Fikret Otyam Hayatı ve Sanatçı Kişiliği
Fikret Otyam, (19 Aralık 1926 - Aksaray) Ressam, fotoğrafçı, gazeteci, yazar.
Babası önceleri asker daha sonraları da eczacı olan Vasıf Efendi annesi ise Naciye Hanım’dır. Babası Vasıf Bey Yemen de ve Anadolu’nun kurtuluş yıllarında askerlik yapmış Konya ikinci ordudan emekli olduktan sonra eczacılık yapmaya başlamış, İsmet İnönü’nün silah arkadaşlarındandır. Bu bilgi FARUK BİLDİRİCİ/ Fikret Otyam’la söyleşi “Puzzle Portreler” adlı söyleşisinde kendi ağzından şu şekilde dile gelmiştir. “24 Temmuz 1942, Reisi Cumhur İsmet Paşa, Adana’dan Ankara’ya geçerken öğle yemeğini bizim evde yedi. Yemekte Paşa, “Vasıf, tığ gibi delikanlıydın!” deyince heyecandan donuma işedim. Babam bize yalan söylememişti. İlk kez Paşa’nın fotoğrafını o gün çektim. Nereden, nasıl bilebilirdim ölünceye kadar fotoğraflarını çekeceğimi.”[1]
Sanatçı, kardeşleri de kendisi gibi sanatçı olan bir aileden gelmektedir. Ünlü besteci ve orkestra şefi Nedim Vasıf Otyam ile Nusret Kemal Otyam’ın kardeşidir
Fikret Otyam
Fikret Otyam, (19 Aralık 1926 - Aksaray) Ressam, fotoğrafçı, gazeteci, yazar.
Babası önceleri asker daha sonraları da eczacı olan Vasıf Efendi annesi ise Naciye Hanım’dır. Babası Vasıf Bey Yemen de ve Anadolu’nun kurtuluş yıllarında askerlik yapmış Konya ikinci ordudan emekli olduktan sonra eczacılık yapmaya başlamış, İsmet İnönü’nün silah arkadaşlarındandır. Bu bilgi FARUK BİLDİRİCİ/ Fikret Otyam’la söyleşi “Puzzle Portreler” adlı söyleşisinde kendi ağzından şu şekilde dile gelmiştir. “24 Temmuz 1942, Reisi Cumhur İsmet Paşa, Adana’dan Ankara’ya geçerken öğle yemeğini bizim evde yedi. Yemekte Paşa, “Vasıf, tığ gibi delikanlıydın!” deyince heyecandan donuma işedim. Babam bize yalan söylememişti. İlk kez Paşa’nın fotoğrafını o gün çektim. Nereden, nasıl bilebilirdim ölünceye kadar fotoğraflarını çekeceğimi.”[1]
Sanatçı, kardeşleri de kendisi gibi sanatçı olan bir aileden gelmektedir. Ünlü besteci ve orkestra şefi Nedim Vasıf Otyam ile Nusret Kemal Otyam’ın kardeşidir.
1926 Aksaray doğumlu olan sanatçı ilk ve orta öğretimini Aksaray’da okumuştur.[2] Ortaokulda iken Fransızca öğretmeni olan Emekli Albay Lüleci Haşim Bey “Lenduha ayaklı, cama çeken fotoğraf makinesini” [3] sanatçıya armağan etmiş sanatçının resim ve fotoğraf tutkusu bu şekilde başlamıştı. Fikret Otyam lise öğretimini kesintili olarak sürdürmüş, Ankara ve Kayseri de öğrenim görmüştür. Ankara da öğrenci iken gezdikleri müzede öğrencilerden biri Hitit aslanının ağzına tükürmüş tarih öğretmeni bunu yapan kişinin Fikret Otyam olduğunu zannedince ona “ Pis Anadolulu bunu sen yapmışsındır “ deyince Ankara’dan ve okulundan ayrılmıştır.
Bu günleri adı geçen röportajında şu şekilde ifade edilmiştir. “Galatasaray Lisesi’ne hazırlık yapılırken Toprak Mahsulleri Ofisi Müdürü’nün tavsiyesiyle kendimi Kayseri Lisesi’nde yatılı buldum… Resim yapmayı çok seviyordum. Kutu boyalarla kontrplak üstüne resimler. Halkevi’nde sergi de açtım Bir gün Belediye’nin önünde Nevşehir arabası bekleyen bir çocukla tanıştım. İstanbul’da okuyormuş. Devlet Güzel Sanatlar Akademisi diye bir okulda resim okuyormuş. Bu çocuk, rahmetle andığım Neşet Günal’dı. Akşam babama “Nihayet okulumu buldum” dedim. Hocaların hocası, İbrahim Çallı ’nın atölyesine adım attığımda çırılçıplak bir kadın karşımda duruyordu. Ağabeyler, ablalar gülerek ‘gel, gel’ dediler. Çallı’yla dede torun gibiydik.”[4] Liseden sonra ise İstanbul’a gelerek Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Orta Resim Bölümü’nde eğitime başlar. Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde resim öğretimini ünlü ressam Bedri Rahmi Eyuboğlu 'nun atölyesinde almıştır.
Bu yıllar onun gazeteciliğe adım attığı yıllar olmuştur. 1950 yılında Bab-ı Ali’ye adım atmış, Cihad Baban ve Ziyyad Ebuziya’nın Son Saat gazetesinde çalışmaya başlamıştır. 1950 yılında "Son Saat" gazetesinde başlamış olduğu gazetecilik serüveni ve ömrü boyunca hep devam edecektir. Bu yıllarda aynı zamanda eğitimi de sürmektedir. Nitekim 1953 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Orta Resim Bölümü’nde mezun olur. [5] 1953’te Akademi’nin resim bölümünü bitirdiğinde Falih Rıfkı Atay’ın Dünya Gazetesinde Yazı İşleri Müdürü Ali İhsan Göğüş’ün yardımcısı ve yazarıdır.
1953 yılı onun için oldukça mühim bir yıldır. Aynı yıl evlenmiş ve bir yıl sonra da kızı Elvan dünyaya gelmiştir. “Bu evlilikten İrep ve Döne adında iki kızı daha “ [6]dünyaya gelmiştir.
Aynı yıl İlk kez Güneydoğu ve Doğu Anadolu’yu gezmiş Cumhuriyet gazetesinden Yaşar Kemal ile röportaja çıkmıştı
Akabinde askerlik günleri başlar askerlikteki ilk görev yeri Polatlı’dır. Polatlı’dan sonra Ankara’da Bando Mızıka Hazırlama Ortaokulu Resim Öğretmenliği yapmıştır. Sık sık Ankara’ya gidip gelmekte ve Ulus Gazetesinde de yazıları çıkmaktadır.
Gazetecilik hayatı elli yedi yıl devam edecektir. ( 2013 itibariyle) . "Son Saat" gazetesinde başladığı gazeteciliğini Dünya ve Ulus Gazetelerinde devam ettirmiş [7] daha sonra Cumhuriyet Gazetesi'nde sürdürmüş uzun yıllar Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yapmıştır. Sol çevrelerle sürekli irtibat halinde olan Otyam sol içerikli yayınlarda sol görüşlü kesimlere hitap eden yazılar yazarak dikkatleri üzerine çekmektedir. Bu yıllarda Abdi İpekçi cinayeti ortaya çıkar. Bu olay onun meslek hayatını da etkileyecektir.
Abdi İpekçi cinayetinden kendi hayatının da tehlikede olduğunun fark edilmesi sonrasında emekli olmaya karar verir. Antalya’nın Gazipaşa ilçesi Serinus Kalesi altında, Deliçay yanında, bir yer bulmuştur. Mimar Behruz Çinici ve Altuğ Çinici’nin çizdiği projeye göre bir ev yaptırmıştır. 27 Mayıs 1979’da bu eve yerleşmişler, Fakat bir müddet sonra bu evden ayrılarak Antalya'nın merkezine 26 km uzaklıkta olan Geyikbayırı köyünde bitmemiş bir ev alarak bu evi yaptırmışlar eşi Filiz Otyam ile birlikte bu eve yerleşmişler ve halen bu evde yaşamaktadır. Emekli olduktan sonra resme ağırlık vermiş kitaplarının basımı ile uğraşmıştır.
Kemalist ve sosyalist düşüncelere sahip olan yazar ve ressam Aydınlık Gazetesinde haftalık yazıları çıkmakta Antalya’da yaşmaktadır. 2013 yılına göre 57 yıldır gazetecilik yapan yazar ve ressam 9 Ağustos 2015'te Antalya'da ölmüştür.[8] Vasiyeti gereği ama cenazesi i Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesi "İz Bırakan Aydınlar “ mezarlığına defnedilmiştir.
FİKRET OTYAM HAKKINDA NOTLAR
Fikret Otyam, Anadolu ve Güneydoğu Anadolu ile ilgili yazdığı röportajlarla tanınmış, bu röportajlarını çok sayıda kitapta toplamıştır. Gazipaşa yakınlarına taşındıktan sonra da yazılarını sürdürmüş ve Aydınlık gazetesinde haftalık yazılar yazmaya başlamıştır. Otyam halen, Aydınlık Gazetesi’nde her hafta yazmaya devam etmektedir. Antalya'da yaşamını sürdürmekte olan sanatçı Akdeniz Gazetecilik Vakfı ve Altın Portakal Kültür Sanat Vakfı'nın kurucu üyelerindendir. Fikret Otyam, Dokuma ve fotoğraf sanatlarıyla ilgili sanatçı Filiz Otyam ile evlenmiştir.
SANATÇI KİŞİLİĞİ
"Eserleri ile çevre bilinci ve doğa sevgisinin gelişmesine yaptığı katkılardan dolayı" Akdeniz Üniversitesi çevre sorunları araştırma ve uygulama merkezi” tarafından kendisine verilecek olan 13. çevre hizmet Ödülü’nün aynı zamanda ve gerekçeler ile çevre ve orman bakanı Veysel Eroğlu'na da verilmesi nedeniyle reddetmiştir.[9]
Doğu Anadolu halkı ve Kürtler konusunda da özgürlükçü düşüncelere sahip olan Fikret Otyam Doğu Anadolu’ya sık sık gitmiş, orada pek çok türkü derlemiş ve röportajlar yapmıştır. Derlediği türküler özel arşivlerindedir. Söylediğine göre de pek çoğu gün yüzü görmemiştir. [10]
Resimlerinde Turgut Zaim ve Namık İsmail ’in konu ve betimleme anlayışı etkisinde kaldığı, Bedri Rahmi Eyuboğlu’nun izleğinde olduğu izlenimi vardır. Resimlerinde Anadolu motiflerinin sık sık kullanılıyor olması hocası Bedri Rahmi Eyüpoğlu’ndan aldığı eğitim ve sanat anlayışı sebebiyle olmalıdır. [11]
Resimlerinde keçi ve başı örtülü Anadolu kadınlarını figür olarak sık sık kullanmaktadır. Anadolu’yu, insanlarını, hayvanlarını, bitkilerini ve mahalli unsurları işlemeyi seven bir ressam olarak dikkat çeker. Tuvallerinde Çallı Kuşağı sanatçıları ve hocası Bedri Rahmi gibi Anadolu insanını resimledi. Resimlerinde başı örtülü kadınlar, köylüler, mahalli konular, halktan kimselerin resimlerine yer verdi. “Anadolu kadınlarını iri gözlü, küçük burun ve küçük ağızlı olarak betimledi.”[12]
Resimlerinde göz figürleri üzerinde özellikle durmuş gözleri iri ve dikkat çekici olarak betimlemiştir. Fikret Otyam’a göre “ dünyada üç tane güzel göz vardır. Birincisi; doğu Anadolu kadını gözü, ikincisi; eşek sıpası gözü ve üçüncüsü; ceylan gözü.” [13] Ressam iri gözlü Anadolu kadınlarının resimlerini yapmış, gözleri iri olarak betimlerken burunları ve ağızlarını küçük olarak betimlemeye gayret etmiştir.
KİTAPLARI [14]
Ha bu diyar, Dost yayınları
Gide gide, Dost yayınları
Uy Babo (1962), Dost yayınları
Hu Dost
40 Yıl Önce 40 Yıl Sonra
Kara Sevdam Anadolum
Mayınlar Çiçek Açmaz
Mayınlı Topraklar Üzerinde
Kanlı Gömlekler
Adı Yemendir
Harran Koçaklaması
Can Arkadaş
Ceylanlar Suya İndi
Arkadaşım Orhan Kemal ve Mektupları
Pavli Kardeş
Ağlama Anam Şu Bizim Gazipaşa
İsmet Paşalı Yıllar
Can Pazarı
MUTLU OLMAK
Fotoğraf sergiler
1964 - 1974 Gide Gide Serileri
1979 Eğer Bizi Sual Eden Olursa
1983 Dünya Güzel Olmalı
1997 Otyam'ın Objektifinden
Filiz Otyam ve İbrahim Demirel ile karma sergi
Resim sergileri
1947 - 1953 "Onlar Grubu" ile sergileri
1976 Memleketimden İnsan Manzaraları
1978 İnsan Manzaraları
1987 - 1997 Filiz Otyam ile ortak yurt içi ve yurt dışı resim ve dokuma sergileri
Ödülleri
1962 Gazeteciler Cemiyeti Basın Şeref Belgesi
1980 - 1990 On Yılın Basın Şeref Belgesi
1995 Atatürkçü Düşünce Derneği Onur Plaketi
İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Enstitüsü Onur Belgesi
1996 3.Hacı Bektaş Veli Dostluk ve Barış Ödülü
Pir Sultan Abdal Onur Belgesi
UNESCO AIAP Türkiye Ulusal Komitesi Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği Onur Belgesi
Akdeniz Üniversitesi Onur Belgesi
Şanlıurfa Kültür Eğitim Sanat Araştırma Vakfı Onur Belgesi
İLGİLENDİĞİNİZ İSME TIKLAYINIZ.
Ferik İbrahim Paşa, Ressam Osman Nuri Paşa H, Hoca Ali Rıza , Halil Paşa' , Hüseyin Zekâi Paşa , Süleyman Seyyit , Yeniler Liman Grubu ve Ressamları Nuri İyem , Avni Arbaş , Agop Arad , Turgut Atalay , Haşmet Akal , , Selim Turan, Ferruh Başağa , Mümtaz Yener
KAYNAKÇA
[1] FARUK BİLDİRİCİ/ Fikret Otyam’la söyleşi “Puzzle Portreler” HÜRRİYET PAZAR/30 MAYIS 2010
[2] Dr Aslan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ankara 2005, shf, 415
[3] FARUK BİLDİRİCİ/ Fikret Otyam’la söyleşi “Puzzle Portreler” HÜRRİYET PAZAR/30 MAYIS 2010
[4] FARUK BİLDİRİCİ/ Fikret Otyam’la söyleşi “Puzzle Portreler” HÜRRİYET PAZAR/30 MAYIS 2010
[5] Dr Aslan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ankara 2005, shf, 415
[6] Faruk Bildirici, Yaşar Kemal ile ebediyen barıştık, Hürriyet gazetesi, 30.05.2010
[7] Dr Aslan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ankara 2005, shf, 415
[8] "Fikret Otyam'ın vasiyeti yerine getiriliyor". Hürriyet. 10 Ağustos 2015. 22 Ağustos 2015
[9] Hamit SEÇİL/ANTALYA,https://www.ekemer.com/fikret-otyam-odulu-reddetti, Mayıs 10, 2010
[10] https://www.aksam.com.tr/guncel/kurtce-turkuler-tahliye-bekliyor/haber-19478
[11] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/cagdas-turk-resmi-ve-topluluklari/78161
[12] Fikret Otyam, Fikretotyam.com web sitesi, Erişim tarihi:10.08.2015
[13] https://eksisozluk.com/fikret-otyam--120282
[14] https://tr.wikipedia.org/wiki/Fikret_Otyam
