Mekke Edebiyatta Mekke
Mekke Şiirler ve Edebiyatta Mekke
Osmanlıca yazılışı Mekke - مکه.
Yazıda, Mekke’nin önemi, Kabe, harem, Haremeyn, ahu-yı harem, zemzem, Hz İbrahim Kıssası, Mekke’nin yapılışı, zem zem suyunun çıkması, hacer’ül esved, Mekke’nin Müslümanlar için önemi, Hz Muhammet halifeler, ve sahab-ı kiram için Mekke’nin önemi, divan ve halk şiirinde Mekke konularına değinilecektir.
Peygamberimizin doğduğu ve İslâm dininin ilk defa ortaya çıktığı Müslümanların en kutsal şehridir. Mekke, Müslümanların Allah’ın evi olarak kabul ettikleri Kâbe ‘nin bulunduğu şehir olarak anılır.
Kâbe iseHz. İbrahim tarafından yeniden inşa edilmiş olan zemzem suyunun çıktığı ve hacer’ül esved taşının bulunduğu binadır. ( BKZ Hz. İbrahim ve Kıssaları Edebiyatımızdaki İzleri ) Müslümanların her yıl ramazan ayında hacı olmak için geldikleri bu şehir Müslümanlar için en kutsal şehir olmaktadır. İslamiyet’in ortaya çıktığından beridir. Dünyadaki tüm Müslümanların hacı olmak için gelmek istedikleri bir şehir olarak gönüllerde de yaşamaktadır.
Mekke’nin kutsallığı Müslümanlıktan öncesine dayanır. Rivayetlere göre Hz Muhammed’in soyu putları kıran Hz İbrahim’e kadar uzanır. Kutsal metinlere göre Hz İbrahim, eşi Hacer ile Sara`yı birbirlerinden ayırmaya karar vermiş. Hacer ile İsmail'i Mekke’ye bırakmış, Hz İbrahim bir ara Hz İsmail’i bir ağacın altına bırakıp bir yere gidince susuz kalan Hz İsmail’in ayaklarını yere vurması ile o yerden zemzem suyu çıkmış, hacer’ül esved’in de bulunduğu bu yere “Ka'be'yi bina etme emri ulaşınca Hz İbrahim bu yerde Kâbe’yi yeniden inşa etmiştir. Çünkü ” Ka'be Nuh Tufanı sırasında göğe çekilmiş (Beyt-i ma'mur) ve yeri boş kalmış, gelen emir üzerine Hz İbrahim ile İsmail Ka'be'yi, Hacer'ül Esvedi buldukları yerde, yeniden bina etmiştir”. [1]
Kâ’be’'nin Mekke'de bulunması ve Hz Muhammed’in doğum yerinin olması nedeni ile Mekke, Müslümanlar için en kutsal şehirdir. Mekke ve medine arası olan bölge hiçbir canlının avlanması da yasak olan Harem Haremeyn Mekke Medine Kutsal Topraklar. Mekke; divan ve halk şiirinde Kâbe, zemzem suyu, Hac, ahu, put, sanem, Hz İbrahim, Hz İsmail, Hz Muhammed, Dört Halife, Hz Hasan ve Hüseyin, gibi çeşitli vesileler ile birlikte kullanılır.
Mekke, divan ve halk şiirinde Hz İbrahim, Hz İsmail, Peygamberin doğum yeri, Kâbe , “Mekke ve Medine arasındaki kan dökülmesi yasaklanmış olan kutsal bölge” anlamındaki Harem Haremeyn , sahabeler, halifeler , kuran’ı kerimin nüzul edilmeye başlandığı şehir vb olması nedeni ile sık sık anılır. Mekke ve Medine civarında yaşayan ve avlanması yasak olan ahulara Ahu yu Harem denmiş bu durumlar nedeni ile de anılmıştır.
Bağlanır zülfüne diller nice cadusun sen
Harem i Kâbe’yi dam eyleyen ahusun sen Naili
Mekke’den Müsliimanlardan başka dine mensup insanların olmaması, Hac yapılan yer olması, vb ile de konu edilir. Divan edebiyatında Mekke ve hacca gidip gelmeler ile ilgili çok sayıda eser yazılmış,. Fezâil-i Mekke genel adıyla anılan bu kitaplar her yönüyle Mekke, Hac, Hac yolculuğu Kabe, sahabeler Mekke ve menzillerindeki kutsal yerler, kişiler ve menkıbeleri konu almışlardır.
Kâ'be'nin orada olması münasebeti ile mecâz-ı Mürseller yoluyla da Mekke’den söz edilmiş olunur. Mekke'nin "Mükerreme” sıfatı da bulunur.
Eyledi hatt-ı şerîf ile anuñ pâyesini
Mansıb-ı Mekke vü Bathâ’ya ber-â-ber hemvâ Edirneli Kâmî
Harîm-i Ka’be-i kûyuŋda kıblem Merve hakkıyçün
Lebüŋ şevkiyle akar eşk-i çeşmüm ‘ayn-ı Zemzemdür Bursalı Rahmi
Her Mekke'ye giden Hacı olur mu
Her abdal olanlar naci olur mu
Her çaput başlılar bacı olur mu
Erenler haliyle hal olmayınca Tokatlı Kul Himmet Dede
Еy Məkkəni, Mədinəni yaradan,
Bir fikir çək əhvalına Vaqifin.
Оl qaşı qibləyə üz sürtmək istər,
Mədəd еylə iqbalına Vaqifin. Molla Penah Vâkıf
Еy Kəbəm, Kərbəlam, Məkkəm, Mədinəm,
Bir zaman kuyində ziyarətimdir.
Qiblə dеyib, qaşlarına baş əymək –
Gеcə-gündüz mənim ibadətimdir. Molla Penah Vâkıf
Ol mahın hüsnünde hal-i mükerrem
Hacer-ül-esved’dir ey kaşı mihrab
Çah-ı zanahdanın çeşme-i Zemzem
Cemalin uşşaka kıble-i eshab Ömer - Aşık Ömer
Lat Menat Hubel Uzza Cahiliye Devri Kâbe Putları
Kâbe Edebiyatta Kâ’be Âşık ve Gönül ilişkisi
Harem Nedir Harem Dairesi Harem Hayatı ve Kadınları
Harem Haremeyn Mekke Medine Kutsal Topraklar
Harem Haremeyn Mekke Medine Kutsal Topraklar
Hz. İbrahim ve Kıssaları Edebiyatımızdaki İzleri
KAYNAKÇA
[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/hz-ibrahim-ve-kissalari-edebiyatimizdaki-izleri/108556
