Belkıs Saba Melikesi ve Efsanesi

09.06.2015

 
 

İran Minyatürlerinde Belkıs 

Saba Melikesi  Belkıs  ve Efsanesi

 

Belk’ıs Yemen’ deki  Efsanevi Saba Melikesidir.

Divan edebiyatının belli başlı mazmunlarından biri olan  Belkıs, günümüz Habeşistan (Etiyopya) veya Yemen'inin olduğu topraklarda hüküm sürdüğü farz edilen, tarih öncesi Saba Krallığı'nın hükümdarı olan melikenin adıdır.  Bu ülkenin var olduğu veya yok olduğu konusuna dair şüpheler olsa bile  divan şiirine kaynaklık eden esatirlerde ve   adı verilmese bile  Kitabı Mukaddes'te  söz edilen bir melikedir. Efsanelere göre Belkıs, Yemen padişahlarından Şerahil'in kızıdır.  Başka ve erkek kardeşi olmadığı için babasının ölümünden sonra babasının yerine Yemen'e hükümdar olur ve Taht-ı Belkıs denilen tahtına oturur.

 

Eski Ahit'e göre: Saba Kraliçesi (Melikesi),  Süleyman Peygamber’in bilgeliğini duydu ve onu sorularıyla test etmek amacıyla beraberinde baharat, altın ve değerli taşlardan müteşekkil birçok hediye ile yola çıktı (1. Krallar 10:1-13 ve 2. Tarihler 9:1-12 ). Kraliçe, Süleyman'ın bilgeliği ve serveti karşısında hayrete düştü ve Süleyman'ın tanrısına dua etti. Süleyman kraliçeye hediyelerle karşılık verdi ve "ne isterse alabileceğini" söyledi. Kraliçe zaten çok zengindi ve Süleyman'a hediye olarak 4,5 ton altın getirmişti (1. Krallar 10:10).[1]

 

Esatirlere göre  ise Hz Süleyman ‘ın yolu Melike’nin ülkesine düşmüş, su bulmak için Hüd hüd kuşunu yollamıştır.  Hüdhüd gidip gezmiş dönüşünde Belkıs’ın, bahçesi, memleketi  ve kendisi hakkında Hz. Süleyman’a haberler getirmiştir. Hüdhüd,  hayvanlarla konuşabilen Süleyman Peygamber'e Saba adlı bir ülkeye gittiğini ve oradaki halkın güneşe ve puta  taptıklarını söyler.

 

 Belkıs da, çok güzel bir melikedir ama puta tapmaktadır. . Hz Süleyman ona  tekrar hüdhüd ile haber haber göndererek imana davet eder. Hüdhüd, mektubu pencereden girerek Belkıs’ın yatağına bırakır Belkıs, uyanıp mühürlü mektubu görünce meclisini toplayıp görüştükten sonra Hz Süleyman’a kız kıyafetinde beşyüz genç erkekle birlikte altın ve zümrütlerle dolu pek çok hediye  yollar.   Fakat Hz Süleyman bu hediyeleri almayıp kendisinin gelmesini ister. Süleyman'ın bilgili adamlarından Âsaf bin Berhiyâ veya Hızır  "Gözünü açıp kapamadan ben onu sana getiririm" der.  Melike Süleyman'ın  huzuruna getirilir.[2]

Melike’den de önce  getirilmiş olan Melike’nin  tahtı kendisine gösterilir.  “ Bu senin tahtın mı diye sorarlar ve Melike  tahtının oraya nasıl geldiğine hayretler içinde kalarak “ evet “ der.

 

Daha sonra  Melike Süleyman'ın camdan yapılmış köşküne girince zemini su sanarak eteklerini toplar. Süleyman onun su değil billur olduğunu söyler,  Rivayete göre Süleyman Peygamber melikeyi şaşırtmak için billur  zeminin altından su akıtmış ve içine balıklar koydurmuştur.  Bunun üzerine Melike  imana gelir ve  Hz. Süleyman’ın eşi olmayı kabul eder.  [3]

 

Belkıs, ismi Türkçe’ye  Balkız olarak geçmiş bu kıssa divan şiirinde oldukça çok kullanılmıştır.  Divan şairleri Sabah yeli, ile  bad-ı saba  sözleri ile hep bu olaya  telmih etmişler, Hz. Süleyman’ın esen rüzgarlardan melikesinin kokusunu aldığı, hüd hüd ile ona haber saldığı, güneyden esen rüzgarlarının ona Belkıs’tan koku getirdiğini vb tahayyül etmişlerdir.

 

Devlete Belkıs maksudu getirir lahazada
Kuvve-i kudsiye  olsun aşikar – rüzgar                  Akif Paşa

 

Bir Süleyman’ım ki rabbat’ül hical-i bağ-ı kuds
Hâmilat’ül arş, Belkıs-ı hayalimdir benim                      Avni

 

Ne yanar kimse bana âteş-i dîlden özge
Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı              Fuzuli

 

Bârgâh-ı himmet-i merdân sultânsız mıdır
Arş-ı Belkîs-i himem bilmem Süleymânsız mıdır     Şeyh Galip



Niçe varam ey Süleymânum saña yasakcı var
Hüdhüd-i Belkıs’veş kapuñda bir nacakcı var     Ravzi Hayatı ve Edebi Yönü ( Edincik- 16. Yy )

 

HZ SÜLEYMAN İLE İLGİLİ LİNKLER VE BAŞLIKLAR

 

KAYNAKÇA 

  • [1] https://tr.wikipedia.org/wiki/Saba_Melikesi_Belk%C4%B1s
  • [2] A. Talat Onay, Eski Edebiyatta Mazmunlar, İstanbul 1996, shf 138
  • [3] https://tr.wikipedia.org/wiki/Saba_Melikesi_Belk%C4%B1s

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar