Epik ve Hamaset Nedir Epik Şiir ve Örnekler
Epik Nedir.
Epik Kelimesi antik Yunanca epos (söz, deyiş) epope ( destan ) kelimesinden türetilen bir sözcüktür. Epope sözcüğü ilk önceleri sadece destan kelimesini karşılayan bir sözcük iken anlam genişlemesine uğrayan sözcük kahramanlık ve yurt sevgisi konularını işleyen edebiyat türlerinin sıfatı olarak da kullanılmaya başlanmıştır. Antik Yunanlılar şiiri; lirik, dram ve epik biçimde üç türe ayırmışlar; topluluk önünde okunan, kahramanlık olaylarını destansı bir şekilde anlatan, yücelten, kahramanları ve yurtseverleri öven şiirlere, epik şiir demişlerdir. Yunan epik şiirinin başyapıtları ise Homeros tarafından manzum olarak yazılmış " İlyada i " ile "Odissia"dır. ( bkz İlyada Destanı Hakkında Ve Özeti)
Bu nedenle Epik kelimesi kahramanlık ve yurt sevgisi konularında yazılmış olan şiirleri ifade eden bir terim ve sıfat olarak kullanılır. Epik şiir aynı zamanda kahramanlık, destansı ve yurt sevgisi konularını işleyen bir şiir veya tiyatro türünü de belirleyen bir terim olmaktadır.
Konusu destanî olan, kahramanlık ve yurt sevgisi konularında yazılmış veya söylenmiş, "destansı" anlamına gelen epik sözcüğünün eski edebiyattaki karşılığı hamasi sözcüğüdür. Hamasi yat sözcüğü ise epik konularda yazılmış eserleri ifade eden bir sözcüktür. Hamaset sözcüğünün sözlüklerdeki anlamları ise “yiğitlik, yüreklilik” şeklindedir. Örneğin halk şiirimizde koçaklama ve varsağı türleri yiğitlik, mertlik, savaş, kavga konulu şiirler oldukları için bu şiir türleri hamaset yani epik konulu şiirler olmaktadır. ( bkz Koçaklama Nedir Konuları Özellikleri Örnekleri ) Kahramanlık konulu manzum destanlarda hamasi konulu epik şiiri türleri olmaktadır.
Epik sözcüğü günümüzde kahramanlık ve yurt sevgisini işleyen konularda yazılmış olan edebi türler için sıfat veya ön ad olarak da kullanılır Örneğin: Epik tiyatro, . Epik şiir, Epik Film, Epik Fantezi gibi.
Epik Şiir: Kahramanlık, yurt sevgisi destan konulu olay ya da olayları, tarihi hadiseleri coşkulu bir şekilde dile getiren veya bu tip konularda yazılan şiirlere denir.
Epik şiirlerin ilk örnekleri manzum destanlardır. Bu nedenle epik şiir destansı konular işleyen şiir türü veya destansı konulara yatkın konularda yazılan şiirlerin sıfatı haline gelen bir terim olmuştur.
Epik şiir kelimesinin eski dildeki karşılığı hamasi şiirdir. Divan edebiyatında hamasi konulara pek az yer verilmişse de, Divan edebiyatında Kadı Burhaneddin, Kanuni Sultan Süleyma , Yavuz Sultan Selim ve Gazi Giray Ha’ın şiirlerinde, Padişahların ve Sadrazamları öven kasidelerde epik konulara rastlamak mümkün olmaktadır. Halk şiirimizde ise Köroğlu , Geda Muslu , Tamaşvarlı Gazi Aşık Hasan, Kul Çulha , Kayıkçı Kul Mustafa ,Dadaloğl , Dedemoğlu gibi halk ozanları hamasi konularda şiirler yazmış ve söylemişlerdir.
EPİK ŞİİR ÖRNEKLERİ
Divan Şiirinde Epik Şiir Örnekleri
Rayete meyl ederiz dil cu yerine
Tuğa dil bağlamışız kakül –ü hoş bu yerine
Olmuşuz can ile billah cihada teşne
İçeriz düşmeni dinin kanın su yerine Gazi Giray Han
Merdüm-i dideme bilmem ne füsun etti felek
Giryemi füzun eşkımı hun etti felek
Şirler pençe-i kahrımda olurken lerzan
Beni bir gözleri ahuya zebun etti felek YAVUZ SULTAN SELİM
Gözlerimden aktı deryâlar gibi yaşım benim
Dostlar çok nesne gördü onmadık başım benim
Geçmek için seyl-i eşkimden hayâlim askeri
Bir direkli iki gözlü köprüdür kaşım benim YAVUZ SULTAN SELİM
Çağdaş ŞiirdenEpik Şiire Örnek
Bizdik o hücumun bütün aşkıyla kanatlı;
Bizdik o sabah ilk atılan safta yüz atlı.
Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle,
Canlandı o meşhur ova at kişnemesiyle! (Yahya Kemal Beyatlı)
Anonim Halk Türkülerinden Epik Şiir Örnek
Şu dağları kara duman bürüdü
Üç yüz atlı, beş yüz yayan yürüdü
Sarı Zeybek bu dünyada bir idi
Yazık olsun Telli doru şanına
Eğil bir bak mor cepkenin kanına (Anonim)
Aşık Şiirinde Epik Şiir Örneği
Benden selam olsun Bolu beyine
Çikip şu daglara yaslanmalidir
Ok gicirtisindan gürzün sesinden
Daglar seda verip seslenmelidir
Düşman geldi tabur tabur dizildi
Alnimiza kara yazi yazildi
Tüfek icad oldu mertlik bozuldu
Egri kiliç kinda paslanmalidir Köroğlu
