diploma aldı. [7]1968 yılından sonra 11 yıllık ilkokul öğretmenliğinin ardından ortaokul öğretmenliğine geçti, Aydın Gazipaşa Ortaokulu'nda Türkçe öğretmeni olarak görev yapmaya başlamıştı.

Zamanla, röportaj ve öykülerin yanı sıra tiyatro oyunu yazmaya yönelen İzgü'nün yazdığı ilk oyun, Nejat Uygur için yazdığı İnsaniyettin' adlı oyunu olmuştu.[8]

İlk kitabı olan “Gecekondu “dan sonra (1970 yılında Remzi Kitabevi) 1971 yılında İlyas Efendi, 1972 yılında Halo Dayı adlı kitabı izledi.  Atilla İlhan  ile tanıştıktan sonra kitaplarını Bilgi Yayınevi'nde yayımlayan İzgü'nün bu yayınevi tarafından basılan ilk kitabı Donumdaki Para (1977 ) idi.  Uzun yıllar çeşitli illerde ve okullarda Türkçe öğretmenliği yapan Muzaffer İzgü, bu görevden kendi isteğiyle (1979) yılında emekliye ayrıldı.  Emekli olduktan sonra İzmir'e yerleşti ve [9] kendisini tamamen yazarlığa vermişti. 1980 yılında Kenan Evren’in emriyle “Ekmek Parası” ve Türk Dil Kurum Ödülü’nü almış “Dalımdaki Para” adlı kitapları yasaklanmış ama sonradan eserlerine konulan bu yasaklar kaldırılmıştı.[10]

İlk Roman çalışması Gecekondu adlı eseri olan M. İzgü bu eseriyle başladığı  yazarlık hayatını 107 eser, 200 civarında radyo oyunuyla noktaladı. Bilgi Yayınevi, İzgü'nün 42 roman ve öykü kitabını, 73 çocuk kitabını yayımladı. Zıkkımın Kökü ile Ekmek Parası adlı eserlerinde kendi yaşam öyküsünü ortaya koydu. Zıkkımın Kökü’ kitabı 1992 yılında Memduh Ün tarafından filme alındı. Bu film Kültür Bakanlığı Ödülü, Adana Altın Koza’da 5 ödül, Hindistan’da Altın Fil, Tokyo’da Asya’nın en iyileri, İspanya’da en iyi yönetmen, Paris’te gençlik sinema ödülü gibi ödüller almıştı. Bu filmi Kültür Bakanlığı’yla Mine Film birlikte yapmıştı.[11]

Emekli olduktan sonra İzmir’de yaşayan Muzaffer İzgi,  oğlu Ahmet Şahin İzgü’nün ifadesine göre 2017 yılı Ağustos ayının başında İzmir Kâtip Çelebi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesine kaldırılmış ve orada kanser olduğunu öğrenmişti.  Tedaviyi kabul etmeyen İzgi evine dönmüş ve  26.08.2017 de 84 yaşında iken kanser nedeniyle hayatını kaybetti.

EDEBİ YÖNÜ


Fakirlik içinde ve zor şartlarda okuyarak öğretmen olan İzgü'nün eserleri ve gözlemleri  yaşadığı o dönemlerin izlerini taşır. Daha çok öyküye yönelen yazarın, gözlemlerine dayanarak yazdığı üç romanı vardır. Gecekondu, İlyas Efendi ve Halo Dayı . İlk romanı olan Gecekondu’da, Güney Anadolu kentlerinden birinde gecekondu halkının yoksul yaşantısını verir. İlyas Efendi, bir nüfus memurunun parasızlık yüzünden çektiği sıkıntıyı yansıtır. Halo Dayı da köyden kente göçü konu alan bir romanıdır.[12]  Bu üç romanında da "Gülmecenin işlevinin güldürmek değil, olaya parmak basmak "olduğu görüşünü yansıtmıştır. Romanlarında aşk konusunun yanında büyük kentlerde gecekondu sorunu, köyden kente göç,  ezilen Anadolu insanının dünyasını ele almıştır. Köy’den kente göçenlerin kent yaşamı içinde bocalamasını mizahi bir dille ele almıştır.

 
Kendine has bir mizah anlayışı ve gözlemleme farklılığına sahip Muzaffer İzgü, edebiyatımızın ve çocuk romancılığının mizah türündeki en önemli kalemlerinden birisi olarak kendini kabul ettirmiştir. Eserlerinde güldürmekten çok  güldürürken düşündürmeyi  sağlamaya çalışmıştır.  Toplumsal çarpıklıklara sınıflar arası açılardan bakarak Anadolu insanının sorunlarını kara mizah yöntemiyle  ve başarılı ironiler sunarak yansıtmaya çalışmıştır.  ( bkz  Muzaffer İzgü Zıkkımın Kökü Romanı Hakkında Özet inceleme )

Eserlerinde en az mizah kadar eğitsel konulara da yer vermiş, mizahi bir açıdan öğretmeye çalışmıştır. Kahramanları hayata olumlu bakan, karamsar olmayan tipler ve karakterlerdir. Eserlerinde sevgi önemli bir unsur olarak karşımıza çıkar. Eserlerindeki tipler paylaşmayı bilen birlerine saygılı olan kişilerdir. Çocuklara yönelik olan eserlerinde çocuklara  eğitimi, paylaşımcılığı, okuma sevgisini, hayvan sevgisini, okuma alışkanlığını, doğaya ve çevreye saygılı olmayı, dayanışmayı, paylaşımcılığı, barışı, dostluğu   vb önermeye, sevdirmeye ve bunları vurgulamaya çalışmıştır.  

Güldürürken öğretmeyi ve düşündürmeyi amaçlayan İzgü, argo ve küfür kullanmayı sevmeyen bir yazardır. Bu yönüyle diğer mizah yazarlarından daha uygun bir yol izlemeye çalışmıştır. Anlaşılır bile dile sahip olan yazar, edebi sanatlardan ve dilimizin diğer zenginliklerinden yararlanmaya gayret eder. [13] 

Muzaffer İzgü kendi tabiriyle “yaşamından fedakârlık yaparak” koca bir külliyat meydana getirmiştir. Bir noktadan sonra okumak ve yazmak onun yaşam tarzı olmuştur.  Eserlerinde yapmaya çalıştığını  şu şekilde izah eder: “Çocuk kitabı yazmak büyük sorumluluk ister. Yazılarımda çocukları eğlendirirken, düşündürmeliyim. Göbek zıplatan gülmeceye karşıyım. Gülme; zekâ oyunudur. Mizah zekâ işidir. Okuyucusu da zekidir”[14]

Mizah öğelerinden faydalanarak, toplumun aksayan yönlerini okuyuculara aktarmakta başarılı olan yazarın  bazı eserleri TV'ye uyarlanmıştır. 

İlk yazıları 1959 ‘da yerel bir gazete olan Hüraydın gazetesinde çıkmıştır. Demokrat İzmir ve Akşam gazetelerinde yayımlanan yazılarından sonra Yusuf Ziya Ortaç’ın Akbaba adlı 1962 yılından itibaren öyküleri çıkmaya başlamış, Akbaba dergisi kapanıncaya kadar öyküleri yayımlanmıştır.

Eserlerinde kara mizahı ve acı ve mizahı içiçe kullanan yazara göre kara mizah sonu umutsuz olan bir mizahtır. RIFAT ILGAZ,  AZİZ NESİN  ve HALDUN TANER ile birlikte edebiyatımızın en önemli acı mizah yazarlarından birisi olan İzgü’nün öykülerinde kendi çocukluk günleri ve yaşadıklarından derin izler bulunmaktadır.  İzgü’nün öykülerinde, iyi kalpli saf sıradan köylüler, zavallı insanlar, ahmaklar, üçkâğıtçılar,  yalakalar, açıkgözler, paragözler, işgüzarlar vb adeta resmigeçit yapmıştır.  Yazar, toplum katmanlarındaki bu farklı insan tiplerini sadece güldürü amaçlı ele alamamış,  bu figürleri sosyal çarpıklıkları ortaya koymak, yarattıkları gülünçlükler ile ülke gündemindeki sorunlara parmak basmak amaçlı ele almıştır. Onun eserlerinde mizah sonu için iyi umut olmayan kara bir mizah, güldürürken ağlatacak acı bir mizah vardır. Asıl hedefi güldürmekten ziyade akılları acıtmaktır.

Röportaj ve öykülerinden sonra tiyatro oyunları da yazmış, yazdığı  komedileri ve skeçleri özel tiyatrolarda sahnelenmiş, pek çok oyunu radyolarda radyo tiyatrosu ve skeçler olarak yayımlanmıştır..

Hayatı boyunca birçok ödül alan yazar,1977 yılında, Akşehir Ulusal Gülmece Öyküsü Yarışması'nda üçüncülük, Donumdaki Para adlı kitabıyla Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü’nü, Dayak Birincisi adlı çocuk romanıyla da Bulgaristan Altın Kirpi Ödülü'nü kazandı. Milliyet Sanat Dergisinin açtığı bir yarışmada ikincilik ödülü, Çocuk Kitapları Fuarı'nda Uçtu Uçtu Ali Uçtu masalıyla birincilik ödülleri sahibi olmuştur.[15]

      
ÖDÜLLERİ

• 1993-1995 yılları arasında Hindistan Udaipur Festivali´nde Altın Fil Ödülü
• Tokyo Film Festivali´nde Asya´nın En İyileri,
• Paris´te Cine Junior, İspanya´da En İyi Yönetmen Ödülü,
• Kültür Bakanlığı Ödülü
• Adana Altın Koza Film Festivali´nde beş ödül

• 1977 Nasrettin Hoca Gülmece Öykü Yarışması’nda üçüncülük, "Hıdır Baba" öyküsüyle
• 1977 Milliyet Sanat Dergisi Gülmece Öyküsü Yarışması’nde ikincilik, "Anayasa Hangi Anayasa" öyküsüyle
• 1978 Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü, Donumdaki Para ile
• 1980 Bulgaristan Altın Kirpi Gülmece Ödülü, Bülbül Düdük ile olmak üzere toplam 17 kadar ödül kazandı (Necatigil 2007: 234; Yalçın 2010: 555 ).

ESERLERİ

ÖYKÜ-MİZAH:

• Bando Takımı (1975)
• Donumdaki Para (1977)
• Deliye Her Gün Bayram (1980)
• Sen Kim Hovardalık Kim (1980)
• Her Eve Bir Karakol (1980)
• Devlet Babanın Tonton Çocuğu (1981)
• Lüplüp Makinesi (1982)
• Kasabanın Yarısı (1982)
• Demokrasimiz Kaç Para Eder (1988)

ROMAN:

• Gecekondu (1970)
• İlyas Efendi (1971)
• Halo Dayı (1973)
• Zıkkımın Kökü 
• İt Adası (1993)
• Sıpa” (1994)

OYUN:

• Karadüzen (1971)
• İnsaniyettin (1972)
• Reçetesi Peçete (1974)
• Utanmıyorum Üşüyorum (1975)

ÇOCUK KİTAPLARI:
 

• Bülbül Düdük (Çocuk romanı, 1980)
• Ekmek Parası (1979)
• Çizmeli Osman (1980)
• Pazar Kuşları (1980)
• Uctu Uçtu Ali Uçtu (1980)

 

ROMANCILAR İLE İLGİLİ BAŞLIKLAR VE LİNKLERİ

• Muazzez Tahsin Berkant Hayatı ve Romancılığı
• Şerif Benekçi Hayatı Romancılığı
• Ethem İzzet Benice Hayatı ve Romanları
• Yusuf Ziya BAHADINLI Hayatı Eserleri
• Münevver Ayaşlı Hayatı ve Edebi Yönü
• Dr. Sevim Asımgil Hayatı Eserleri
• Fikret Arıt Hayatı ve Eserleri
• İnci Aral Hayatı ve Eserleri
• Alev Alatlı Hayatı Ve Eserleri
• Ahmet Cemil Akıncı Hayatı Eserleri
• Dursun Akçam Hayatı ve Edebi Yönü
• Tatar Ramazan'ın Yazarı Kerim Korcan Hayatı Eserleri
• Pınar Kür Hayatı ve Eserleri
• Muzaffer Buyrukçu Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri

 

Kaynakça

• [1] https://tr.wikipedia.org/wiki/Muzaffer_%C4%B0zg%C3%BC
• [2] Muzaffer İzgü: “Çocuklar düş kursun istemiyorlar” https://www.sendika.org erişm tarihi,29 Ocak 2013
• [3] https://www.msxlabs.org/forum/edebiyat-tr/13574-muzaffer-izgu-
• [4] Dr Aslan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ank, shf, 290
• [5] Uyguner, Muzaffer. (2005). Muzaffer İzgü (Yaşamı-Sanatı-Yapıtlarından Seçmeler). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• [6] https://www.idefix.com/kitap/muzaffer-izgu/urun_liste.asp?kid=1570
• [7] Dr Aslan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ank, shf, 290
• [8] https://tr.wikipedia.org/wiki/Muzaffer_%C4%B0zg%C3%BC
• [9] https://tr.wikipedia.org/wiki/Muzaffer_%C4%B0zg%C3%BC
• [10] Muzaffer İzgü: “Çocuklar düş kursun istemiyorlar” https://www.sendika.org erişm tarihi,29 Ocak 2013
• [11] Muzaffer İzgü: “Çocuklar düş kursun istemiyorlar” https://www.sendika.org erişm tarihi,29 Ocak 2013
• [12] https://www.gorulesiyerler.com/adana-meshurlarindan-muzaffer-izgu-hayati-ve-eseleri/
• [13] Evin Evinoğlu, Muzaffer İzgü'nün Çocuk Kitaplarının Mizah Unsurları Yönüyle İncelenmesi, Abant İBÜ, SBE, Türkçe Eğ. Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu 2008
• [14] M.NİHAT MALKOÇ, MUZAFFER İZGÜ’NÜN 52. SANAT YILI,edebiyatdefteri.com/yazioku.asp?id=40654
• [15] Necatigil, Behçet. (2007). “İzgü, Muzaffer”. Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (24. Basım). İstanbul: Varlık Yayınları. s. 233-234. ; Yalçın, Murat (Ed.) (2010). “İzgü, Muzaffer”. Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi Cilt I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 554-555.

Edebiyat, Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, ve Araştırmalarınız bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.
 
  BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya [email protected]