Bir İçim Su Konusu ve Hakkında Refik Halit Karay

 

 

Bir İçim Su, Refik Halit Karay’ın 1922 yılının kasımında başlayan ikinci ve yurtdışı sürgün’ü yıllarında yazdığı daha ziyade Antakya, İskenderun ve Amik ovasında geçirdiği günleri anlattığı gurbetteki anılarını kaleme aldığı günce türünde bir kitabıdır.
Bir İçim Su adlı eser  Refik Halit 1922 de başlayan  Beyrut, Şam Lübnan’dan sonra daha çok  Antakya İskenderun ve Amik Ovasında geçirdiği günleri anlatan günlüklerden oluşmaktadır.   Refik Halit 1922 ile 1930 yılları arasındaki yaşadığı olayları kırk altı adet öykü şeklinde bu günlüğüne almıştır.  Bu nedenle kitap 42 adet günlükten oluşmaktadır.  

 

Refik Halit, ittihatçılarla ters düştüğü için ilk sürgününü 1913- 1918 yılları arasında yurt içinde Sinop, Bilecik, Çorum ve Ankara’da geçirmiş, Ziya Gökalp sayesinde kurtulduğu bu ilk sürgününde Memleket Hikâyeleri adlı meşhur öykü kitabını yazmıştı.  Yurt içi sürgününden döndüğü yıllarda Hatay, Halep ve Musul da İngiliz ve Fransızlar tarafından işgal edilmiş, Anadolu ve İstanbul işgalleri için sayılı günler kalmıştı.  Refik Halit,  ilk sürgününden döndükten sonra Damat Ferit Paşa ile dostluğu sayesinde, Hürriyet ve İtilaf Fırkası’na dâhil olmuş Posta ve Telgraf Umum Müdürü görevine başlamıştı.  19 Mayıs 1919 dan dan sonra Kurtuluş Savaşı başlayınca hem görevi hem de Damat Ferit ile ilişkileri gereği Padişah ve damat Ferit yanlısı olmak zorunda kalmıştı. Bu duruşu Atatürk ve silah arkadaşlarının Kurtuluş Savaşına karşı durmasını sağlamış zaferden sonra ise vatan hainleri oldukları ilan edilen “ Yüz Ellilikler “ listesine girmesine yol açmıştı.  

Bu nedenle 09.11.1922 tarihinde Beyrut’a kaçıp Suriye vatandaşı olmak zorunda kalmıştı. 1930 yılınsa kadar Antakya Beyrut, Halep, Rakka ve Fırat kıyılarına kadar her yeri gezip dolaştı.

 

 
Refik Halit’in anı günce türündeki bu eseri özellikle Beyrut ve Hatay da geçen 1922 ve 1930 yılları arasında görüp duyup, yaşayıp hissettiklerini kaleme alan bir anı kitabıdır. Bu anı – günce türü eseri Beyrut, Antakya, İskenderun Amik Ovası ve civar ilçelerdeki anı ve gözlemlerinden oluşur.

Hatay ve Fırat kıyıları arasında kadar uzanan bir coğrafyanın da betimlemesini içeren bu eser yazarın yaşadığı gezip gördüğü yerlerdeki günlük hayatından izlenimler sunmaktadır.” Bir içim Su” adlı eser özellikle Hatay’ın doğal ve tarihi güzelliklerinden söz eden yönleri ile dikkati çekmektedir. Lakin Antakya ve İskenderun bile ondaki vatan hasretini dindirmeyi başarmamıştır.  Bu nedenle yazarın bu eserinde vatana hasret duygusu her şeyden önce hissedilen ve hissettirilen bir konudur.

Bilindiği gibi Hatay , Amik Ovası ve İskenderun 1918 yılında Fransızlar tarafından işgal edilmiş,  1938 yılına kadar Fransız güdümünde Bağımsız bir devlet gibi idare edilmiş, 1938 yılında ise Türkiye ile birleşme kararı almıştı. Refik Halit’te 1938 yılına kadar sürgünde yaşamış,  Şam, Beyrut Halep ve Hatay onun sürgün yıllarında yaşadığı şehirler olmuşlardı.

Yazarın  Bir İçim Su adlı eserinde özellikle Hatay’ı anlatmış , Hatay’ın tarihi yerleri ve Hatay Tarihi hakkında bilgiler vermiş,  Hatay’daki günleri ve anılarından söz edip Hatay’ın doğal güzelliklerini anlatırken de sürekli olarak vatanına olan hasretini  ve anayurda duyduğu özlemi ve sevgiyi vurgulamıştır.