Gurbet Hikâyeleri ve Refik Halit
Gurbet Hikayeleri adlı eser Refik Halit Karay ’ın 1940 yılında Tan Gazetesinin Matbaasında basılmış olan ikinci öykü kitabı olmaktadır. Yazarın ilk öykü kitabı olan Memleket Hikayeleri adlı kitabı Refik Halit ’in 1912 yılında Sinop’a gönderildiği Türkiye içindeki ilk sürgünü sırasında yazılmış öykülerini kapsar. Gurbet Hikayeleri ise 1923- 1924 te başlayan ve 1938 yılına kadar devam eden Türkiye dışındaki Halep, Şam ve Beyrut’ta geçen sürgün yıllarında yazılmış öykülerden oluşur. Böylece hikâye kitaplarının adları da yazarın sürgünlerinin yerlerini de belirtmiş olur.
Refik Halit, Milli Mücadele yıllarında döndüğü Sinop sürgünü sonrasında Damat Ferit Paşa'nın sayesinde, Hürriyet ve İtilaf Fırkası'na katılmış, Posta ve Telgraf Umum Müdürü olarak görev yapmaya başlamıştı. Milli Mücadele yıllarında bu görevi nedeni ile Padişah yanlısı bir tutum sergilemiş, Anadolu’da başlayan Milli Mücadeleyi bir oyun olarak görmüş, Atatürk ve silah arkadaşlarına muhalif yazılar yayımlamıştı. 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edilmesi sonrasında Kurtuluş Mücadelesine karşı çıkanların vatan hainliği ile suçlandığı "Yüz ellilikler Listesine " girmiş, Beyrut’a kaçmak zorunda kalmıştı. Refik Halit’in bu sürgünü yaklaşık on beş yıl ve 1938 yılına kadar sürdü. Bu yıllarını ise Beyrut Şam ve Halep’te geçirmişti. Refik Halid, Halep'te iken Doğruyol ve Vahdet gazetelerini yönetmiş, bir yandan da memleket hasreti kokan öyküler de yazmıştı.
Refik Halit Karay 1938 yılına kadar devam eden bu gurbet yıllarında ağırlıklı olarak memleket hasreti kokan hüzünlü öyküler yazmış, bir yandan da Atatürk’ü öven ve Atatürk’ten af dileyen şiirler de yazarak Atatürk’e göndermişti. Nihayette bu çabaları olumlu sonuç vermiş, Atatürk hem onu hem de diğer Yüz ellilikler Listesindekileri affetmişti.
Gurbette iken yazdığı Gurbet Hikâyeleri sayesinde hem kendisinin hem de kendisi gibi sürgüne gönderilen diğer yüz elli kişinin cezasının sona ermesini sağlayan Refik Halit 1938 yılında yeniden İstanbul’a döndü. Gurbette iken yazmış olduğu toplamı on yedi hikâyesini ilk önce 1939 yılında ve Tan gazetesinde yayımlamış daha sonra ise ertesi yıl, ( 1940) kitap halinde yayımlanmıştı.
Gurbet Hikâyeleri, MEB tarafından yazarın diğer hikâye kitabı olan Memleket Hikâyeleri gibi Yüz Temel Eser listesi arasına alınıp öğrenci, öğretmen ve okurlara okunması için tavsiye edilen eserler arasına girdirildi. ( Alıntı ve daha geniş bilgi için : Gurbet Hikayeleri Hakkında Eskici Hikayesi Özeti Refik Halit Karay )
Bu yazıda özetini yazdığımız Köpek adlı öykü Gurbet Hikâyeleri kitabının “ Eskici ” adlı öyküsünden sonraki ikinci öyküsü olmaktadır.
KÖPEK ÖYKÜSÜNÜN KONUSU
Lübnan’da yaşayan ve memleket hasreti çeken fakir bir genç olan Osman ile sefil bir köpeğin birbirlerine olan sevgileri ve ayrılması konusunu işlemektedir.
KÖPEK ÖYKÜSÜNÜN ÖZETİ
Osman memleketinden ayrılmış ve yıllardır Lübnan’da yaşamakta ve orada çalışarak hayatını sürdürmektedir. Gurbette olması yüzünden olsa gerek içine kapanık, hiç kimseyle konuşmayan kimse ile dostluk kuramayan yapayalnız birisidir. Osman, işinden eve, evden işe gidip gelerek yaşayan kendi halinde biridir. Bir gün yine işe giderken peşine bir köpek takılır.
Köpeğe bakınca onunda kendisi gibi memleketinden ve akrabalarından uzak yapayalnız bir hayvan olduğunu düşünür. Kendi kaderini köpeğin kaderine benzeten Osman bu köpeği Türkiye’deki köpeklere benzetip bu köpeğe sahip çıkar.
Osman ile köpek çok yakın dost olmuşlardır. Osman her yere onunla gitmektedir. Osman bu sefil köpeğe iyi bakmaya başlar ve köpek kendisine gelmiş, birazcık beslenince de gürbüz ve bakımlı bir hayvan olmuştur. Köpek de Osman’a çok bağlanmış sürekli olarak Osman ile oynamaya başlamıştır.
Bu köpek Osman için bir neşe kaynağı olmuş, bir nebze kendine gelmiş memleket hasretini bu köpek ile giderir hale gelmiştir.
Ama bir gün Osman’ı iş yerlerinde kaçak çalıştığı için zabitler yakalamış ve onu yaşadığı Lübnan’daki şehirden dışarı atmak istemişlerdir. Osman, köpeği ile birlikte gitmek isteyince Lübnanlı zabitler buna izin vermezler. Hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar olduğu gerekçesi ile hayvanların şehir dışına çıkmalarına yasaklar konulmuştur. Bu nedenle Osman köpeğinden ayrılmak ve şehrin dışına köpeği olmadan çıkarılmak zorunda kalır.
Osman ayrılırken köpekle vedalaşır ve çok üzülür. Köpek de ağlamaklı olmuş ama çaresiz olarak sahibinden yarılmıştır. Osman yine eski haline dönmüş, kaderin ona attığı kazıklara hayıflanarak şehirden ayrılmıştır.
Refik Halit Karay Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri
Memleket Hikayeleri'nden Özetler Refik Halit Karay
Gurbet Hikayeleri Hakkında Eskici Hikayesi Özeti Refik Halit Karay
EDEBİYATIMIZIN ÜSTADLARINDAN REFİK HALİT KARAY
SÜRGÜN Romanı Özeti ve Refik Halit Karay Hakkında
Refik Halit Karay Yatık Emine Hikayesi İnceleme Özet ve Metni
Refik Halit Karay Şeftali Bahçeleri Öyküsü ve Özeti
Gurbet Hikayeleri Hakkında Eskici Hikayesi Özeti Refik Halit Karay
Refik Halit Gurbet Hikayeleri Testi Öyküsü ve Özeti
Refik Halit'in Gurbet Hikayeleri Analizi ve Yara Öyküsü Özeti
Gurbet Hikayeleri Antikacı Öyküsü Konusu Özeti ve Refik Halit
Refik Halit Gurbet Hikayeleri Dişçi Öyküsü Metni ve Öykü Hakkında Düşünceler
Refik Halit Gurbet Hikayeleri Öyküleri Özetleri ve Metinlerine Bağlantılar