Dede Ömer Ruşeni

Dede Ömer Ruşeni Osmanlı âlimlerinden ve veli mertebesinde gözüken mutasavvıflarından birisidir. Aydın vilâyetinin Güzelhisar köyünde doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Aydınlı olduğu için aydınlık manasında Rûşenî lakabı ile anılmıştır. 1487 (H.892) senesinde Tebriz’de Kur’ân-ı kerîm okurken vefât etti. Kabri, Tebriz’de kendi adına Selçuk Hâtun tarafından yapılan dergâhtadır. Tasavvufta Halvetiyye yolundan Rûşeniyye kolunun kurucusudur. Mevlânâ etkisinin açıkça hissedildiği Çoban-nâme ve Neynâme gibi eserleriyle 15. yüzyılın mesnevi edebiyatına katkı yapan bir Dede Ömer Rûşenî'nin Aydın’da başlayan hayatı, Uzun Hasan’ın payitahtı Tebriz’de sona ermiştir. Dede Ömer’in hayatı hakkında kaynaklarda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Asıl adı Ömer b. Ali İbnu binti Umur Bey olan şair, kendi ifadesine göre, Aydın’ın Tire yakınlarındaki Güzelhisar kasabasındandır. Sehî Bey, “Vatan-ı aslîsi Aydın ili Yeniceköydendür” cümlesiyle bu konuda biraz daha ayrıntıya girmektedir.Aydınlı olmasına atıfta bulunmuş olmak istemesinden dolayı Ruşeni mahlasını kullanmış olduğu anlaşılmıştır. Dede Ömer Ruşeni'nin ’ soyunun Aydınoğulları’ndan Umur Bey’e dayandığı sanılmaktadır. [1] Güzelhisar’da doğup yetişen Ömer Rûşenî, ilim tahsîli için Bursa’ya geldi. Yeşil Câmi imaretinde bulunan medreseye yerleşti. Rûşenî, tahsil hayatının en azından bir kısmını Bursa’da geçirmiştir. Bu konuda Tuhfe Bursa Yeşil Medrese ayrıntısını vermektedir. Ancak şairin memleketi Tire’de de Mevlevihane olarak kurulan ve yanında bir medresesi olan Yeşil Cami zaviyesi vardır. Şairin eserlerindeki Mevlânâ etkisi de dikkate alındığında, medrese tahsilinin en azından bir bölümünü burada yapmış olabileceği kuvvetle muhte