Gül Yaprağı Bırakmak Gül Yaprağı Döşemek

31.05.2016

Gül Yaprağı Bırakmak ve Gül Yaprağı Döşemek

Eskiden beri kitapların veya defterlerin arasına gül yaprağı koymak âdeti vardır. Nedeni ve gerekçesi çok da bilinmeyen bu âdetin bir çeşit hatıra bırakmak, yeniden okumaya başlamak için kalınan sayfayı belirlemek, defterin veya kitapların sayfalarının güzel kokmasını sağlamak, ya da sayfaya bir çeşit işaret bırakmak veya kitap hediye edilen kişiye özel anlamı olan bir mesaj iletmek vb olabilir.

Gül, dostluğa, aşka, sevgiye, Allah için sevmeye, evliya ve Peygamber sevgisine kadar götürebilen bir semboldür. Nitekim Hz Muhammet’in sembollerinden birisi de güldür. Gül divan, halk ve çağdaş şiirimizde vazgeçilmez bir semboldür.

Gül alurlar gül satarlar
Gülden terazi tutarlar
Gülü gül ile tartarlar
Çarşı pazarı güldür gül        Ümmi Sinan

Bu nedenle Ümmi Sinan’ın bu şiirinde olduğu gibi   şiir dünyamız gül alır, gül satar, gül tartar ve gül koklar hep.
Nitekim eski devre ait şiirlerden de anlaşıldığına göre defterler ve kitaplar arasına gül yaprağı kon ularak veya gül yaprakları döşendiği, bu şekilde hediye edilen kitaplarla mesajlar iletilmiş olduğu anlaşılır. Günümüzde ise gençlerin yazmış oldukları hatıra defterlerinde aynı âdetin varlığının süregeldiği de malumdur.

Bunun dışında sevgilinin yollarına güller döşemek hayali eski ve çağdaş şairlerimizde sık sık karşımıza çıkan hayaller arasındadır. Yine eski şiirlerden anlaşıldığı kadarı ile yatağa güller döşemek adetlerinin olduğu da anlaşılmaktadır.

Hatta yataklara gül döşemenin dışında sümbül döşemek, yasemin döşemek, gibi adetlerin olduğu dahi eski şiirlerden anlaşılmış olmaktadır. Eski devirlerde destara (sarık, başörtüsü) gül iliştirmek, kaftana destara, mendile gül resmi işlemek, mendile gül bağlamak, kabre gül dikmek, elde gül taşımak, kitap ve Kurân-ı Kerîm içine gül koymak adetleri çok yaygındı.

Eski devrilerde kırmızı rengin çok sevildiği, yorganların kırmızı renkli atlas kumaşlarla örtündüğü, bilinen gerçeklerdendir.[1] ( bkz Eski Edebiyatta Giysiler 1 Arakiye Arşın Atlas ) Gül döşemek ile yatağın kırmızı renkli atlas kumaşla örtülü olduğu da ima ediliyor olabilir. Fakat yatağı gül yaprakları ile döşemek düşüncesinin eski devrilerin sosyal hayatında vuku bulan bir gerçek olduğu Ahmet Talat Onay’ın Eski Edebiyatta Mazmunlar adlı eserinden de anlaşılmaktadır. [2]

Günümüz şiirinde oldukça sık rastlanılan yollara güller döşemek ibaresine yer vermeye gerek duymadan konuyla ilgili olarak divan şiirinden örnekler vermekle yetinelim.

Cana hatt-ı müşgin ile ol ruh –ı rengin
Gül yaprağıdır safha-ı Kuran arasında     Necati

Kaydet Esrar bu müşğin gazeli defterine,
Beyn’el evrak konan rize-i sünbüldür bu       Esrar Dede [3]

Olmaz dehen-i yâre müşâbih deyu gonca
Gül mushafın açtı yemin eyledi bülbül        İsmail Hakkı Bey -Rast -Yürüksemâî şarkı,[4]

Mehtâbda hayâlime hem hâbe oldu yâr
Aks-i izârı gül döşedi bister üstüne                    Seyyid Vehbi

Mehtapta sevgilimin hayali ile yattım Hayalimin ve mehtabın aksi yatağın üzerine gül döşedi.

Zülfün altında ruhun üstünde hâlin gûyiyâ
Gül döşenmiş sünbül örtünmüş Habeş sultanıdur.     Laedri

O cism-i nâzik- i eyler hârir âzürde
Meğer ki berg-i semen ola câme-hâb sana

Şiʿrinde ruẖuñ vaṣfını itdükce Necātī
Mecmūʿa·i gül gibi olur sözleri rengīn    Necati Bey

Çiçek Konulu Başlıklarımız ve Linkleri