İhsan Özsoy Hayatı ve İlk Heykel Hocamız

İHSAN ÖZSOY BEY 
1867'de İstanbul 'da doğdu. 1944'te İstanbul'da öldü. 

Sanayii Nefise Mektebi Âli’si Heykel Şubesi'nin ilk öğrencilerindendir. Bir rastlantı sonucu ve Osman Hamdi Bey' 'in aracılığıyla bu okula girdi. ( Okulun çevresinde gezinirken, müdür Osman Hamdi Bey'le karşılaşmış ve okula girmek isteyip istemediği yolundaki bir soruya olumlu yanıt verince, Heykel Bölümü'nün başında bulunan Osgan Yervant Efendi' nin atölyesine kaydını yaptırmıştı [1]  Sanayi-i Nefise Mektebi'nin ilk heykel hocası olan Oskan Efendi'nin öğrencisi oldu. [2] İhsan Özsoy, bu okulda 9 yıl öğrenim gördü. Okula 1883'te girmiş, 1891 yılında birincilikle mezun olmuştu. Bu başarısının ödülü olarak 1891 yılında heykel alanında uzmanlık eğitimi için  Paris'e gönderildi. Bir süre Jan Baptist Gustave Deloye'un atölyesinde çalıştı.[3] Bu atölyede bir müddet çalıştıktan sonra Ecole Deus Beux-Art

atölyesinde çalışmaya başlayacaktı. Orada Osman Hamdi Bey' in önerisine uyarak, önceleri J.-B. Gustave Deloye'nın yanında bir süre çalıştıysa da sonradan Güzel Sanatlar Okulu'na geçti.

Güzel Sanatlar Okulu Ecole des Beaux-Arts' da Emile Arthur Soldi ile Thomas'ın öğrencisi oldu.[4] 1895'te yurda döndü. Bir arkadaşıyla özel bir heykel atölyesi açtıysa da, toplumun heykel sanatı karşısındaki olumsuz tutumu nedeniyle, atölyeyi kapatmak zorunda kaldı.

1897'de Asar-ı Atika Müzesi'nde eski eser onarımcısı olarak çalıştı. Osgan Yervant Efendi'nin emekliye ayrılması üzerine, Sanayi-i Nefise'ye heykel öğretmeni oldu.  Bu görevinin yanı sıra, 1912'de Kız Sanayi-i Nefise Mektebi'nin heykel bölümünde de çalışmayı sürdürmeye başlamıştı. Bu sırlarda Osman Hamdi Bey Müze müdürü olarak yurt içinde kazılar yaptırmaya başlamıştı. Sanayii Nefise Mektebi Âli’si Heykel Bölümü'nün başında Yervant Oskan , bulunuyordu. Yervant Oskan, Osman Hamdi Bey ’in asistanlığını yaparken  İhsan Özsoy Bey de bu ekipte görev almış Sayda Kazılarına katılmıştı. Bilindiği gibi bu kazıda dünyanın en önemli arkeolojik keşiflerinden birisi olan İskender Lahidi çıkarılmıştı.  Zaten bu esnada Asar-ı Atika Müzesi'nde eski eser onarımcısı olarak görev yapıyordu.  Sayda kazılarında çıkartılan İskender Lahdi'nin onarımında hocası Osgan Yervant ile birlikte çalıştı.[5]

1912 yılında da Sanayii Nefise'ye öğretmen olarak atandı. 1933 yılında emekli oldu. Sanatçı 1933'e dek yaptığı heykel hocalığı görevi esnasında pek çok öğrenci yetiştirmiş, ülkemizdeki en tanmış heykelcilerin öğrenimlerine katkıda bulunmuş ve onların hocalığını yapmıştır.

İhsan Özsoy, İstanbul'da yaşamını sürdürken 1944 yılında hayata veda eder. 

İHSAN ÖZSOY'UN SANATÇI KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ 

En önemli eserleri arasında İstanbul'da Kadıköy'de Süreyya sinemasındaki friz ve figürleri, Nimet Hanım'ın ve Osman Hamdi Bey'in kızı Salahur'un büstleri bilinmektedir.

Ihsan Bey 1899 yılında müze tamirat memurluğuna tayin edilmiş,1904 yılından itibaren de Heykel bölüm’ünde öğretmen yardımcılığı yapmaya başlamış ve Oskan Efendi’nin 1914 yılında emekliye ayrılması üzerine Sanayii Nefise heykel bölümün tek hocası olarak kalmıştır. İhsan Özsoy Sanayii Nefise Okulunun Heykel Bölümün Türk asıllı ilk hocası, atölye sorumlusu olarak tarihe geçecektir.

Osgan Efendi’nin emekliye ayrılması ile  Akademi hocalığını Yervant Oskan’dan devralmış tıur. Daha sonra İhsan Özsoy, İlhan Koman , Ali Hadi Bara, Nurullah Berk , Abidin Dino  , Zeki Faik İzer ,  İhsan Özsoy , İlhan Koman   ,  NUSRET SUMAN ,  Nijad Sirel  , Refik Epikman  ,   Cevat Dereli  ,  Şeref Akdik , Nurullah Berk  ,  Hale Asaf , Ressam Ali Avni Çelebi, Zeki Kocamemi  , Muhittin Sebati, Ratip Aşir Acudoğlu  gibi isimler bu okullardan yetişmiştir.

Türk heykelciliğin ilk öncüleri olarak sayabileceğimiz diğer isimler arasında Mahir Tomruk,  Rudolf Belling, Cumhuriyet sonrası içinse Zühtü Müridoğlu yer alır.  (Yasa Yaman 2002:161). Cumhuriyetin kuruluşuna kadar bu okuldan yetişen sanatçılar İhsan Özsoy, İsa Behzat, Mahir Tomruk ve Nejat Sirel olmuştur. İsa Behzat dışındakiler Cumhuriyet döneminde de yapıt vermişler, ayrıca içinden yetiştikleri okulun geleneği uyarınca yurtdışına gönderilmişler ve onlardan öğretmen olarak da yararlanılmıştır.

Doğalcı bir üslupla çalıştığı bilinen İhsan Özsoy'un günümüze kalmış olan heykellerinin sayısı oldukça azdır. Türkiye'de heykel sanatının gelişmesinde, bu dalla ilgili eğitim ve öğretimin canlanmasında önemli katkıları bulunan Özsoy'un, şimdi İstanbul Resim Heykel Müzesindeki iki portre heykeli , Kerime Salahur ve Nimet Hanım büstleridir. Kerime Salahue,  Osman Hamdi Bey'in kızıdır. Bu büst çalışması sanatçının, daha çok bu türde çalışmış olabileceği izlenimini vermektedir. Kadıköy Süreyya Sineması sahnesinin üzerine yaptığı dans eden çocuklar frizi ve bu frizin iki tarafına yerleştirdiği iki genç figürü de, ondan günümüze kalmış sayılı yapıtlardan biridir. [6]  Büstlerinde doğaya bağlı ve bir ölçüde akademik anlayış, onun kendi dönemindeki yetişme koşullarıyla ve eğitim ilkeleriyle çalışmıştır. 

KAYNAKÇA 

[1] Anonim,  İhsan Özsoy/ HEYKELTRAŞ, https://www.sanatyelpazesi.com/showthread.php?98

[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/yervant-oskan-efendi-ilk-turk-heykelcisi-ve-hocasi/79955

[3] https://www.gorselsanatlar.org/heykel/ihsan-ozsoy/

[4] Anonim,  İhsan Özsoy/ HEYKELTRAŞ, https://www.sanatyelpazesi.com/showthread.php?98

[5] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/yervant-oskan-efendi-ilk-turk-heykelcisi-ve-hocasi/79955

[6] Anonim,  İhsan Özsoy/ HEYKELTRAŞ, https://www.sanatyelpazesi.com/showthread.php?98