Ab -ı Engür Nedir

 

Ab -ı Engür: 

Âb :  آب  eski dilde su demektir. Engur , engûr :  انگور ise  farsça kökenli üzüm anlamına gelir. Engür sözcüğü eski dilde de Osmanlıcada da üzüm anlamında kullanılmıştır.  Duhter-i Rez ise eski dilde üzüm kızı anlamına gelmektedir. Duhter, Farsça da  kız, kerime,  anlamına gelir.  Rez ise üzüm bağı kütüğü, asma, anlamına gelir. 

Ab -ı engür, üzüm suyu yani şarap anlamında bir mazmundur. Şire-i engür , bade-i engür, şeklinde de kullanılmıştır. Çünkü üzüm suyu sıkıldıktan yedi gün sonra şıra adını alarak hafifçe şekerlenmektedir.

Sanman bizi kim şire-i engür ile mestiz.   ( Ruh i Bağdadi)

Ab ı engür ve türevleri olan diğer mazmunlar genellikle, bade, esrar, boza ile birlikte kullanılan bir mazmundur.

Ab-ı engür hum içre durarak bade olur.   (  Sabri Şakir )

Cam –ı aşk- ı yar ile sekran idim ben ol zaman
Bade-i engür icad etmemişti Cem Henüz.     Hüzni

Rind iseñ destüñde câm-ı şîre-i engûr tut
Bezmi pür-nûr eyle zâhid sâğar-ı billûr tut    BEYÂNÎ - Enfî Ahmed Efendi

Halka âzârı şi‘âr eyleme sâtûr gibi
Herkese yâr-ı gam ol bâde-i engûr gibi     Semerkândî-i Âmidî Âgâh 

Ba- ateş zay, ab – ateş mizaç,  ab – azaer, ab – argavani,  . âb-ı âteş-reng (ateş renkli su),. âb-ı âteş-zây (ateş doğuran su),. âb-ı âteş-zede (ateş vurmuş su),. âb-ı âzer-âsâ (ateş gibi  ...[[1] hep şarap manasına kullanılan  benzer mazmunlardır. [2]

Rind iseñ destüñde câm-ı şîre-i engûr tut
Bezmi pür-nûr eyle zâhid sâğar-ı billûr tut  BEYÂNÎ - Enfî Ahmed Efendi ( - Şuhut- Ö. 1665 İstanbul)

Ne mâyedür konılmış tâ ki bilmem tâk-i engûra
Çıkar çeşmine mestüŋ duhter-i rez gibi mestûre   BESNİLİ NEHCÎ DEDE (1616-1680?)[3]

Saki sunma bize mey-i engürü
Canlar cam-ı pir-i mugana (mugandan) kanık     Dertli ( Aşık Dertli ) Şiirleri

İLGİLİ SAYFALARIMIZ VE LİNKLERİ

• Duhter-i Rez Şiirimizde Üzüm Kızı ve Şarap
• Dürd-i Mey Şarap Tortusu Lây ve Lâyhar
• Kevser ve Şarap
•  Kümeyt- ( Doru At ve Şarap
• Minâ ( Şarap Şişesi)
• MÜSELLES NEDİR ( Haram Olmayan Şarap )
•  ARAKI- RAKI - MAZMUNU ( Beyit ve Örneklerle)
•  Hammâr ( Meyhaneci ile Mürşit , Ayyaş ile Derviş ilişkisi )
• MEYHANE NEDİR VE OSMANLIDA MEYHANE ADAPLARI VE EĞLENCELERİ
• Erguvan ve Erguvan Şarabı
• Ab- ı Ateş Pare - Nedir
• Ab – ateş reng Nedir - Beyitlerle

 

 KAYNAKÇA

• [1] Mimoza.marmara.edu.tr/~ahmet.ozdemir/develioglu_sozlugu.doc
• [2] A. Talat  Onay, Edebiyatımızda Mazmunlar, İstanbul 1996 , shf 65
• [3] https://edebiyatvesanatakademisi.com/besnili-nehc-dede-1616-1680/ne-m-yedur-konilmis-t-ki-bilmem-t-k-i-eng-ra/50888